Farklı ve İşe Yarar Düşünceleri İstemeden Önleyen Düşünce Biçimi: Groupthink
groupthink (grup düşüncesi ya da ortak fikir), grup içindeki fikir birliği arzusunun, insanların muhalif ve alternatif fikirleri dile getirmesinden daha güçlü olduğu zaman ortaya çıkan olguya psikolog irving janis tarafından verilen isimdir.
uzun bir süre boyunca, grupların aldığı ortak kararların bireysel kararlardan daha iyi olduğu düşüncesi hakimdi. bugün bile, uyum içinde yapılan işbirliklerini, rızayla alınan kararları ve takım çalışmalarını göklere çıkarıyoruz.
ancak, yale üniversitesi'nden psikolog irving janis, 1971 yılında yayımladığı olağanüstü ve radikal makalesinde bazen grupların çok kötü kararlar alabildiğine işaret etti. janis, pearl harbor ve vietnam savaşı gibi tartışmalı yenilgiyle sonuçlanan felaketleri inceliyordu. bulduğu şey, bu grupların eleştirel fikirleri ve dışarıdan gelen bilgileri göz ardı edip reddettiğiydi.
insanlar, aynı düşünceleri paylaşan grupların coşkunluğunda haklı olduklarını, analizlerinin yabancılardan daha üstün olduğunu, ortak görüşlerinin grubun gücünün bir işareti olduğunu düşünerek kendilerini rahatlatıp şüphelerini ve endişelerini gidermeye çalışırlar. fakat yalnızca kendi taraflarını sağlama alacak gerçeklere bakarlar. ve ortaya çıkan bütün şüpheler susturulur, çünkü herkes planı kabul edip coşkuyla karşılarsa, ciddi şüphelerimiz olsa dahi ses çıkarmaya çekiniriz. bu, aynı zamanda, donald trump'ın ve benzeri liderlerin stratejilerinin ana ilkelerinden biri gibi görünüyor: etrafınızı "tamam efendimci"lerle doldurun.
janis, grup içindeki fikir birliği arzusunun, insanların pek rağbet göstermediği fikirleri dile getirmesinden daha güçlü olduğu zaman ortaya çıkan bu olguya groupthink (grup düşüncesi ya da ortak fikir) ismini verdi. eğer bu gerçekleşirse, grubun kötü bir karar alması işten bile değildir. ve dahası: eğer pek çok insan aynı konuda fazla eminse, radikal ve düşüncesiz bir hale gelirler. araştırmacılar bu olguyu jüri üyeleri arasında gözlemledi: fikir birliği ne kadar büyükse, verilen ceza da o kadar sertleşir ve jüri verdiği kararın doğru olduğuna daha emin olur.
ortak fikir ne zaman ortaya çıkar?
genel olarak:
- topluluğun yüksek bağlılığında
- iyi bir karar vermek için çok fazla baskı olduğunda
- güçlü, ikna edici, yönlendirici bir liderlik olduğunda
ortak fikirden nasıl kaçınabiliriz?
janis ortak fikri önlemenin birkaç adımı olduğunu söylüyor. eğer bir ekibin lideriyseniz, aşağıda iki harika öneri var:
1. "karşı fikirleri ve şüpheleri seslendirmeye büyük önem verin." bir başka deyişle: tüm ekip üyelerinizi düşündekilerini açıkça söylemeye teşvik edin, hatta ve özellikle bu fikirler rağbet görmese bile.
2. ekibi aynı problem üzerinde çalışan iki rakip takıma bölün. gelen sonuçları karşılaştırın.
"herkes aynı şeyi düşünüyorsa, hiç kimse bir şey düşünmüyor demektir."
walter lippmann
işte bu nedenle, eleştirel düşünme (critical thinking) çağımızın en önemli becerilerinden biridir.
bonus: uydumculuk
kaynak:
iletişim kitabi, mikael krogerus & roman tschäppeler
https://agcommtheory.pbworks.com/f/groupthink.pdf
https://tr.khanacademy.org/…nformity-and-groupthink
Toplumsal Baskının Bireyi Nasıl Çoğunluğa Uymaya Zorladığını Açıklayan Asch Uyum Deneyi
