İlk Uçuşunu Başarıyla Gerçekleştiren İnsansız Savaş Uçağı: Bayraktar Kızılelma
bayraktar kızılelma; baykar teknoloji tarafından 2013'ten beri geliştirilen, ilk test uçuşunu 14 aralık 2022'de yapan bir insansız savaş uçağı. öncelikle bu fikrin nereden çıktığından, sonrasında ise bayraktar kızıelma'nın şu aşamada neler yapabileceğinden bahsedelim.
muharip insansız uçak sistemi (mius) konsepti bundan yıllar yıllar önce düşünülen, 2020'de düzenlenen bahar kalkanı harekatında iha'lar için çalışılan harekat konseptinin (iha'ları birer destek unsuru olarak değil ana unsur olarak kullanma konsepti) sahada oldukça işe yaradığının görülmesi sonucu çok daha ciddi olarak ele alınan bir konuydu. burada ortaya konulan fikir wingman konsepti falan değil, bayağı bayağı daha ilerisi olan insansız otonom savaş uçağı fikridir.
yani örneğin bugün kullandığımız f-16'nın yapabildiği her şeyi insansız olarak da aynı seviyede (hatta daha ileri seviyede) yapabilecek bir hava aracının geliştirilmesi hedeflenmiştir. tabii bu fikir oldukça uzun vadeli bir hedef. yani bir kızılelma. işte o kızılelma'ya şu anki kızılelma olmadan şak diye ulaşmak mümkün olmadığı için hayal edilen seviyelere gelene kadar adım adım gelişim sağlanacak. uçak ne yapacak sorusunun cevabı bu, daha doğrusu ne amaçlandığının cevabı bu.
gelelim, şu anki haliyle görev anlamında ne yapacak kızılelma?
hava-hava görevleri: öncelikle hava-hava görevi yapacak olan modeli ses hızının üstünde performansa sahip olacak. 0,6 mach'lık versiyonunu gidip, f-16 ya da rafale ile angajmana sokmayacak kadar akıllıyız. ancak yine de bilgi açısından yazayım. 0.6 mach'lık versiyonu ile güzel bir cap (silahlı hava devriyesi) uçağı ortaya çıkabilir. dolayısıyla helikopter, turboprop motorlu uçaklar ve iha'lar için büyük bir tehdit olacaktır.
bunların dışında, uçak şişman ve hantal falan değildir. açık kaynak araştırmacıları 12g'ye kadar çekebileceğinden bahsetmişlerdi. tabii çekilen maksimum g'nin daha önemli olduğu it dalaşı gibi görevler için yukarıda bahsettiğimiz gelecek hedeflerinden otonomluk özelliği devreye giriyor. yani 0,6 mach'lık versiyonundan ne bvr (görüş ötesi angajman) ne de dogfight yapması beklenmiyor. dogfight yapması için tam otonom bir hale gelmesi gerekiyor.
1,35 mach'lık versiyonu ise bvr'da oldukça büyük işler yapabilir. özellikle 30.000 feetten daha yüksek irtifalarda 1 mach'ı geçebilecekse bu kabiliyet aesa radar + gökdoğan/gökhan füzesiyle birleştiği takdirde zaten şu an kullandığın f-16'dan aldığın performansı (hatta belki daha fazlasını) almış olacaksın.
hava-yer görevleri: akıncı'dan daha iyi yapacağı şey daha hızlı ve daha sessiz, tb-2'den daha iyi yapacağı şey ise daha hacimli bir mühimmat atabilecek olması. malum mius stealth karakteristiği ile üretiliyor. zaten boyutlarından dolayı ve kanopi olmamasından dolayı kesit alanı küçük, gövde tasarımı sayesinde bu daha da düşecek, ram kaplama yapıldığı takdirde daha daha düşecek. yani ilk haliyle stealth iha olarak kullanılabilir. f-35 dediğiniz uçak gövde içinde aynı anda 2 tane 2000 lb (1 tonluk) jdam (veya som-j/jsm) ve 2 tane aım-120 taşıyabiliyor. mius ilk aşamada 500 lb'lik hgk-82 taşısa bile yeterli. çünkü elimizde şuan olmayan bir kabiliyeti var etmiş olacak.
ayrıca yine hızından dolayı fırsat hedeflerine ani müdahale gerektiğinde (eğer bölgeye yakın akıncı yoksa) tmh görevlerinde yer hedefleri için qra bekleyebilir.
wingman konsepti: bu konsept öyle bir mümkün ki aklınız şaşar... savaş uçakları devamlı 2 mach hızda veya 40.000+ feette uçmadığı için belli limitler içerisinde wingman konsepti de oluşturulabilir. bunu hem 0,6 mach'lık versiyonu hem de 1,35 mach'lık versiyonu ile yapabilirsiniz. eğer mmu'yu tam manasıyla stealth olarak yapabiliyorsak (ki yapacağız) mius'u hayli hayli stealth yapabiliyor durumda oluruz zaten.
kısaca 0,6 mach'lık ilk haliyle bile:
- cap görevi
- cas görevi
- oca görevi
- qra görevi
- deep strike görevi yapabilir.
ilerleyen versiyonlarda ise:
- bvr ve yukarıdaki görevleri daha iyi seviyede,
daha ileri versiyonlarda ise:
- wvr (dogfight) ve diğer tüm görevleri çok daha iyi seviyede yapabilir.
Türk Havacılığının Heyecan Verici Projesi: TUSAŞ TF-X
