COVID-19'un Çocuklar Üzerindeki Etkisine Dair Bilinmesi Gereken Her Şey
okullar yeniden açılmak üzereyken covid-19 ve çocuklar üzerine etkisi hakkında bilmemiz gereken her şey. (not: çocuk doktoruyum.)
1. covid-19, çocuklara pek bulaşmaz.
hayır, bulaşır. tüm covid vakalarının yüzde 14 ile 18'i arasında bir rakamı çocuklarda gözlemlenmiştir. üstelik çocuklara covid testi yapılma oranı yetişkinlere göre çok daha düşüktür. asemptomatik hastalığında daha yaygın olduğu düşünülürse covid çocuklara bulaşmaz önermesi belirgin biçimde yanlış olduğu anlaşılabilir. rakam da vermem gerekirse: 5 ağustos ile 12 ağustos arasındaki haftada abd'de covid pozitif yeni çocuk vaka sayısı 121 bin.
2. covid, çocuklara bullaşsa bile belli belirsiz hastalık yapar, yaşlılar için tehlikeli bir hastalıktır
yanlış. aşılamanın tam gaz devam ettiği, pandeminin etkisinin mevsimsel olarak azaldığı şu günlerde abd'de şu anda 4 yaş altı 2000'den fazla çocuk yoğun bakım ünitesinde yatarak tedavi alıyor. 18 yaş altı tüm çocuklar değil. durumu hafif olup serviste yatanlar değil. hastalık başladığı günden bu yana değil. şu anda 2000 tane çocuk, yoğun bakım ünitesinde. ve bu sayı sadece 4 yaş altı çocukları kapsıyor. yani covid, çocukları etkilemez diye bir şey yok. rakam vermem gerekirse: covid olan çocukların yüzde 0.2 ile 1.9'u arası hastaneye yatması gerekecek kadar hasta oluyor.
3. covid, çocukları öldürmez
bu kısmen doğru. covid; çocuklara bulaşır, çocukları hasta eder, hastaneye yatırır. yoğun bakım takibi gerektirebilir. ama nihayetinde hemen hemen hepsi iyileşir rakam vereyim: çocuklarda covid'e bağlı ölüm oranı 10 binde 3 ile yüz binde 5 arasında değişiyor. delta varyantında bu rakamlar biraz daha yüksek.
4. çocuklar covid olsalar bile hastalığı bulaştırmaz
yanlış. çocuklar ile yetişkinler arasında hastalığı yayma konusunda farklılık olduğu kanıtlanamamıştır.
5. covid geçiren çocuğum çok ateşli hastalığı geçiriyorsa mars-c olmuş olabilir
hayır. bir kere o hastalığın adı mis-c. bu hastalık çocuklarda hastalık geçirildikten haftalar sonra ortaya çıkar. virüsün kendisi değil virüs ile uyarılan vücudun savunma hücrelerinin vücudun kendi kendisine sardırması ile oluşur. mis-c'nin açılımı multisistem enflamatuar sendromu. beyin, kalp gibi hayati organlarda dahil bir çok vücut bölgesinin aniden iltihaplanması ile karakterize covid geçiren çocukların yüzde 1'i ile 10 binde 2 si arasında görülür. (rakamların bu geniş aralıkla ifade edilmesinin nedeni araştırmacıdan araştırmacıya sonuçların farklı olmasından kaynaklanıyor.)
6. yakında çocuklar da aşılanır, sorun kalmaz
yakın gelecekte çocuklar için covid aşısının acil durum onayı alabilmesi pek olası görülmüyor. bunda mis-c'nin de etkisi var. aşı sonrasında da benzer otoimmuin hastalık oluşabilir mi? kimse bu sorunun yanıtını bilmiyor.
7. covid aşısı yaptıranların sayısı artıyor. aşılı arttıkça virüsün dolaşımı azalacağı için çocuklar çok fazla risk altında değil
yanlış. yeni ortaya çıkan varyantlar ile covid ile çocuk arasınki nispeten iyi olan ilişki gün geçtikçe kötüleşiyor. 5 ağustos 12 ağustos haftası amerika' da covid'e bağlı hastaneye yatan çocuk sayısının en yüksek olduğu haftaydı. pandemi rekoru geçen haftaydı. risk azalmadı.
8. her şey bu kadar kötüyse çocukları okula göndermeyelim
hayır. okula dönüşü ve yüz yüze eğitimi destekliyoruz. çocukları daha fazla eve kapatamayız. eğitim haklarını onlardan alamayız. o zaman ne yapacağız? üzerimizdeki ölü toprağını ve 1.5 senenin getirdiği yorgunluk ve sıkkınlığın bir kenara bırakıp ilk günkü ciddiyetle çocukların maske kullanımını destekleyeceğiz. sınıfları -gerekirse üşümeyi göze alarak- iyi havalandıracağız. dedeler ve torunları bir araya fazla getirmeyeceğiz.
covid bitmedi. yeni sezon yeni transferler ile yeni başlıyor. son uyarım çalışan anne babalara. yüz yüze eğitim başladı. bakan, kesin ifadelerle konuşuyor falan diye çok güvenmeyin. birkaç ay içinde uzaktan eğitime dönüş ihtimali hala kuvvetli. b ve c planlarını hazırda tutun.
Yuval Noah Harari'ye Göre COVID-19 Pandemisinden Sonra Dünya Nasıl Olacak?
