Deja Vu'nun Tam Tersi Durumu: Jamais Vu

deja vu'nun tam tersi bir piskolojik gerilim.. kanimca sahane bir mutluluk..

jamais vu'da daha once etut edilen bir deneyimi hic yasamadiginizi dusunebiliyorsunuz.. mesela her gün kosesinden dondugunuz apartmanin kosesinden sanki ilk defa donuyormuscasina tedirgin olabiliyor, her hafta sonu yediginiz cipura'nin tadina hayran kalabiliyorsunuz.. kisa süreli bir saskinlik olsa da yine de bir fenomen.. "ulan 6 yasindan beri metallica dinliyorum" dedikten sonra konserde birden hadiseye yabancilasmak da jamevu nun bir parcasi..

ama sizofreniden öte olarak kısa süreli bir unutkanlik bu.. 4-5 saniyelik aldanma..

bilimsel hikayesi de su ki, beyin bir hadiseyi duyular ile deneyimlediginde tak bilgileri depoladigi merkezi ariyor.. "bilader ben bişi yiyorum ama daha once yedim mi bilmiyorum. muz diyorlar.. nasildir sever miyiz?" falan diyor.. bir, bilemedin iki saniyede "ooo supperdir ya, saridir, anamurdakiler kücüktür, ilk kez 4 yasinda yemistik.. ilkokulda musa cantasinda getirmisti. canimiz cekmisti ama yiyememistik" gibi muz hakkindaki deneyimlerini gonderiyor o bilgi merkezi..

ama an geliyor, bu bilgileri isteme, veya verme hadisesi gecikebiliyor.. işte o durumda jamais vu denen hadise gerceklesiyor.. hayat senleniyor..

kişi, daha önce bulunduğu mekânlarda hiç bulunmamış, daha önce konuştuğu insanlarla hiç konuşmamış gibi hissedebilir; sık sık yaşadığı bir şeyi ilk defa yaşıyormuş duygusuna kapılabilirmiş.işte bu yaşadığımız olayları, hiç yaşamamış olarak hissetme durumuna jamevu jamais vu denirmiş. dejavu'nun tersiymiş.

sürekli aynı insanlarla karşılaşıp, aynı yerlere gidersiniz, ama her seferinde ilk kez olmuş gibi hissederseniz; herkes her zaman yabancı geliyorsa, hiçbir şey tanıdık gelmiyorsa yaşadığınız bir jamevu demektir.

deja vu, gibi bu da sıklıkla yaşanan zihinsel çelişkidir.

mesela bir kelimeyi bazı zamanlar çok derin düşündüğünüzde kelimenin absürtleşmesi ve anlamsızlaşması buna örnektir. ya da yaşadığınız an, deja vu gibi saniyeler içinde size tamamen yabancı gelip neden o noktada olduğunuzu sorgulamaya başlarsanız jamais vu olursunuz.

jamais vu entel depresyonlar gibi ya da nörolojik (alzheimer), psikiyatrik (şizofreni) gibi durumlarda ortaya çıkması şart değildir, çoğu insanın başına gelir fakat deja vu kadar ilgi toplamaz.

olduğu yerden birden kendini soyutlanmış, oraya yabancı hissetme, varlığını anlık sorgulama anıdır. deja vu'dan daha çok rastlanır. pek de garip gelmediğinden deja vu kadar tartışılmaz. ama çok daha tırstırıcıdır.

ancak en güzel tarafı, her dakika görmekten detaylarına bakmadığınız bir kişi/olay/nesne'ye, tamamen objektif ve dikkatli bir biçimde bakmayı sağlamaktadır.

chuck palahniuk'un "tıkanma"sından:

"deja vu'nun bir de tersi vardır.
buna jamais vu denir.
sürekli aynı insanlarla karşılaşıp aynı yerlere gidersiniz,
ama her seferinde ilk kez olmuş gibi hissedersiniz.
herkes her zaman yabancıdır.
hiçbir şey tanıdık gelmez."