İlahi Komedya ile Tarihin En Büyük Yapıtlarından Birini Veren Dante'nin Yaşam Öyküsü
1265 yılının haziran ayında doğan dante ya da gerçek adı ile durante, köklü ve asıl bir aileden gelmektedir
fakat, sonradan fakir düşmüş ve aristokratik önemini kaybetmiş olan ailesi hakkında bugüne pek az bilgi taşınabilmiştir. dante'nin babası ii. alighiero'nun noter, hakim ya da faizci olduğuna dair çeşitli görüşler mevcuttur. ii. alighiero hakkındaki belki de tek kesin bilgi onun guelf'ler partisine mensup olduğudur. o sıralarda yönetim ghibellin'lerdeydi ve ghibellin'ler guelf'leri sürgün ederek şehirden uzaklaştırmışlardı. o dönemde floransa ghibellin'lerin yönetiminde olduğu halde, dante floransa'da doğmuştur. dante'nin babasını sevmediği bilinmektedir. bunun nedeni, babasının kötü ünü veya silik kişiliği olabilir. eserlerinin hiçbirinde babasından söz etmemiş olsa da, şövalyelik payesi bulunan dedesi cacciaguida'dan her fırsatta bahsetmiştir. ailesinin soyunun roma'ya dayanması ile de övünmüştür. dante annesini daha çok küçük yaşlarda kaybetmiştir. babası da o on sekiz yaşındayken vefat etmiştir. bunun üzerine dante, üvey annesi ve üvey kardeşleriyle yaşamak zorunda kalmıştır. hayatının bu dönemi ile ilgili çok fazla bilgi bulunmasa da, onun büyük acılar çektiği ve rahat olmadığı çok belirgindir.
dante`nin eğitimi konusunda net bilgiler mevcut olmasa da onun kendi kendisini geliştirdiği varsayılmaktadır. ilk öğrenimini santa croce papaz okulunda bitirdiği sanılmaktadır. her ne kadar dante yüksek öğrenime devam edemese de kendisini okumaya ve çalışmaya vermiştir. öğrenmeye büyük bir tutkusu olduğu aşikardır. yaşıtları çok başka işlerle uğraşırken o, önemli latin ve yunan eserlerini okumakla kalmamış, dönemin italyan şairlerlerinin eserlerini de okumuş, bunlara büyük bir önem vermiştir. yazmak konusundaki yeteneklerini ilerletirken, astronomi, resim ve felsefe gibi konularda da kendisini geliştirmiştir. dönemin önemli isimlerinin düzenlediği toplantıları kaçırmamış, birçok önemli isimle arkadaşlıklar kurmuştur. bu kişilere örnek olarak devrin ünlü floransa'lı şairi guido cavalcanti'yi verebiliriz.
dante denince ilk akla gelen isim belki de onun sonsuz bir aşk ile bağlandığı beatrice'dir
dante'nin çocukluğu ve gençliği hakkında çok az bilgiye sahip olunsa da, şairin dokuz yaşındayken kendisinden bir yaş küçük beatrice'e aşık olduğu kesin olarak bilinmektedir. tanıştığı ilk anda dante, beatrice'e büyük bir tutkuyla bağlanmıştır. beatrice ile ikinci kez karşılaştığında on sekiz yaşına gelmiş ve bu ikinci karşılaşmadan sonra beatrice'e olan sevgisi daha da derinleşmiştir. beatrice'e olan aşkı yazımını ve şiire olan bakış açısını büyük oranda etkilemiştir; ilahi komedya'nın tohumlarını atan belki de beatrice'e olan aşkıdır. dante aşkından sevgilisine hiçbir zaman söz etmemiştir, nitekim 1288 yılında beatrice, floransa'lı şövalyelerden simone dei burdi ile evlenmiştir. fakat beatrice evliliğinden sadece iki sene sonra, 1290'da, yirmi dört yaşındayken ölmüştür. beatrice'in ölümünden sonra dante çalışmalarına daha sıkı sarılmış, latin edebiyatı ve felsefeye kendisini adamıştır. kuşkusuz beatrice'in ölümü dante için büyük bir şok ekisi yaratmış ve yazarın yazım hayatını da fazlasıyla etkilemiştir. beatrice'in çok genç bir yaşta ölmesi, dante'nin onu ölümsüzleştirmesine yol açmış; fikriyatında beatrice'e maddi, ölümlü ve insani bir görünümden ziyade manevi, olumsuz ve ilahi bir görünüm vermesine neden olmuştur.
dante daha 12 yaşındayken ailesi tarafından gemma di manetto donati ile sözlenmiştir. ailesinin de ısrarlarıyla, 1295 yılında floransa'lı tanınmış donati ailesine mensup gemma ile evlenmiştir. gemma'dan pietro ve jacapo isimlerinde iki oğlu ve antonia isminde bir kızı olmuştur. dante ile gemma'nın mutlu bir evlilik geçirdikleri söylenemez. bir çok kaynağa göre dante, gemma ile olan evliliğinde hiçbir zaman mutlu olamamıştır. yine de dante evliliğin kutsallığına inanan birisidir. gemma ile olan ilişikisine dair pek kanıt yoktur ve kendisi de eserlerinde gemma'dan bahsetmemiştir. dante sürgün edildikten sonra karısını bir daha görememiştir.
devrin floransa'sında bell ibaşlı iki parti vardır: ghibellin'ler ve guelf'ler
ghibellin'ler imparator tarafından destekleniyor, aristokrasiyi savunuyorlardı; guelf'ler ise papa tarafından destekleniyordu. sonraları pistoia guelf'leri "beyazlar" ve "siyahlar" olarak ikiye ayrıldılar. bu genel anlamda guelf'lerin ikiye bölünmesine yol açtı. beyazların başında cerchi ailesi vardı. "popolo grasso" diye adlandırılan zengin burjuva sınıfı tarafından destekleniyorlardı ve reformist düşünceleri vardı. papa ve papalık konusunda da daha temkinli bir görüşe sahiptiler. siyahların başında ise donati ailesi bulunuyordu. feodal devirden kalan çeşitli asilzadelerden oluşan bu grup, "popolo minuto" diye adlandırılan küçük zanaatkarlar, işçiler gibi daha düşük bir halk tabakası tarafından destekleniyorlardı. siyahların düşüncesi daha bağnazdı ve dogmatik anlamda papacıydılar.
dante daha 24 yaşında, 1289'da, floransa'lı guelf şövalyeleri ile birlikte campaldino savaşında arezzo ghibellin'lerine karşı savaşmıştır. eşi gemma donati nedeniyle siyahların başkanı konumundaki donati ailesi ile akraba olmasına rağmen beyazların taraftarı olmuştur. devlet işlerine katılmak isteyen dante "aporikerler" korporasyonuna yazılmıştır. bunun nedeni dönemin yasalarına göre asilzadelerin kamu işlerine girebilmeleri için öncelikle zanaat korporasyonlarından (corporazioni di artı e mestieri) birine kaydolmalarının şart koşulmasıdır.
bu sıralarda papa viii. bonifazio; floransa'nın iç işlerine karışmaya, beyazlara karşı sık sık siyahlara arka çıkmaya başlamıştır. papanın bu girişimleri floransa'nın önde gelenlerini, özellikle de beyazlar'ı fazlasıyla rahatsız etmektedir. 1300 yılında dante iki aylığına floransa hükümetinin başındaki altı kişilik kurula seçilmiştir. o sırada, beyazların floransa'daki iktidarına son vermek amacıyla, papa bonifazio harekete geçmiştir. papa, fransa kralı philippe ile bel'in kardeşi charles de valois'i floransa'ya gitmeye ikna etmiştir. floransa bundan rahatsız olup papayı kararından döndürmek amacıyla içinde dante'nin de bulunduğu bir heyeti roma'ya göndermiştir. roma'da heyeti oyalarken, 1301 yılında charles de valois, süvarileriyle birlikte floransa'ya girmiştir. o sıralarda iktidarın sahibi olan ve siyahların çoğunu sürgün eden beyazlar şehirden çıkarılmıştır. beyazların mallarına el konurken bir kısmına idam cezası verilmiş, çoğunluğu sürgüne gönderilmiştir.
dante hiçbir zaman papa viii. bonifazio'yu sevmemiştir
beyazlara karşı girişilen hareketten nasibini alarak, 27 ocak 1302'de sahtekarlık, gayri meşru kazanç elde etmek gibi asılsız suçlardan ötürü para cezasına çarptırılmış ve iki yıllığına florasa'dan sürgün edilmiştir. ayrıca bir daha devlet işlerinde çalıştırılmamasına karar verilmiştir. daha sonra hakkında çıkan yeni karar ise çok daha korkunçtur: floransa'lı askerler tarafından ele geçirildiği takdirde idam edilecektir.
dante mahkemenin kararlarını öğrendiğinde floransa'da değildir. hakkındaki sürgün kararı nedeniyle floransa'ya dönememiştir. bu sırada beyazlar floransa'da iktidarı geri ele geçirebilmek için çeşitli girişimlerde bulunmuşlar, fakat başarısızlığa uğramışlardır.
zamanla arkadaşlarına olan güvenini ve inancını kaybetmeye başlayan dante, büyük bir acı içinde olduğu bu günlerde ilahi komedya'yı yazmaya başlamıştır. ilk olarak verona'ya giden, bir ara padova'ya geçen ve bazı kaynaklara göre paris'te de bulunan ve burada felsefe ile teoloji okuyan dante, bazı zayıf rivayetlere göre paris'ten sonra kısa süreliğine oxford'a geçmiştir. fakat bu çok zayıf bir rivayettir ve bugünkü tarih otoriteleri tarafından sıklıkla yalanlanmıştır.
dante 1311 yılında, o sıralarda casentino'da bulunan ve italya'yı işgale başlamış olan lüksemburg kralı vii. henry'ye mektuplar yazarak, onu floransa'ya da savaş açmaya davet etmiştir. kralın italya'yı işgali birçok italyan şehrinde büyük bir nefretle karşılanmıştır. floransa'nın da dahil olduğu bu şehirler birlikte karşı koymak için kendi içlerindeki sorunları bir süreliğine askıya almışlardır. bu dönemde floransa sürgün edilmiş beyazların bir çoğunu geri çağırmıştır, fakat dante bunların arasında değildir. bunun nedeni büyük ihtimalle kral vii. henry'ye yazmış olduğu mektuplardır. 24 ağustos 1313'de kral ölünce, floransa'ya dönebilme umutları tamamen yok olmuştur. dante, kısa bir süreliğine lucca'da kaldıktan sonra verona'ya dönmüş, daha sonra ravenna prensi guido novelloda potenta'nın davetiyle, verona'dan ravenna'ya geçmiş, kısa geziler ve ayrılıklar dışında ömrünü burada geçirmiştir. 1321 yılında, 56 yaşındayken ravenna'da hayata gözlerini yummuştur. kesin olmamakla beraber, çeşitli kaynaklara göre ölüm nedeni sıtmadır.
