Frank Herbert'ın Oğlunun Yazdığı Dune Spin-Off'larını Okumayı Düşünenlere Tavsiyeler
2. filmi izleyip dune serisine girmek için heveslenen arkadaşlar için uyarı niteliğinde bir yazı olacak
dune adlı bilim kurgu yapıtının 6 adet ana kitabı var ve bu 6 kitap bizzat frank herbert tarafından yazılmıştır. bu kitaplar:
1) dune
2) dune mesihi
3) dune çocukları
4) dune tanrı imparatoru
5) dune sapkınları
6) dune rahibeler meclisi
bu 6 kitap hikayenin ana gövdesini oluşturuyor. bunu herkes biliyordur muhtemelen.
şimdi gelelim, frank herbert'in oğlunun babasının ölümünden sonra yazdığı 25 adet dune evreni ile alakalı olan kitaplarına
frank herbert'in oğlu olan brian herbert, 1999 yılından itibaren her sene 1 kitap çıkarıyor herif. daha 6 ay önce chani ile prenses irulan hakkında bir kitap daha çıkardı. yine aynı şekilde hanedanları, önemli karakterleri inceleyen kitapları da var...
bu kitaplardan bahsetmemin nedeni 6 ana kitabı bitirdikten sonra bu kitapları okumak gibi bir hataya düşmemeniz içindir.
çünkü bu 20 küsür adet kitabı okursanız frank herbert'in yarattığı o muazzam alegorik eser değil de, bu adamın kafasından uydurduğu dandik süper kahramanlar kalacaktır.
bu kitapları bu kadar eleştirmemin sebepleri şu şekilde
1) bu brian herbert denilen arkadaş bir röportajında diyor ki, benim yazdığım kitaplar babamın yazdığı kitaplardan önce okunmalı, çünkü ben bu evrene giriş niteliğinde kitaplara sahibim, önce onları okuyup sonra ana kitaplara geçin diyor. fakat gelin görün ki, adam 2002 yılında yazdığı harkonnen avı adlı kitabının 16. partında, dune'un 1.kitabında gerçekleşen olayın gelecekten spoiler'ını veriyor. gayet açık bir şekilde önce okunması gereken bir kitap yazdığını iddia edip ileriye dönük dümdüz spoiler yapıştırıyor.
2) brian herbert'in eserlerinin neredeyse tamamı basit bir kurgu ekseninde mekandan mekana atlayarak ilerliyor, diyebilirsiniz ki "bu gayet normal, okuyucunun anlamasını da kolaylaştırır." fakat frank herbert'ın oluşturduğu dune kurgusu çok açık bir şekilde kompleks bir yapıda. bu da yazdığı kitapların babasının yazdığı kitaplar ile çelişmesine neden oluyor. frank herbert'ın yazdığı 6 kitabı okurken bir anda bir kahramanın kafasında geçen düşüncelere gider, paul'ün görülerini yorumlar, jessica'nın yaptığı planları okurken bulursunuz kendinizi. her mekanda o karakter içini okuyucuya döker ve siz de o karakter ile birlikte düşünürsünüz. fakat brian'ın yazdığı hiçbir kitapta bu derinlik yok, kahramanların çoğu dümdüz ya iyi ya da kötü kişiler, empati kurmanız imkansız, kötü karakterin hiçbir motivasyonu yok. bağ kuramazsınız.
3) frank herbert'ın 6 kitapta hiç bahsetmediği birkaç twist varmış, oğluna göre. bunları kendi kitabında kullanıyor. diyor ki brian, babamın notları arasında evreni etkileyecek bilgiler buldum, kitaplarımda ondan bahsettim. mesela jessica'nın ailesi ile ilgili çok önemli bir bilgi paylaşıyor 2012 yılında bene gesseritleri konu alan kitabında, bu kitabı okuyan fanları da diyor ki, madem bu bilgi babanın notlarında vardı, neden bu hikayede paylaşmadı? çok bariz ki frank, jessica'nın ailesi ile ilgili bir taslak yazıp sonra vazgeçmiş, ama salak oğlu bunu sanki babası öyle yazdı gibi lanse edip kitabının pr'ını yaptı. adamı kitabın fanları 2015 yılında mesaj yağmuruna tutuyorlar, babanın yarıda kalan notlarını paylaş da biz de görelim diye, tabii ki paylaşmıyor, çünkü dayanağı yok.
ya arkadaşlar, brian herbert'e soruyorlar, "bu taslaklar ne kadar fazla, yani elinde ne kadar babanın bıraktığı not, disk, kağıt var?" diye soruyorlar. 30 sayfa kadar diyor. yahu elindeki 30 sayfa ile 22 kitabı nasıl yazabildin be adam?
1997 yılında, frank herbert'a ait 2 tane disk bulunuyor, ölümünden 10 yıl sonra. 2 adet disk var, frank herbert'in el yazısı ile, dune'ün 7. ve son kitabının taslakları var içinde, yine 2000'li yıllarda brian herbert'e soruluyor, "diskin içinde ne var?" diye, brian 1.5 sayfalık bir taslak var diyor. yav adam 1.5 sayfalık taslağın üstüne 22 tane kitap yazmış ya. hiçbir altyapı yok, hiçbir kanıt yok, babasının evrenini hallaç pamuğuna çevirmiş.
bu brian denen herifle reddit'de, fan bloglarında çok çok ağır dalga geçer okuyucular, hatta adama reverse christopher tolkien falan diyorlar, adam hiçbir şekilde babasının oluşturduğu taslakları, notları paylaşmıyor, bunun yerine kendi kafasında kurduğu evreni her sene kitap yapıp satıyor.
adamın babasının mirasını usulüne uygun bir şekilde devam ettirmek gibi bir derdi yok, yav adamın twitter kullanıcı adı @duneauthor amk. twitter'da 12 saatte bir yazdığı kitapların indirimli linkini paylaşıyor, instagram influencer'ı gibi link bırakıyor adam ya.
5) bu adamın ne kadar beceriksiz olduğunu 2008 yılında yazdığı paul of dune adlı kitabından aldığım bir paragraf ile açıklayayım...
2. filmde yer almayan ama kitap için önemli olan bir karakter var, kont fenring. bu adam imparatorun sağ kolu, fena entrika kovalayan bir herif. brian herbert'e göre bu adam paul of dune adlı kitapta şöyle yapıyor:
kont fenrig, paul'ü öldürmesi için 6 yasındaki kızını eğitmiş (allah allah). kitabın bir bölümünde de kızı henüz 6 yaşındayken 12 adet full ekipman sardaukar'ı çıplak elle herhangi bir hile olmadan öldürüyor. bildiğiniz dümdüz eliyle boğarak.
bakın arkadaşlar frank herbert'in yarattığı evrende böyle bir şey mümkün değil, istersen baharatları damardan al yine de mümkün değil, yarı tanrı statüsünde olan paul bile 1. kitabın sonunda na-baron feyd-rautha ile kapışırken bıçağının ucuna yakıcı bir asit ilacı sürüyor, rakibini kolay alt edebilmek için. çünkü ne kadar güçlü olursa olsun kendisi tanrı statüsünde ölümsüz birisi değil, aynı şekilde feyd rautha da böyle, bene gesserit'lerin üzerine düştüğü, inanılmaz iyi dövüşen bu savaşçı, paul'ü yenebilmek için bıçağının ucuna uyku ilacı sürdürtüyor, entrikaya başvuruyor. dune evreni böyle bir şey çünkü. buyrun 1. kitaptan bir paragraf. bu paragraf ikinci filmin son sahnesinde paul ile feyd rautha'nın ölüm düellosundan:
"paul, şimdi de o şüpheye kapılsın bakalım, diye düşündü. şimdi de o zehir var mı diye kaygılansın.
feyd-rautha, "hıyanet!" diye haykırdı. "beni zehirledi! kolumda zehir hissediyorum!"
paul sonunda konuştu: "birazcık asit, o kadar. imparator'un bıçağındaki uyku ilacına karşılık."
dune evreninin temasında boş kahramanlık veya sınırsız aksiyon yoktur, çok güçlü kahramanlar veya tek başına koca bir tümeni alt edebilecek kişiler de yoktur. çünkü bu evren entrika, politika, din üçlemesi üzerine kurulmuştur, bu kitabın savaş içeren sayfaları diplomasi ve entrika sayfalarından çok daha azdır, çünkü frank herbert bu kitaplarda insanlığın nasıl manipüle edilip nasıl kolayca kontrol edilebileceği teması üzerine kitabı yazmıştır.
frank herbert'in onlarca, yüzlerce röportajı var arkadaş, adam kıçını yırtıyor ya, yüzlerce konuşması var, adam bağıra bağıra diyor ki, mesihlere, kahramanlara inanmayın bu adamlar saf iyi değillerdir, peşinde koşmayın diyor. süper kahramanlar yoktur, sınırsız güce sahipse bir kişi, o güç mutlaka ama mutlaka yozlaşır, geri dönüşünde de size zarar verir.
bu yazıyı denis villeneuve'ün röportajını paylaşarak bitireceğim
bu adam bile frank herbert'in ne anlatmak istediğini anlamış ama oğlu olacak adam bunu anlayamamış. çok yazık.
buyrun villeneuve'un ikinci filmi çektikten sonra olan röportajından parça. adam diyor ki, seyirciler veya okuyucular bu tarz figürlere, ilahi-dinsel kahramanlara inanmamalı, onların peşinden gitmek ölüme gitmek demektir.
Villeneuve, Frank Herbert'ın niyetlerine sadık kaldığından bahsediyor
dennis villeneuve, frank herbert'in ilk kitabı yazdıktan sonra verdiği röportajları incelemiş. frank herbert kitabı okuyan insanların paul'e sempati duymasına üzüldüğünü söylemiş, niye paul'e sempati duyuyor ki okuyucularım anlamıyorum demiş röportajlarında. ya adam frank herbert'ın anlatmaya çalıştığı derdini anlamış da 2 tane taş gibi film çekmiş ya.
oğlu olacak brian herbert'in kitapları ise tamamen sınırsız güç, saçma sapan dev robotlar ile kapışan karakterler ve mantığa sığmayan olaylardan kurulu. babası süper kahramanlar yoktur, mantık ve politika vardır diye kitap yazmış, oğlu da yazdığı kitaplara 3 adet 39 metrelik dev robotlar (dune evreninde robot diye bir kavram cihattan sonra kalmamıştır artık, ne alakaysa) ile kapışan karakterler eklemiş.
bu yüzden bu adamın yazdığı kitapları okuyup frank herbert'in yazdığı o muhteşem alegori içeren evreni mahvetmeyin.
Sinemaya Uyarlanan Dune Serisi Nedir, Neyi Anlatır?
