Dünya Tarihini Öyle ya da Böyle Şekillendiren 6 İçecek Türü
amerikalıların bir zamanlar ingilizlerin kahvaltı çaylarına uygulanan vergileri biraz artırması nedeniyle bir devrimle mücadele ettiğini hatırlatalım. (o mücadele ruhuna ne oldu?) biradan sodaya, medeniyeti şekillendiren 6 içecek üzerine bir yazı... medeniyetin akışını gösteren 6 içecek vardır; tom standage'ın "6 bardaktaki dünya tarihi" kitabının temelini oluşturan fikir budur. onlar büyük keşif, akıl ve devrim çağlarının katalizörleridir. kısa bir özet...
1. bira: büyük insanlaştırıcı
mö 4000 civarında antik mezopotamya'da ortaya çıkan bira, sudan birkaç adım ötedeydi; bu, insanlığın doğadan farklılığının simgesiydi.
antik gılgamış destanı'nda gılgamış, bir kısmını vahşi yaratık enkidu'ya verir ve böylece onu insanlaştırır.
sade sudan daha güvenli olduğundan, eski mezopotamya işçilerinin maaşlarının birayla ödenmesi o kadar önemliydi ki.
en basit bileşenlerden bazıları şunlardır: su, tahıl, yabani maya — başlangıçtan itibaren hem zenginler hem de fakirler tarafından tüketilir. bugün hala harika bir dengeleyici.
2. şarap: kültürün gelişimi
şarap her zaman masraf ve sofistike ile eş anlamlıydı. bir asur kralı onu m.ö. 870'de popüler hale getirdi, ancak antik yunan'da gerçekten tutuldu.
platon ve sokrates gibi entelektüeller felsefi içki partileri ("sempozyumlar") için bir araya geldiler...
peki ama filozoflar neden zihni keskinleştirmek yerine körelten alkol tüketsinler ki?
aslında tam da bu yüzden yaptılar. sokrates, sarhoşluğun karanlık tarafınızla yüzleşmenize ve onun üzerinde hakimiyet kazanmanıza olanak sağladığını savundu.
3. spirit: yeni dünyaya yarış
Editörün notu: Spirit, damıtılarak elde edilen alkollü içki anlamına geliyor.
16. ve 17. yüzyıllarda damıtma süreci, tüm bir keşif çağını ateşleyecek yeni içecekleri ortaya çıkardı. brendi trans-atlantik tüccarları tarafından para birimi olarak kullanıldı ve şeker kamışı romun ortaya çıkmasına neden oldu.
rum (şarap veya biradan daha stabil ve konsantre) denizcilerin tercih ettiği içecek haline geldi.
britanya bu ülkeye vergi getirdiğinde, kaçakçılık ve vergilendirmeden oluşan bir kedi-fare oyunu başladı ve sonunda 1775'te bağımsızlık savaşı'na dönüştü.
4. kahve: bir fincandaki biliş
ms 1. binyılda keşfedilen kahve, papa viii.clement'in kahveye olan ilgisi batı'nın kapısını açana kadar öncelikle bir arap içeceği olarak kaldı.
çok geçmeden avrupa'da düşüncede bir devrime ve akıl çağına ilham kaynağı oldu...
kahve 1600'lerin aydınlanmasıyla el ele gitti. kahvehaneler ingiltere'de hızla yayıldı; insanlar kahvenin psikotropik uyarımının teşvikiyle politika, felsefe ve dünya olaylarını tartışmak için buraya geldiler.
5. çay: güç değişimi
çay, ingiltere'deki sanayi devriminin can damarıydı; onsuz asla gerçekleşemezdi.
kafeinli içecek, işçilerin vücutlarını doğal günlük ritimlerinden kurtardı, böylece insanlar, insan yapımı programlara göre koşabildiler.
ingiltere'ye afyon ticareti yapan doğu hindistan ticaret şirketi aracılığıyla çin'den geldi. çin afyonu yasaklayınca 1839-42 afyon savaşları sonuçlandı.
ingiltere bu çatışmayı kazandı ve dünyanın yeni hükümdarı oldu. ta ki yeni bir güç (ve yeni bir içecek) ortaya çıkana kadar...
6. kola: amerika'nın sembolü
britanya'nın kardeş kolonisi bir zamanlar çaya uygulanan ağır vergiler nedeniyle isyan çıkarmıştı. 20. yüzyılda, amerika'nın yeni küresel lider olarak britanya'nın yerini alması gibi, yeni bir içecek herkesin içeceği olarak çayın yerini alacaktı...
coca-cola'nın dünya çapındaki başarısı amerikan egemenliğinin simgesiydi ve amerikan kimliğini de beraberinde taşıyordu.
“ok”un yanında dünyada en çok bilinen ingilizce kelime “coke”dur.
koka yapraklarının içindekiler listesinden çıkarılmasıyla kola artık psikotropik değildir.
ama belki de daha güçlü bir şeydir: yeni bir hedonizmin simgesi, sırf alabildiğiniz için hayattan keyif alma kararlılığı...
ChatGPT'ye Göre İnsanlık Tarihinin Şimdiye Kadarki En Büyük 10 Buluşu
