Işık Hızından En Az 10 Bin Kat Daha Hızlı Bir İletişimin Mevcut Olduğu Teori: Kuantum Dolanıklığı
Kuantum dolaşıklığı şudur
en basit haliyle kuantum dolanıklık, iki veya daha fazla sayıdaki kuantum taneciğinin birbirlerinden ne kadar uzakta olursa olsunlar birbirleriyle eşzamanlı olarak etkileşebileceğini yani haberleşebileceğini ifade eder. daha basit bir ifadeyle aynı orijinden gelen tokya’daki bir elektron ile istanbul’daki bir elektron birbirleriyle kuantum dolanıklık sayesinde eşzamanlı olarak haberleşebilmektedir. bu teorik öngörü daha sonra gelişmiş pek çok laboratuvarda şüphe götürmez şekilde deneysel olarak ispatlanmıştır.
Günümüzdeki konumu
bugün artık kuantum dolanıklık bilimsel bir gerçek olarak karşımızda durmaktadır. d.salart ve arkadaşları isviçre telekom fiber iletişim hatlarını kullanarak cenevre civarında ve aralarında yaklaşık 18 kilometre mesafe bulunan ve aynı kaynaktan gelen fotonların kuantum dolanıklık hızlarını ölçmüşlerdir. buldukları sonuç bilim dünyasını temelden sarsacak niteliktedir. en basit ifadeyle iki foton arasındaki kuantum dolanıklık haberleşme hızı, ışık hızından minimum 10.000 kat ama ortalama 70.000 kat daha büyük olarak ölçülmüştür.
kaynak: (testing the speed of ‘spooky action at a distance, daniel salart, augustin baas, cyril branciard, nicolas gisin & hugo zbinden, vol 454, 14 august 2008, doi:10.1038/nature07121) bu yazı prof. dr. mustafa erol'dan kaynak alınmıştır, devamı için; ışık hızının geçilmesi, bilim ve teknolojide yeni umutlar
"Eşzamanlı davranış" terimini biraz daha açalım
prensip, birbirinden ayrılan iki elektron çiftinin ya da foton çiftinin eşlenik davranışlarına dayanıyor. gözlemlenen davranışlar elektron için spin, foton için polarizasyon olarak seçiliyor.
ne kadar uzakta olurlarsa olsunlar, zamandan ve mekandan bağımsız eşlenik davranışlar değişmiyor. yani elektron çiftinin teki dünyada, diğeri evrenin diğer ucunda olsa da, dünyadaki elektronun spinini inceleyerek evrenin diğer ucundaki halini söyleyebiliyorsunuz.
eğer gerçek olabilirse, iletişim artık ışık hızıyla değil, "anlık" olarak gerçekleşeceğinden büyük bir devrim olacak. iletişim teknolojisi dışında nelere gebe olabileceğini şimdiden kestirmek zor olsa da, gelişmeleri görmek oldukça heyecan verici!
klasik fizikte buna benzer bir durum söz konusu değildir
dolaşıklık en iyi şekilde einstein-podolsky-rosen (epr) deneyi ile ortaya konulmuştur. bu deney albert einstein, boris podolsky ve nathan rosen'ın adlarını taşır. ''doğanın kuantum mekaniksel tasviri tamamlanmış kabul edilebilir mi?'' adlı makalelerinde (1935), kuantum fiziğinde mikro evrensel nesnelerin dalga fonksiyonu çökmesini belirten dalga fonksiyonunun, tamamlanmış bir betimleme olmadığı sonucuna varmışlardı.
baştan beri kuantum fiziğinden hoşlanmayan einstein, ışıktan hızlı giden bir haberleşme aracısını kabul etmeyip, kuantum kuramının "tam" olmadığını öne sürmüştü. bu nedenle bu bağlantıyı "tekinsiz uzaktan etki" (spooky action at a distance) olarak adlandırmışlardı. daha sonraki dönemlerde john bell (1964) teorik olarak zemini hazırladı ve ardından alain aspect (1982) deneysel olarak dolaşıklığı doğruladılar. yani, tüm nesneler birbirleriyle dolaşık olarak ilişkilidir ve bu atomsal gerçekliğin ve evrenin, temel kuantum fiziksel bir özelliğidir.
kaynak: schrödinger'in kedisi neden şizofren oldu, sultan tarlacı
