Günümüz Tartışmalarını Sonsuz Bir Döngüye Sokan Problem: Ad Hominem

ilk önce biraz detay alayım kavramdan: argumentum ad hominem. 

tartışan taraflardan biri, diğerinin lafını, fikrini, iddiasını şahsın kişiliğinden soyutlamaksızın ele alır ve onun şahsı ile bütünleştirir. yani söylenen sözün, iddianın varlığı söz sahibinin karakterine veya eleştiriye maruz kalması muhtemel durumuna bağlıdır. buna göre şahsın iddiası karakterinden, huyundan veya içinde bulunduğu menfi olarak eleştirilebilecek halinden izler taşır. öyleyse buradan yola çıkarak kişinin savını çürütmek veya bu savın aksini iddia etmek için şahsın kendine yönelmekte “sakınca yoktur". 

örnek: o an hakiki deri mont giyen bir adamın kurban bayramına karşı olduğunu belirtmesi üzerine “lan sen ilk önce o sırtına giydiğin ceketi çıkar ondan sonra konuş.”demek gibi. ya da benim eşşek bir evlat olmak yolunda ilerlediğimi gösteren şu cümleye ne dersiniz?

-sigara tiryakisi babam: oğlum dengeli beslenmiyorsun. biraz dikkat et.
-ben: beni bu konuda en son uyaracak kişi sigara içen birisi olsa gerek (felsefe okumuş ergen üniversiteliler gibi konuşmam bir yana, bir de iyiliğimi düşünen adama diklenişimdeki ad hominem tavra bak. buna ad hominem değil hayvanlık denir ya...neyse)

bitti mi ? bitmedi. ad hominem, kişinin eleştiriye maruz kaldığı cihetten hareketle karşıdakini de buna dahil etmesi ile de var olabilir. 

örnek: “ben orospu çocuğuysam sen de ibne çocuğusun oğlum”(hangimiz bu lafı bir dostuna etmemiştir ki?) yahut “sen farklı mısın sanki? hıyar” gibi. 

bak bi de şu:
“ çok içiyorsun muharrem, buna sabrım yok”
“ peki ya bana çektirdiğin acılar...” ( ödüllü ve karamsar bir avrupa filminden bir replik . yarım saatte bir konuşuluyor. onlardan...)

demem o ki bu anlattığım kadar daha detayı olabilecek bir kavramdır ad hominem. zaten işin içine latince veya felsefe dahil olduktan itibaren olayı iki satırda anlatıp bitirecek bir insan evladı bulamazsın yeryüzünde. latince “kabak dolması sever misin” diye sorsan bile diyalog münazaraya döner, oradan kitabı yazılacak bir olaya dönüşür, yıllar sonra sınav sorusu bile olur. yani isteyen daha ayrıntılı bir araştırma yapabilir.