Dancanın İnsanı Çileden Çıkaran Numara Okuma Sistemi

dancadaki sayı okuma sisteminin karmaşık matematiksel mantığı ufkunuzu açabilir

türkçede olay basit, 97 için 90+7 mantığını kullanıyoruz. doksan sözcüğünün kökeni ise "dokuz on", yani 9x10+7 matematiği var.

dancada ise 97'nin söylenişindeki matematik 7+(-0.5 + 5)×20

sistem, 20’lik tabana dayanıyor ve 50’den sonra beklenmedik matematiksel işlemler devreye giriyor.

1’den 49’a kadar sayılar nispeten düzenli:
1 › en
10 › ti
20 › tyve
25 › femogtyve (beş ve yirmi)
49 › niogfyrre (dokuz ve kırk)
ancak 50’den sonra işler değişiyor. 50, halvtreds olarak adlandırılıyor ve kelimenin kökeninde “yarım üçüncü yirmi” anlamı yatıyor. burada halv- (yarım) eki ve 20’lik sistem devreye giriyor.

50 › halvtreds (yarım üçlü yirmi)
60 › tres (üçlü yirmi)
70 › halvfjerds (yarım dörtlü yirmi)
80 › firs (dörtlü yirmi)
90 › halvfems (yarım beşli yirmi)

dancadaki bu sistem, vikinglerin kullandığı eski sayma sisteminin bir kalıntısı.

dünyada başka karmaşık sayı sistemleri de bulunuyor

bazı ilginç örneklere de kısa kısa değineyim:

fransızca (belçika ve isviçre dışında)
70 › (60+10)
80 › (4×20)
90 › (4×20+10)
97 › (4×20+10+7)

galce
18 › (2×9)
50 › (yarım 100)
15 › (5+10)
16 › (1+15)

almanca
21 › (1 ve 20)
57 › (7 ve 50)
123 › (103 ve 20)

yoruba (nijerya)
20 › (20)
30 › (20+10)
40 › (20×2)
45 › (50-5)
50 › (20×2+10)
55 › (60-5)
200 › (ayrı bir adı var, 20×10 değil. bizdeki gibi 2x100 de değil.)

bask dili
20 › (20)
30 › (20+10)
40 › (2×20)
50 › (2×20+10)
70 › (3×20+10)

bonus: türkçe

bizim dildeki mantık kolay ancak cevabını bilmediğim ve bulamadığım bir durum var. 60, 70, 80, 90 sayılarının adlandırılmaları "altı -mış", "yedi -miş", "sekiz on", "dokuz on" şeklinde. neden altmış yerine "altı on", yetmiş yerine "yedi on" değil; veya "sekiz -miş" değil? daha da garibi, rakam adları kullanılmış bunlarda ancak elli ve öncesindeki onun katlarında rakam adları kullanılmamış. yani yirmide, otuzda, kırkta neden "iki on", "üç on", "dört on" gibi bir mantık yok? türkçedeki sayı adlandırmalarının kökeni üzerine daha derinlemesine bir araştırma yapmak gerekiyor.

bonus 2