Colonel Bagshot - Six Day War Şarkısının 6 Gün Savaşı'na Dair Aleni Göndermeleri
lo-fi 6 gün savaşı
liverpool’lu rock grubu colonel bagshot 1971’de “six day war” diye bir şarkı yapıyor. kaynağı, israil ile mısır-suriye-ürdün arasında 5-10 haziran 1967’de geçen ve haritayı altı günde değiştiren gerçek savaş, 6 gün savaşı. sözler, “bugün pazartesi, görüşmeler bozuldu” diyerek başlıyor; her mısra yeni bir güne, yeni bir patlamaya geçiyor. otuz yıl sonra dj shadow bu parçayı alıp “six days” adıyla yeniden düzenliyor; son olarak parçayı mahmut orhan da yorumluyor. böylece savaş kronolojisi, lo-fi listelerine bile giren havalı bir beat’e dönüşüyor, trajikomik. şimdi şarkının pazartesi'den cumartesi'ye anlattıklarını, cephede aynı gün yaşanan sahnelerle yan yana görelim -yani kalabalıkların eğlenerek dinlediği bir haftalık askeri kabusun ritm ritm özetini.
“it’s only monday… / negotiations breaking down”
5 haziran – pazartesi: uçak motoru sesleri diplomasi masasını bastırır. israil hava kuvveti sabah 07.45’te “operasyon odak”ı başlatıp mısır’ın 11 üssünü yerle bir eder; mısırlı mekanize birlikler şaşkınlıkla telsizlerini dinlerken piste dizilmiş mig-21’ler yanar. gazze’deki israil 84. tümen’i “red sheet” emriyle sınıra yürüyüşe geçer. masa susar, silah konuşur.
“you could be sitting taking lunch… / it’s only tuesday”
6 haziran – salı: kahire’de öğle yemeğine oturan erlere siren sesi yumruk gibi iner; geri çekilen kolona napalm yağıyordur. kudüs’te ürdün topçusu ammunition hill’i döver; israilli paraşütçüler sıçrayarak mevzi değiştirir. bir gün önce “müzakere” diyen liderlerin yerine, istihkam çavuşunun “siper kaz, uçağa bakma!” bağırtısı geçmiştir.
“we’ll all go running underground… / it’s only wednesday”
7 haziran – çarşamba: kudüs’te dar sokaklar toz duman; ürdün piyadesi geri çekilirken parça tesirli havanlar eski şehir surlarına çarpıyor. sina’da kum tepelerine gömülen mısırlı tankçı, motoru soğutmak yerine tankın içini deviren kumları kürekle boşaltıyor. radyo: “tapınak tepesi bizim!”; siperdeki erin kulağındaysa sadece toprak patırtısı.
“you hear a whistling overhead / are you alive or are you dead? / it’s only thursday”
8 haziran – perşembe: gölgeye bakıp bomba mı, yardım paketi mi ayırt etmeye çalışan israilli piyade… süveyş kanalı kıyısında kımıldasa vurulacak mısırlı keskin nişancı… aynı gökyüzünden gelen ıslığın tarafı yok. akdeniz’de uss liberty yanlışlıkla vurulur, telsizler kilitlenir. “yaşıyor muyuz?” sorusu tüm kanallarda aynıdır.
“although that shelter is your home… / it’s only friday”
9 haziran – cuma: golan’da kayalara tutunmuş suriyeli topçu, saatlerdir süren bombardımanda çizmesini çıkarmaya fırsat bulamaz; barut isi derisine yapışmıştır. israilli golani tugayı rampaya ilerlerken, karşı tepeden roketler göğe doğru mum gibi yükselir.
“it’s only saturday… / i think tomorrow’s come, i think it’s too late”
10 haziran – cumartesi: quneitra düşer, 18.30’da ateşkes imzalanır. ama asker için “yarın” çoktan geçmiştir; golan platosunun bazalt taşında tüfek namlusu hâlâ sıcakken “ceasefire” kelimesi ağızdan yarım yamalak düşer. şarkının nakaratı -“tomorrow never comes until it’s too late” -cephedeki tükenmişliğin tam tercümesidir.
Çayınızı Kahvenizi Alın Gelin: İsrail'in Doğu Kudüs'ü Aldığı Altı Gün Savaşı'nın Uzun Özeti
