Cazdan Operaya Kadar Neredeyse Her Müzik Dalında Örneği Olan Şarkı: Summertime
beste: george gershwin
sözler: du bose heyward
uzmanlar bu şarkıyı nasıl sınıflandıracaklarına dair bitmek tükenmek bilmez bir tartışma içindeydi. gershwin'in kendisi bir ninni bestelediğini düşünüyordu. besteci ve şarkı alimi alec wilder kendi adına summertime'ı american popular song kitabında değerlendirmeyi reddetti, çünkü onun görüşüne göre şarkı opera dünyasına aitti.
diğerleri gershwin'in bestesi ile ruhani sometimes i feel like a motherless child arasında bir ilişki göstermeye çalıştı ya da w. c. handy'nin st. louis blues'u gibi blues tabanlı bir şarkıyla bağlantı kurdu.
kongre kütüphanesinden wayne shirley summertime'ın ana armonisinin richard wagner'ın "tristan chord"dan (f, b, d#, g#) türetildiğini tartışmaya açarken müzikolog peter van der merwe, tersine parçanın antonin dvorak ile daha fazla ortak yönü olduğunu iddia etti, üstelik porgy and bess'in hem 1935 orijinal yapımı hem de 1942 yeniden gösteriminin sahnelendiği broadway'de amerikan müzikal tiyatrosuyla olan ilişkisi çok daha bariz olurdu.
porgy and bess / act. 1: summertime
bu uzun listede tek bir kişinin, summertime'ın öncelikle bir caz şarkısı olduğuna tek bir imada bulunmadığına dikkat edin. caz müzisyenleri kendi açılarından bu şarkıdaki potansiyeli takdir etmekte geç kaldılar. (daha sonraları onu hoş bulacak olmalarına rağmen)
swing çağının zirvesi olan 1930'ların sonlarında, bob crosby dışında birkaç big band, müzikalin en gözde şarkısı olduğuna inandıkları summertime'a ilgi gösterir. bu on yıllık dönemden, billie holiday ve sidney bechet'in yaptığı küçük grup oturumundan iki tane çok etkileyici caz kaydı çıkar, ancak bu kayıtlar bugünlerde el üstünde tutulsalar da o zamanın diğer ünlü orkestra liderlerinin summertime'a kucak açması için ikna edici yönde az etkisi olur. bu durum 1942'de porgy and bess'in gershwin'in halk operasının da ticari bir başarısı olabileceğini kanıtlayıncaya kadar gerçekleşmeyecekti.
1942'den 44'e kadar kayıt yapılmasını kısıtlayan american federation of musicians grevinin sona ermesinden sonra summertime'ın yorumları artmıştı. billie holiday'in 1936'daki kaydında yer alan artie shaw, eddie sauter'ın düzenlemesi ve roy eldridge'in ünlü surdinli trompet solosunu barındıran tam olarak blues özellikleri taşıyan bir performansla 1945'te şarkıyı kendi orkestrasıyla yeniden hayata döndürdü.
billie holiday - summertime (1936)
porgy and bess'in ilk çıkışında onunla ilgili kuşkularını dile getiren duke ellington açıkça şarkının negro müzikal deyişi kullanmadığı iddiasında bulunmuş ve gershwin'in liszt'den dickie wells'in kazoo orkestrasına kadar herkesten alıntı yaptığını öne sürmüştü, ancak bu zamana kadar görüşlerinden vazgeçmişti; summertime'a aralık 1943'teki carnegie hall konserinde yer verdi ve sonraki yıllarda da ona düzenli olarak geri döndü. ellington'ın 1961'den üçlü grubunun gıcırtılı summertime performansı tanınmayı fazlasıyla hak ediyor ve sanki piyanist o günün gittikçe avangardlaşan caz ortamının ortasında hala en çağdaş olabildiğini kanıtlama niyetindeymiş gibi görünüyor.
1950'ler ve 60'lar süresince summertime'ın dört yüzden fazla caz yorumu kaydedildi
aralarında en bilineni miles davis'in gill evans ile porgy and bess projesinden olan performansıdır, ancak kendi çağının dört dörtlük balad müzisyeni davis'in, bu şarkıya yaptığı tek stüdyo kaydında gershwin'in asıl düşüncesine saygılı bir yakınlığa dönüştürmekten ziyade şarkının üzerinde havai, orta tempo bir düzenleme çıkarmasından dolayı olan hayal kırıklığımı kabul etmeliyim. summertime için dönemin davis'in pop kokulu cazibesiyle boy ölçüşecek diğer tek caz yorumu tam bir yıl sonra kaydedilen louis armstrong ve ella fitzgerald işbirliğidir; üstelik yorumlarında bir parça saygısızlıktan çok daha fazlasını göstermekle bilinen bu iki sanatçı burada bestecinin catfish row ninnisindeki bakışına şaşırtıcı bir yakınlıkta kalmıştır.
miles davis & gil evans - summertime
sonraki düzenlemeler daha bile çeşitlenmiş ve gershwin'in bestesi mümkün olan her tarzda yorumlanmıştı. albert ayler'in akor değişimlerinin içinde ve dışında hareket eden ve nota çizgisinden koparıncaya kadar notaları büken saksafon yaygaraları ve iniltileriyle tek bir bebek sakinleşmeyecek.
brad mehldau'nun desteğinde joshua redman, summertime'ı 5/4'lük aksak ritimde ilerletir. eddie jefferson'a gelince modern ve ironik yeni sözler ekler.
your daddy is rich
your mamma don't care
your sister's got dough to go any ol' where
ve olabilecek her tür tarzda ele alınmış summertime dinlemek isterseniz -salsa, hip-hop, country, western, aklınıza ne gelirse- oralarda bir yerde sizi bekleyen bir kaydı vardır.
bu arada, bu parçayı bir doğaçlama oturumunda düşünürseniz tempoyu hesaba katmadan önce ton üzerinde görüş aldığınızdan emin olun. gershwin'in bu parçası orijinalinde si minörde (b minör) yazılmış ama şarkı günümüzde caz müzisyenlerince çoğu defa la minörden ( a minör) çalınmaktadır. genç acemi saksofoncular onu her evresinde çok karamsar tınlayan re minörde alan john coltrane'e benzemek isteyebilirler. miles davis'in ünlü solosunu ezberlemiş bir trompetçi si bemol minör (bb minör) tonunda ortaya çıkacaktır. ayrıca summertime'ı ünlü sidney bechet kaydından öğrenmiş bir geleneksel caz müzisyeni sol minör (g minör) tercih edecektir.
kaynak: repertuar rehberi - caz standartları
önerilen versiyonlar
charlie parker - summertime
sidney bechet - summertime
miles davis- summertime
louis armstrong / ella fitzgerald - summertime
billie holiday - summertime
artie shaw - summertime
john coltrane - summertime
duke ellington - summertime
bill evans - summertime
joshua redman - summertime
greg osby - summertime
jim hall / pat petheny - summertime (live recording)
joe pass - summertime
the zombies - summertime
kat edmonson - summertime
jamaican reggae cuts - summertime
sam cooke - summertime
eddie jefferson - summertime
Cazla İlgileniyorsanız Mutlaka Bilmeniz Gereken Klasikler: Caz Standartları
