İnsanlar Ne Zamandan Beri Doğum Günü Kutlaması Yapıyor?
neden doğum günlerimizi kutluyor, bu güne özel bir anlam ithaf ediyoruz. bu sözde geleneğin tarihi nasıl ve nerede başlıyor? neden hepimiz benzer şekillerde kutluyoruz? neden pasta ile, ve neden üstüne mum dikerek?
1) birçok şeyin miladı olduğu gibi, bu da antik mısır'da başlıyor. antik mısır'da firavunlar taç giydiklerinde tanrılara dönüştükleri düşünülüyormuş. bu ilahi tesis, bir nevi terfi alma, taç giyme tarihlerini dünyaya doğuşlarından çok daha önemli kılma eğiliminde. araştırmacılar, firavun'un doğum gününe dair ilk bilinen bahsin kutsal kitap'ta geçtiğini (m.ö. 3.000 civarında) belirtse dahi, tarihi mısırbilimcisi james hoffmeier, bu konunun taç giyme tarihi olduğuna inanıyor, çünkü bu, firavun'un tanrı olarak "doğumu" olacaktı. ve bu kutsal doğum, nitekim sıradan ve dünyevi olmayan bir merasimdi. * «insanlar doğarlar ve ölürler. peki ya tanrılar?»
2) milatların kuyruğunda, mısırın ardından, geleneği sürdüren yunanlar geliyor. dikkat ettiyseniz sıralama mısır-yunan-roma şeklinde gidiyor. her neyse, konu bu değil. bu geleneği benimseyen yunanlılar, bu kutlama merasimine pasta ekliyor. tabii bu pastalar günümüzdekileri çağrıştıran, anımsatan türden değil. tanrı olarak doğmasalar da, doğan tanrılarına bu merasim ile tekliflerle gitmiş yunanlar. ay şeklinde bir kek, ve bu ayın ışığını temsil eden pasta üstüne mumlar, ay tanrıçası artemis'e ithaf etmişler ve bu mumlar her yandığında- ayda parlar imiş. artemis'in ışığına, ışıklı bir kutlama.
3) hristiyan kilisesinin bundan payını almama olasılığı yok tahmin edersiniz ki. her ne kadar başlarda bu kutlamayı pagan ritüeli olarak kabul edip yok saysalar dahi 4.yüzyılda isa'nın doğumunu kutlamalarıyla bu durum değişti. mesih'in doğuşu ve kurtuluş!* «tanrılar da doğar mı bizler gibi?»
4) bizler de doğarız tanrılar gibi diyen romalılar tarihte ilahi figür olmayan kişilerin de doğum gününün kutlandığı ilk uygarlık. birazdan değineceğim insandoğan olmanın farkındalığına erişen ilk güruh, biz de doğduk ve biz de varız. sizin kadar önem arz etmese dahi. bilhassa biz kadınlar, 12.yy'a kadar bu kutlamalardan nasibimizi alamadık zira yalnızca erkeklerin doğum günleri kutlanıyordu.
5) artık git gide yaygınlaşan bu kutlamalar, şu anda olduğu modern halini 18.yüzyıl civarlarında, almanya'da öncü haline geldi. bu gelenek daha çok çocukların yaş almasını kutlama adınaydı ve pastanın üstüne yaşları kadar mum ekleyerek, yaş almalarını kutladılar. çocuklar, geleceğe dair dileklerini mumları üfleyerek kutluyordu. *
6) her ne kadar yaygınlaşan bir gelenek haline gelse de doğum günü kutlama merasimleri, genellikle yapılan pastanın maliyeti nedeni ile yalnızca sosyoekonomik koşulları üst seviyede olan, varlıklı aileler yapabilirdi bu kutlamaları. ta ki sanayi devriminin nimetleri peydah olana dek. bu noktada artık pasta malzemeleri çok daha kolay erişebilir ve nispeten uygun fiyatlıydı. ayrıca fırınlarda olan taşıma bandının gelişmesi sebebiyle önceden yapılmış pastaların satışı piyasa açıldı. doğum günü pastaları pazar yerlerinde halka sunuldu.
7) artık tüm dünyaya yayılan bu merasim günümüzdeki halini aldı. fakat bizden bağımsız doğum günlerine farklı anlamlar atfeden bazı toplumlar da yok değil. farklı anlamlar; farklı kutlama şekillerini de beraberinde getirir. örneğin: japonya, ocak ayının ikinci pazartesi gününü "coming of age day" olarak kutlar ve geçen yıl 20 yaşına giren herkes adına bir etkinlik düzenler, çünkü bu simgesel olarak yetişkinliğe geçişlerini yahut olgunluğa ilk adımın temsiliyatıdır. yahudi erkek ve kız çocukları, hangi yahudi disiplinini takip ettiklerine bağlı olarak 12. veya 13. doğum günlerinde bir mitzvah (bar ve bat) yaparlar. bu reşit olduklarının temsilidir. bu ve bunlara benzer bağımsız kutlama yapan diğer ülkelerin sayısı da küçümsenebilir değil. `:brezilya'da ilginç kulak çekme şeysi var. yaşın kadar kulağın çekiliyor.`
Önemli Bir İnsanı Anmak İçin Sessizce Saygı Duruşunda Bulunmak Nereden Geliyor?
