İsrail'de Komün Kültürünü Günümüzde Hala Yaşatabilen Çok İlginç Bir Yaşam Alanı: Kibbutz
toplu üretimin yapıldığı, kollektif yaşanan, amacı öncelikle tarımsal üretimi geliştirip, israil'e gelenlere yaşanacak yer ve üretime katkı yapma imkanı sağlamak olan, özel mülkiyetin ve maaş kavramının olmadığı gömünüş köyler. gönüllü katılım, çok taraflı sorumluluk ve eşit hakların bulunduğu bir sistem hakimdir. teknolojinin gelişmesi ile her türlü imalat sanayiine de el atmışlardır. temel birimi ise kişidir, insandır. bu köylerde yaşayan insanların temel felsefesi de "herkesin yapabildiği kadar, herkese ihtiyacı olan kadar" sözüyle açıklanabilir. ülke nüfusunun %2.7'sı buralarda yaşar.
alakalı olarak (bkz: moshav).
cinsiyet farklılıklarının yalnızca toplumsal öğretiler, baskılar ve mevcut rol modelleri ile açıklanamayacağının kanıtıdır.
burada tipik erkek ve tipik kadın klişelerinden arınmaya yönelik çalışmalar yapılmıştır. erkek çocuklar ve kız çocuklar aynı kıyafetleri giymiş ve saçları aynı boyda kesilmiş, taranmıştır. erkek çocuklar oyuncak bebekle oynatılmaya dikiş dikmeye temizlik ve yemek yapmaya yönlendirilmiştir. kız çocukları ise top oynamaya ağaçlara tırmanmaya ve daha bir çok erkek oyunu oynamaya teşvik edilmişledir. bütün bunlar cinsiyet ayrımcılığına nötr bir topluluk yetiştirmek amacı ile yapılmıştır.
ancak yüzyıla aşkın kibbutz deneyimi kalıplaşmış cinsiyet rollerini değiştirmeye yetmemiştir. çalışmalar erkek çocuklarının hala saldırganlık içeren oyunlar oynadıklarını, iktidar grupları oluşturduklarını, kendi aralarında sıkk sık kavga ettiklerini ve rekabet edip yazılı olmayan hiyerarşi oluşturduklarını göstermiştir. buna karşılık kız çocuklarının birbirleri ile daha çok vakit geçirdikleri, birbirlerine daha duygusal davrandıkları, iş birliği içinde oldukları duygusal davranıp paylaşım içinde oldukları gözlenmiştir.
dışarıdan kimseyi kabul etmiyorlarmış malesef. sadece geçici süre ile gençleri kabul ediyorlar onlar da ayak işlerini görsünler, ortamı tanısınlar diye. kime anlattıysam kafasında canlanmadı lakin, çünkü bir örneği yok ne türkiyede ne başka bir yerde.
bulundukları yeri sahiplenme, geliştirme amacı ile kurulan ilk kibbutzlar arap toprakları üzerine kurulmuş ve genişleyerek bugünkü israilin temelini atmış. içinde fabrikalardan balık çifliklerine, çiçek tarlalarından restoranlara, turistlere yönelik tatil köylerine kadar kibbutza para kazandıracak her şey mevcut. çalışanlar köy mensupları olduğu için verimlilik daha fazla çünkü herkes kendi işinde çalışıyor sonuç olarak.
bazı zengin kibbutzlar gençlerin üniversite masraflarını karşılıyorlar, sonra gençler okumuş adam olarak kibbutza hizmet ediyorlar. ana babalar çalıştığı için ortak kreşler var, çocuklar burada yetişiyor. ortak araba parkları var, ihtiyacı olan arabayı alıp sonra tekrar getiriyor. kendine ait okulu, hastanesi, bari, kafeteryası var. o kadar huzurlu, düzenli, güvenli ve şirin yerler ki insan kendini film setinde zannediyor.
yalnız kötü yanları da var tabi. küçük bir alanda her gün aynı kişileri görüyorsunuz. dedikodunun bini bir para. ayrıca gençler her gün aynı ortamdan sıkılıyorlar, büyük şehirlerde macera ve para istiyorlar. sonuçta kibbutzda geliriniz belli, asla zengin olmanıza imkan yok. dünya kapitalizm dünyası, her ne kadar kibbutzların kuruluş amacı sosyalizme dayansa da. bu nedenle kibbutz sayısı giderek azalmakta.
israilin kurulma dönemlerinde ortaya çıkan, toprağı verimlileştirmek için ülkenin her bir tarafına kurulan komünist düzendeki yerleşim birimleri. ilk kurulduğunda evler sadece odadan ibaretti her türlü yeme içme eğlence beraber yapılırdı. nitekim zamanla değişti denilene göre herşey bir adamın evine çay makinası almasıyla başladı böylece çayını yanlız başına içebilme imkanına kavuştu.
günümüzde özellikle israile yeni taşınan yahudiler bir süre burada kalırlar hem ibranice öğrenirler hemde para ve geçim derdi olmadan ülkeye daha rahat adapte olabilirler. bunun dışında yazları israile giden gençlik grupları 1 hafta gibi bir süre boyunca burada çalıştırılır, buradaki hayat tanıtılır.
artık nispeten lüks mekanlar olmuşlardır, genelde hepsinde büyük bir havuz bulunur. ihtiyaca 5-10 tane gayet güzel araba vardır gibi...
üretimde "herkes kabiliyetine göre yardım etmelidir" ilkesine, tüketimde ise ''herkes ihtiyacına göre tüketmelidir'' şeklinde bir yaşam anlayışını benimsemiş kollektif yaşama alanları..
kibbutz larda kadının pratik yaşamda erkekle olan eşitliğinin sağlanabilmesi için kadının çalışması kaçınılmaz olarak düşünülmüş ve kadının etkinlik alanı hane dışında tanımlanmıştır. bu yapı içinde çocuklar tüm kadınlara anne tüm erkekleri baba diye çağırmakta, kibbutz un yetişkin üyeleri ise kendi çocukları dışında tüm çocuklara karşı bir sorumluluk taşımaktadırlar. çocukların küçük yaşta ailelerinden koparılması kişilik gelişimi açısından olumsuz yöndeydi. öte yandan bencillikten uzak, kardeşlik ve dayanışma yönlerinin gelişmesi çocuklar için olumlu yöndü.
iki aydan daha kısa süre için başvurular kabul edilmemektedir.
gitmek isteyenler için kısa tarif:
1) gençtur'a 200 küsür dolar bayılın (bi iş yaptıkları yok)
2) israil uçağına yer ayırın
3) israil'e inince otobüs durağını bulun.
4) tel aviv'deki merkeze gidin.
5) size öneride bulunsunlar
6) genelde küçük yerleri tercih edin.
7) kibbutz'dan yetkili kişinin telefonunu alın. otogar'dan biniş saatinizi söyleyin.
8) nasıl gideceğinizi öğrenin (öncelikle otogar nerde onu bi öğrenin)
ya da
1) önce bi google'da aratın kibbutz diye. (gençtur'u sallarsanız.)
2) gerekli kişilerin email adreslerini öğrenin.
3) gelmek istediğinizi ve amacınızı anlatır bir mesaj atın.
4) onaylandığınızda onlardan bir yazı isteyin ki bunu konsolosluğa vereceksiniz.
5) net adres tarifi alın.
6) gidin işte.
