Dünya Devi Teknoloji Şirketleri Neden Binlerce Çalışanı İşten Çıkarıyor?

c-suite'den gelen işten çıkarma duyurularının tamamı 'pandemi dönemi çok fazla kişiyi işe aldık' temasının çeşitlemelerini içeriyor: 

amazon, microsoft, google, facebook, spotify,  twitch, discord, salesforce

pandemi dönemi teknoloji sektörü için şişirilmiş ve yapay bir büyüme dönemiydi. insanların dijital hizmetlere/teknoloji ürünlerine olan talebi artmıştı. bunun yeni normal olduğuna, enflasyon ve faiz oranlarının sonsuza kadar sıfıra yakın kalacağına inanan, geleceği ve bu talebin geçici olduğunu göremeyen, bu talebi karşılayabilecek yeterli sayıda çalışanı olmadığını düşünen teknoloji sektörü faiz oranlarının ve yeni çalışan başına düşen maliyetin düşük olduğu bu dönemde işe alım standartlarını düşürerek over-hiring (fazla işe alım) yaptı.

pandemi sonrası tüketicinin teknoloji ürünlerine olan talebinin düşmesi (çünkü artık tüm zamanımızı evde geçirmiyorduk), enflasyonun artması, borç faizinin yükselmesi, nakit akışının durması, personel maliyetinin yükselmesi, hissedarlardan gelen giderlerin düşürülme baskısı, resesyon korkusu ve ekonomik belirsizlikle birlikte artık bu kadar çok çalışana ihtiyacı kalmayan ve bu yeni çalışanların şirkete negatif etkisi olduğuna karar veren büyük teknoloji şirketleri yaptıkları hatayı düzeltmek adına işten çıkarmalara başlayıp yeni alımları da durdurdu.

işten çıkarmalar

(her yılın ocak ayı şirketlerin maliyetlerini dengelemek için kesintiler yaptığı aydır. bu nedenle her yıl bu ay işten çıkarılanlar çok olduğu gibi iş bulmak da diğer aylara göre daha zordur.)

1. hissedarlar yavaş ve istikrarlı büyümeyi sevmezler. işlerin iyi gittiği dönemlerde over-hiring'den, işlerin kötü gittiği dönemlerde işten çıkarmalardan hoşlanırlar.

2. şirketler hissedarlarını memnun etmek ve daha fazla yatırımcı çekmek için personel azaltır.

3. yöneticiler birbirlerini kopyalar (industry trend/follow suit).

4. işten çıkarmalar piyasada daha fazla aday arzına yol açar. bu da çalışan başına maliyeti düşük tutabileceğiniz(düşük maaş teklifi) ve işe alım konusunda daha seçici olabileceğiniz(ev yerine ofisten çalışacak adaylar) anlamına gelir.

2022 yılında 1064 tech şirketi 164.969 kişiyi, 2023 yılında ise 1186 tech şirketi 262.582, 2024 ocak itibari ile 63 tech şirketi 10963 kişiyi işten çıkarmış.

2022-2023 arası işten çıkarılanların %27.8'i hr&talent sourcing, %22.1'i software engineers, %7.1'i marketing, %4.6'sı customer service, %4.4'u ise pr, communications&strategy imiş.
bu sürede google'da işten çıkarılanların %35.3'ü, twitter'da ise %23.7'si software engineer, kalanı başka alanlarmış.

amazon

pandemi dönemi toplam 500 bin, aynı dönem sadece abd ve kanada'da 100 bin kişiyi işe almıştı. 2023'de 27 bin kişi işten çıkarıldı. önümüzdeki günlerde birkaç yüz/bin kişi daha işten çıkarılacak.

alphabet/google

2019'da 119 bin çalışanı varken 2022'de bu sayı 190 bin idi. 2023'de 12 bin kişi , 2024'de pixel, nest, home ve assistant ürünlerinde istediği başarıyı yakalayamadığı ve ürün ekiplerinin gelire ve etkileşime büyük bir katkısı olmadığından bu ürünlerin üstünde çalışan 1000 kişilik hardware takımı işten çıkarıldı.

meta/facebook

2019'da 45 bin çalışanı varken 2022 sonunda bu sayı 87 bin idi.

2022'de 11 bin, 2023'de 10 bin kişi işten çıkarıldı. haberin ardından hisseleri %4'ten fazla arttı.

microsoft

2020'de 163 bin çalışanı varken 2022'de bu sayı 221 bin idi.

2023'de 10 bin kişi işten çıkarıldı .

twitter (x)

2019 sonunda 4500 çalışanı varken 2022'de bu sayı 7500 idi.

musk, leveraged buyout ile satın aldığı twitter'ın toplam borcunu arttırmamak, maliyeti düşürmek ve hemen kara geçmek için 5 binden fazla kişiyi işten çıkarmıştı.

spotify

2019'da 5 bine yakın çalışanı varken 2023'de bu sayı 9 bin idi.

2023'de önce 800, sonra 1500 kişi işten çıkarıldı.

haberin ardından hisseleri %7.5 arttı.

twitch

pandemi sonrasında platformu kullanan sayısındaki düşüş nedeniyle 2023'de 400 kişi, 2024'de 500 kişi işten çıkarıldı . haberin ardından hisseleri %1.5 arttı.

discord

kullanıcı sayısı pandemi dönemine göre düştüğünden 2023'de çalışanların %4'ü, 2024'de ise 170 kişi işten çıkarıldı.

dualingo

içerik oluşturma ve paylaşma şeklindeki değişiklikler nedeniyle sözleşmeli çalışanlara ihtiyacı kalmadığından sözleşmeli çalışanların %10'u işten çıkarıldı .

haberin ardından hisseleri %3.2 arttı.

(bu listede apple yok. çünkü apple, diğerleri gibi çalışan sayısında delice bir artışa giderek büyüme yerine yavaş ve istikrarlı büyümeyi tercih etti.)

aralık ayında abd'deki tech sektöründe işsizlik oranı %2.3 ve en çok iş ilanı (40.490) sde/swe içinmiş.

ai (yapay zeka)

mevcut haliyle bir üretim aracı değil, üretkenlik aracı ve mükemmel değil. olmadığı için de ondan gelen output'u kontrol edecek insana ihtiyacı var. ai ile mesleklerini kaybedeceği konusunda tartışma dönen sde/swe'nin hayatını ve işini kolaylaştıran bir araç görevi görüyor şu an .

kimisi ai'yı olduğundan daha fazla büyütürken kimisi de olduğundan daha hafife alıyor. konu hakkında yorum yapan/korku pompalayanların çoğunluğu daha ai'ın nasıl çalıştığını bile bilmeyenler olunca ortaya muazzam bir spekülatif balon çıkıyor.

ai'ın daha fazla iş yaratacağına ya da olan işleri insanların elinden alacağına dair yapılan tüm yorum ve çıkarımlar spekülasyondan öteye gidemiyor çünkü hiçbirimiz bilmiyoruz. ilerde tüm sorunların nedeni de olabilir, sorunlar için bir çözüm aracı da. belirli işleri azaltıp belirli işleri arttırabilir.. yani aslında daha yeni başlıyoruz ve neyin ne olduğunu tam olarak bilmiyoruz.

spekülasyonlar gerçekleşir; ilerde sağduyu, yaratıcılık, akıl yürütme becerisi, etkili strateji oluşturma ve iletişim kurma becerilerine sahip olup bir üretim aracı haline gelirse (agi), piyasadaki işlerde insanların yerini alırsa milyonlarca eğitimli ve highly-skilled insan halihazırdaki background'ı ile işsiz, dolayısıyla da parasız kalacak. yani nüfusun büyük bir yüzdesi eski satın alma gücü olmayan tüketicilerden oluşacak. bu durumda işletmeler ürünlerini kime satacak ve hizmetlerini kimler kullanacak? insanlar satın aldıklarının parasını ödeyemediğinde bankacılık sektörüne ne olacak mesela?

öte yandan korn ferry raporuna göre; 2030 yılına gelindiğinde asıl sorun insan işçi eksikliği olacak. 85 milyon üstünde olacağı öngörülen bu açığın yıllık gelir kaybı da $8.5 trilyon olacak.
abd, tech alanında yeterli sayıda high-tech çalışan bulamazsa yıllık $162b kaybı olacak.