Brezilya'ya Yolunuz Düşerse Derdinizi Anlatmak İçin Kullanışlı Konuşma Kalıpları
eğer bir gün brezilya'ya gelir ve bazı basit konularda iletişim kurmaya ihtiyacınız olursa diye de bazı günlük konuşma kalıplarını ve sokak jargonunu türkçe okunuşları ve gerekli teknik detayları ile bildiğim kadarıyla paylaşacağım.
1. portekizce bilmiyorum
öncelikle belirtmeniz gereken şeyin portekizce bilmemeniz olduğunu varsayarsak, şu cümle işinize yarayacaktır.
fiil- falar: konuşmak
eu não falo português - eu no falu portuges.
2. karşı tarafın ingilizce bilip bilmediğini sormak isterseniz
você fala inglês?
okunuşu: vose fala ingiles?
bu cümleden sonra genelde nereli olduğunuzu sorarlar.
de onde você é
okunuşu: ci onci vose e - nerelisin
veya
seu país?
okunuşu: seu payis? - nerdensin gibi de çevrilebilir.
turquia
okunuşu: turkiya şeklinde yanıtlayabilirsiniz.
3. ikili diyaloglarda nasılsınız demenin birkaç farklı yolu vardır
ve her girdiğiniz yerde ilk sıradaki diyaloğu kullanmanızı tavsiye ederim. diğer diyaloglar genelde yakın arkadaş, aile vb kişilere kullanılmaktadır. örnek vermek gerekirse ağırlık olarak duyacağınız diyaloglar:
- tudo bem
okunuşu: tudo beyn
(soru ve cevap için kullanılır. )
- aí
okunuşu: yayi - naber
(soru ve cevap için kullanılır.)
not: yanıt için 'eh yani' anlamını taşımaktadır.
- tudo em paz com vôce
okunuşu: tudu in paz kom vose-her şey yolunda mı
- beleza - naber, iyi misin
(soru ve cevap için kullanılır. )
- tudo joia
okunuşu: tudu joya - nasılsın
(soru ve cevap için kullanılır. )
4. alışveriş esnasında karşılaşacağınız sorular aşağı yukarı şu şekilde olacaktır
fiil- precisar: ihtiyaç duymak
- você precisa de ajuda por alguma coisa?
okunuşu: vose piresiza ci ajuda por alguma coyza
- herhangi bir şey için yardıma ihtiyacınız var mı?
sizin yanıtınız da, eğer yardım istemiyorsanız;
não obrigado
eğer yardıma ihtiyacınız varsa;
- eu preciso de
okunuşu: eu presizu ci - kalıbından sonra ihtiyacınız olan şeyi google translate ve el yardımı ile gösterebilirsiniz.
5. kasada genelde diyaloglar şöyle gelişir
mais alguma coisa?
okunuşu: mais alguma koyza - başka bir şey var mıydı?
eğer başka bir şey istemiyorsanız, no yeterli bir yanıt olacaktır.
eğer ki olduda bir şey hatırladınız, şöyle cevap verebilirsiniz.
a sim. vou comprar ..... também. - evet, ...... da alacağım.
okunuşu: a sin. vo komprar ..... tambeyn
veya
a sim. vou querer ....... também - evet, .... da isteyeceğim
okunuşu: a sin. vou kerer ......... tambeyn
6. vergi numarası
alışveriş yaparken eğer oturma vizenizle beraber size verilen ve her brezilya vatandaşının sahip olduğu cpf (vergi no) kullanırsanız, yıl sonunda toplam harcamanızın küçük bir meblağı vergi iadesi olarak size geri döner. dolayısıyla her bir alışverişinizde size turist olduğunuzu bilmeden ayrıca bu soru da şu şekilde sorulur:
cpf da nota?
okunuşu: sepiefi da nota? - vergi numaranız?
şöyle yanıtlayabilirsiniz;
- não precisa
okunuşu: no presiza - gerek yok
7. yine alışveriş esnasında almak istediğiniz şeyi söylemek için
eu vou querer esse …. -
okunuşu: eu vo kerer essi - şunu isteyeceğim
cümlenin sonuna istediğiniz ürünü göstererek devam edebilirsiniz. (bazen ingilizcesinden de yakalayabiliyorlar). yabancı olduğunuz için, kelime tercihlerinizde yapacağınız cinsiyet hatalarına çok takılmayacaklardır.
8. eğer afedersiniz demenizi gerektiren durumlar olursa, şu cümle işinize yarayacaktır
da licença
okunuşu: da lisensa
9. bir hata yaptığınızı düşünüp, herhangi bir sebepten dolayı özür dilemek isterseniz
me desculpa
okunuşu: mi diskulpa
10. eğer adınız sorulursa, diyalog şöyle gelişecektir
qual é seu nome -
okunuşu: kual e seu nomi
11. eğer bir konuda biraz zamana ihtiyacınız varsa
só um momento (yazıldığı gibi okunur) - bir dakika/ bir saniye şeklinde çevrilebilir.
12. eğer gerçekten ingilizce konuşmanız gereken acil bir durum varsa, en yakınınızdaki kişiye şu soruyu sorabilirsiniz
- tem alguém que fala inglês aqui?
okunuşu: ten algem ki fala ingles aki? - burada ingilizce konuşan birisi var mı?
13. birisiyle vakit geçirdiniz ve ayrılma vakti geldi
iyi ki görüşmüşüz, seni görmek güzeldi vb demek için şu cümleyi kullanabilirsiniz;
- bom te ver
okunuşu: bon ti ver
14. eğer yine alışveriş esnasında ihtiyacınız olan bir şey sormanız gerekirse
- vocês têm ….
okunuşu: voses teyn - sonrasına sormak istediğinizi ingilizce veya google translate yardımı ile ekleyebilirsiniz.
15. size ne istediğinizi soracak olurlarlarsa eğer, şöyle sorularla karşılaşacaksınız
- o que você quer?
okunuşu: kikseke
16. eğer bir şeyi beğenip beğenmediğiniz sorulursa
- você gostou?
okunuşu: se gostou? - beğendin mi?
- sim
okunuşu: sin - sizi yine kurtaracaktır.
17. kaldığınız süre boyunca bir yere gitmenizi gerektiren durumlar olduğunda
bu durumlarda önce şu kalıbı, sonrasında da gitmek istediğiniz yeri belirtin;
- eu preciso ir pra …….
okunuşu: eu presizo ir pıra - ......... gitmem gerekiyor.
18. aç olup olmadığınız sorulduğunda ise
- você está com fome?
okunuşu: se ta kom fomi - şeklinde telaffuz edilir.
19. bir evsiz size yaklaştı ve bir şeyler talep ediyor
- não trouxe moeda
okunuşu: no tırosi moeda - bozukluk getirmedim/ bozuğum yok şeklinde çevrilebilir.
20. bir şey istedikten sonra por favor (lütfen) yerine daha kibarı olan şu ikiliyi kullanabilirsiniz
- bla bla bla por gentileza
okunuşu: por jençileza
21. eğer bir yerden ayrılıyorsanız veya ayrılmak istiyorsanız şu kalıpları kullanabilirsiniz
- me desculpa, preciso sair -
okunuşu: mi diskulpa, presizu sayir - afedersiniz, çıkmam lazım
- estou saindo
okunuşu: to sayindu - ben çıkıyorum
22. eğer birisi size şöyle bir soru soruyorsa eğer, gerçeğe inanmakta güçlük çektiği içindir
-juro?
okunuşu: juuru? - yemin et?
23. eğer birisi çok şaşırdığı bir şeye şahit oluyorsa, tepkiler şu şekilde olur
-nossssaa veya -nosssa sinhora
24. eğer birisi size kesinlikle yapmakta güçlük çekmeyeceğiniz bir şeyi soruyorsa
veya çoktan bitirdiğiniz bir şeyden hafiften "hah herhalde olum" şeklinde bir izlenim vermek istiyorsanız;
- opppa - yazıldığı gibi okunur.
25. eğer ingilizceniz iyiyse ve daha fazla içerik öğrenmek istiyorsanız
detayları yazdığım şu yazının portekizce paragrafında bulabilirsiniz.
26. eğer herhangi bir şekilde iyi hissetmiyorsanız şu cümleyi kurabilirsiniz
- nao estou sentindo bem
okunuşu: nao to sentindo beyn - iyi hissetmiyorum
- preciso de ajuda
okunuşu: presizu ci ajuda - yardıma ihtiyacım var.
27. genelde apartmanlarda girişte diafon olur ve kim için ve neden geldiğinizi sorarlar
şu kalıpları kullanabilirsiniz;
- ola, tudo bem?
okunuşu: ola tudo beyn?
- estou aqui pra ver meu amigo
okunuşu:to aki pıra ver meu amigo- arkadaşımı görmek için buradayım.
- o nome de meu amigo é .......
okunuşu: o nomi ci meu amigo e......- arkadaşımın adı .....
muhtemelen sizin de adınızı soracaklardır.
- qual é o seu nome?
okunuşu: qual e seu nomi - adın nedir?
bu diyaloğa girmek istemiyorsanız, gelmeden önce arkadaşınıza kapıya haber vermesini rica edin :)
28. benzin istasyonuna girdiniz...
en kolay şekilde pompacı ile şöyle bir iletişim yeterli olacaktır;
(burada araçlarda benzin, dizel ve alkol kullanılır)
fiil- completar: tamamlamak, bütünlemek, doldurmak
- completa com alcool por favor - kompleta kom alkoğl por favor- alkolle tüm depoyu doldurunuz lütfen.
- completa com gasolina por favor - kompleta kom gazolina por favor- benzinle tüm depoyu doldurunuz lütfen.
veya kolayına kaçayım derseniz,
telefonunuzdan almak istediğiniz miktarı gösterip, alcool veya gasolina diye de ekleyebilirsiniz(ilk zamanlar böyle anlaşıyordum).
29. kart ile ödeme yaparken karşılaşacağınız muhtemel sorular şunlar olacaktır
- debito ou credito?
okunuşu: debito o kırecito
- tem approximação?
okunuşu: ten aprosimasao? - temassız var mı?
yanıt olarak: eğer olumlu ise, tem (ten) veya sim(sin) şeklinde yanıtlayabilirsiniz.
30. eğer bir şeyi çok beğendiğinizi ifade etmek isterseniz
fiil - amar: sevmek (burada bayıldım! şeklinde kullanılır.)
eu amei!
okunuşu: eu amey! - bayıldım!
31. satın almak istediğiniz ürünün fiyatını öğrenmek için
-quanto? - ne kadar?
rakamlarla aranızın iyi olmadığını düşünerek şunu da ekleyeyim;
você pode me mostrar o valor desse produto por favor?
okunuşu: vose poci mi mostrar o valor dessi produto por favor? - bana bu ürünün fiyatını gösterir misiniz?
32. eğer birisinden bir hediye alırsanız
bu durumda şu cümleler ihtiyaçlarınızı karşılayacaktır;
- eu amei! muito obrigado pelo presente!
okunuşu: eu amey! muyto obrigado pelo presençi - bayıldım! hediye için çok teşekkürler!
33. daha önce bilgi sahibi olmadığınız durumlar için
fiil- saber: bilmek
nao sabia!
okunuşu: no sabiya! - bilmiyordum!
33. birisi sizi yanına çağırıyorsa, şu cümlelerden birisine maruz kalacağınızın işaretidir
buraya gel demenin genellikle bu üç yöntemini kullanırlar,
vem cá
okunuşu: veyn ka!
vem pra cá
okunuşu: veyn pıra ka
vem aqui
okunuşu: veyn aki
34. tanışma faslında isminizi söyledikten sonra şu kelimeyi telaffuz edebilirsiniz
prazer - memnun oldum.
35. bir çalışana kolay gelsin demek istersek eğer
fiil - trabalhar: çalışmak
bom trabalho!
okunuşu: bon tırabalyo!
36. günaydın, iyi akşamlar, iyi geceler
5am 12pm - bom dia!
okunuşu: bon diya!
12pm 10pm - boa tarde!
okunuşu: boa tarci!
10pm-5am - boa noite!
okunuşu: boa noyçi!
37. eyvallah vari bir teşekkür için
valeu!
38. eğer birisi bir şeye/ yere dikkatini çekmek isterse
olha isso!
okunuşu: olya issu! - şuna bak!
ayrıca
brezilya'da güçlü bir afrika etkisi görürsünüz popüler sokak kültüründe. örneğin çok sevilerek tüketilen acaraje isimli dende yağında kızartılmış fasulye hamurundan yapılan atıştırmalık nijerya'da karşınıza akara ismi ile çıkabilir. ya da brezilya'nın sambası angola'da mesemba olarak kendini gösterir.
tıpkı bu örnekler gibi, temelinde mantıken afrika esintisi taşıyan ve portekiz portekizcesini dinlerken argo kullanımlarını duyamayacağınız birçok kelime, brezilya'da sokaktaki insan tarafından günlük hayata devam ederken hem popüler hem de pratik olarak kullanılır. brezilya'da bu duruma kimisi popüler kültür, kimisi de argo kullanımı diyor. şahsen ben esmer brezilyalı dostlarımızın genlerindeki afrikalılığın da brezilya portekizcesinde sıkça argo kullanımının popüler olmasında bir nebze de olsa etkili olduğunu düşünüyorum. tanıdığım birçok afrikalı dostumdan duyduğum kadarıyla afrikalılar, kendi dillerinde konuşurken argoyu dünyadaki çok ülkeden daha fazla kullanıyorlar.
argo kullanım örnekleri
brezilya portekizcesi'den birkaç giria yani argo kullanımı örneği vermeden önce belirtmeliyim; brezilya portekizcesinin içine işlemiş bu argo kelimelerin kaba saba kelimeler olduklarını düşünmeyin ! normal bazı kelimeler, gerçek anlamları ile alakası olmayan bir şekilde kullanılır olmuş ve argoya dönüşmüş.
joia: mücevher anlamına gelir aslında. gel gör ki iki kişi birbirini selamladığında aralarında şöyle bir sohbet döner:
-e ai ? tudo bom? (ne iş? nasılsın?)
--tudo joia! e voce? (her şey mücevher, ya sen?)
burada basitçe söylenmek istenen "evet herşey yolunda, iyiyim" ifadesidir.
aynı şekilde soru olarak da kullanabilirsin bu mücevherimsi tatlı argoyu ;
-ta tudo joia? ( her şey müvecher mi?- her şey yolunda mı?)
-- tudo! ( evet, her şey! )
beleza: güzellik anlamını taşıyan bir kelimedir beleza. türkçe'de de "iyilik, güzellik, ne olsun işte" şeklinde kullandığımız olur bu kelimeyi birisi bize hal hatır sorduğunda.
- vamos asistir o jogo do corinthians hoje a noite? (bu akşam corinthians'ın maçını izleyelim mi?
--beleza! eu levo a cerveja! (güzellik, biraları ben alırım!) yani kısaca "tamamdır kanka, eyvallah!"
gato ya da gata: birisi size kedi dedi! sakın üzülmeyin, aksine sevinin çünkü bu iyi birşey! demek ki o kişi seni ya çok yakısıklı ya da çok güzel buluyor.
-voce e um gato!(sen bir kedisin!)
-voce e uma gata! (kadınlar için-sen bir kedisin)
bak bu da şarkısı, "gata maluca". kelime anlamı anlamı "çılgın kedi" olsa da, burada söylenmek istenen "güzel ve çılgın bir kadın!"
cara: aslında kelime anlamı yüz ya da surat olan bu kelime bazen birisini tasvir etmek istediğinde bazen de bir arkadaşın sana seslenmek istediğinde kullanılır.
-onde e o cara de doido? (nerede o deli surat?)
-onde e o cara de verde? (o yeşilli eleman nerde?)
-cara! onde voce esta? (nerelerdesin adamım?)
bu animasyon cara kelimesini "cara de puta" olarak kulllanmış. iki değişik anlama gelir . birisi "orospu suratlı", diğeri de "orospu karakterli" kişi. hangi anlama geldiğini kelimenin kullanıldığı yer-zaman gibi koşullara göre anlarsın.
pepino: pepino hıyar anlamına gelir. eğer argoda kullanılıyorsa demek ki ortada bir problem var ve bu problem salatalık - hıyar kelimesi ile betimlenmiş.
-estou sentado com um pepino na minha cabeça! ( kafamda bir hıyar ile oturuyorum - aslında denmek istenen "oturuyor vaziyetteyim ve kafamın içinde dönüp duran bir sorun-problem var )
caramba: caramba bildiğimiz lanet ya da lanet olsun anlamına gelir. ama bu kelimeyi pra caramba şeklinde kullanırsanız o zaman "oldukça fazla, aşırı miktarda, fazla" anlamlarını taşır.
-tenho dor de cabeça pra caramba! ( çok kötü - oldukça fazla bir baş ağrım var)
falou: bu kelime dedim- dedi anlamını taşır aslında. fakat brezilya portekizcesi giria tabirleri içinde bildiğiniz okey, tamam, anlaştık kimi zaman eyvallah anlamlarında da kullanılır.
-vamos tomar uma cerveja? ( haydi birer bira içelim mi?)
-falou! ( dedim-eyvallah-anlaştık)
brezilya'da bulunan ve ortalama düzeyde sosyalleşen birisi iseniz ve kendi brezilyalı dostlarınızla konuşarak brezilya portekizcesini öğrenmeye devam ediyorsanız demek ki ilk önce argo-giria'ları özümseyerek bu dili öğreniyorsunuz demektir. çabucak da adapte olursunuz. zira öğrenmesi ve pratikte uygulaması da çok keyiflidir.
İspanyolca'nın Hakim Olduğu Güney Amerika'da Portekizce Konuşan Tek Ülke Neden Brezilya?
