Hayatından Sildiklerini Fotoğraflardan da Sildiren Lider: Josef Stalin

stalin, halkın gözünde hem fiziksel hem de politik anlamda kusursuz görünmek isteyen biriydi. ayrıca adını tarihe güzel bir şekilde bırakmak istiyordu, bu sebeple asla ve asla halkın gözündenden düşmüş isimlerle yan yana olduğu fotoğraflar olmamalıydı. stalin'le aranız çok iyi olsa bile, eğer halkın gözünden düşmüşseniz ya da stalin'e karşı bir hata yapmışsanız, hem hayattan hem de onunla olan fotoğraf karelerinden bile silinirdiniz. stalin, halkın onun hakkında ne düşündüğüne takıntılıydı. dışarıdan güçlü, dokunulmaz ve kusursuz bir lider olarak gözükmek istiyordu. günümüzde insanlar nasıl sosyal medyada fotoğraflarını filtrelerle düzenleyip paylaşıyorsa, stalin de kısmen aynı şeyi yapıyordu ve fotoğraflarını bir propaganda aracı olarak kullanıyordu.

stalin'in küçükken geçirdiği çiçek hastalığı yüzünden yüzünde kalıcı izler vardı. ama o izler, propaganda fotoğraflarında bir şekilde kaybolurdu ve sanki pürüzsüz bir yüzü varmış gibi servis edilirdi. aslında bu bana pek ilginç gelmedi, günümüzdeki birçok siyasetçi de aynı şeyi uyguluyor, halk "yüzü nurlu adam" desin diye, bir nevi aynı mantık:

başka bir örnek olarak nikola yezhov var. kendisi stalin'in gizli polis şefiydi yani temizlik(!) işlerinin başındaki adamdı ve hayat onun için çok güzeldi. fakat bir süre sonra yezhov, stalin’in gözüne batmaya başladı. önce görevden alındı, sonra hapse atıldı ve daha sonra idam edildi. yezhov’un yalnızca fiziksel varlığı değil, tarihsel varlığı da silindi. nikola yezhov ve stalin'in yan yana durduğu bu fotoğraf yezhov'un idam edilmesinden sonra değiştiriliyor ve tezhov, sanki hiç var olmamış gibi stalin'in yanından siliniyor:

vladimir lenin zamanındaki fotoğraflarda bile bu yapılıyormuş. örneğin 1920 yılında sverdlov meydanı'nda çekilen bu fotoğrafın orijinal versiyonunda lev troçki ve lev kamenev var, fakat fotoğrafta daha sonra oynama yapılıyor ve troçki ile kamenev, fotoğraf karesinden siliniyorlar:

yine stalin dönemindeki bir fotoğraf (aşağıda) resmen sansürception oluyor ve fotoğraftan sırayla birçok isim siliniyor. stalin’in fotoğrafları yalnızca estetik kaygılarla değil, aynı zamanda ideolojik ve politik kaygılarla da montajlanıyordu. bir zamanlar halk tarafından çok sevilen bir isimle yan yana olduğu fotoğraf, eğer halk o kişiyi artık sevmiyorsa değişikliğe uğruyordu ve o sevilmeyen isim mümkün olan her yerden siliniyordu.

stalin için fotoğraflar, halkın zihninde bir hikâye yazmanın en etkili yollarından biriydi. hangi yüzü göstereceğini, hangi anıyı unutturacağını ya da hangi düşmanı tarihten sileceğini belirleyebiliyordu.