İnsan Ufkunun Daima Gözlemlenebilir Evrenle Sınırlı Kalacağı Gerçeği

uzaya baktığınızda (oturduğunuz yerden değil de, hubble'dan) ufkumuz gözlemlenebilir evrendir. yani ışığı bize ulaşmış veya milyarlarca yıl beklersek eninde sonunda bize ulaşacak galaksilerin tamamı. bu evrenin yarıçapı 46 milyar ışık yılı.

evren sadece 13.8 milyar yıl yaşında ve ışık neredeyse en başından itibaren yayılıyordu ("neredeyse en başı" = big bang'den 380 bin yıl sonra), öyleyse bize en uzaktaki kısmın ışığının bize ulaşması nasıl 46 milyar yıl sürebiliyor? çünkü evren genişliyor ve daha uzaktaki galaksilerin uzaklaşma hızı daha fazla. mesela bize gelen en eski fotonlar (46 milyar ışık yılı mesafedeki objelerden gelenler), ilk yola çıktıklarında sadece 42 milyon ışık yılı mesafedelerdi, 1000 kat daha yakın yani.

işte tam da bu prensip yüzünden bir de ufkumuzun tamamen dışında kalan ve sonsuza kadar da kalmaya devam edecek başka alanlar var. uzayın bu kısmı o kadar uzak ve o kadar hızla uzaklaşıyor ki, onlardan yayılan fotonlar hiçbir zaman bize ulaşamayacak (ekleme: burada biraz semantik bir detay var, anladığım kadarıyla fotonlar teoride ulaşabilirler ama dalgaboyları sonsuza yakınsayacak genişleyen uzayın etkisiyle, dolayısıyla biz bunları algılayamayacağız).

uzaya baktığımızda, ufkumuzun sadece teknoloji ve sabır gibi pratik engellere bağlı olduğunu sanıyoruz. halbuki astrofizik bize teorik bir limit de koyuyor: kıçını da yırtsan şu an 46 milyar ışık yılı yarıçapındaki bir küre dışında kalan uzayı göremeyeceksin, senin ufkun bu kadar.

(ekleme: maksimum teorik ufkumuz -yani sonsuza kadar beklersek göreceğimiz- 62 milyar ışık yılı, bu da şu anda gözlemleyebileceğimiz galaksi sayısının 2.36 katına denk geliyor. kaynak: http://iopscience.iop.org/).

peki şu anda, bu gözlemlenebilir uzayın dışında kalan kısım ne kadar? tahminler, gözlemlenebilir evrenin 250 katı ile 3x10 üzeri 23 katı arasında değişiyor. üstelik bu tek bir evren modeli için geçerli, multiverse (çoklu evren) apayrı bir konu.

artık ufkunuz birkaç dakika önceki halinin 300.000 milyarda birine indi, ömür boyu mutluluklar dilerim.