Kadınların Saçlarını Kazıtıp Peruk Taktıran Yahudi Akımı: Hasidizm
yahudi mezheplerinden (diğer bir deyişle dinsel akımlarından) biridir hasidizm. 18. yüzyıl polonyasında kurulmuştur. polonya'da bulunan küçük dinsel gruplar hasidut (azizlik) ülküsünü izleyerek, dinsel yaşamlarında keskin bir çizgiye yönelmişlerdir. hasidizme bir tsadik (doğru, dürüst, iyi kişi) yol gösterir. bu açıdan bizim tarikatlara ciddi açıdan benzemektedir.
maggid dov baer, hasidizmin esas kurucusudur denebilir. mitnagedim adlı muhaliflere rağmen dov baer hasidizmi zamanında avrupa yahudiliğinin yarısını fetheden bir konuma getirmiştir. bu dinsel akımda da baştaki ölünce yerine oğlu ya da çok yakını başa geçerek devam etme yolu seçilmiştir. hasidizmde hasid, tanrıya ancak bu tsadiklerin davranışlarını izleyerek yaklaşabilirler. hasidizm, katı entellektüelliğe karşı geniş halk kitlelerinin dua yolu ile sevinç sahibi olmasını sağlamıştır. ayrıca kişi her yaptığı işte tanrı`ya bağlanmayı seçmelidir diye bir ön görüleri vardır.
hasidizm zamanla diğer yahudiler tarafından dışlanmaya başlandı ve bir tarikat olarak görüldü, fakat katı dini yaşamlarından vazgeçmeyen hasidikler zamanla hasidizmi tarikat olmaktan kurtarıp yahudiler arasında kabul edilen bir yaşam biçimine dönüştürdüler ve ultra ortodoks bir görünüm aldı. tsadiklerin yaşamı halk edebiyatına kaynakça oluşturdu. ikinci dünya savaşı, hasidik sülalelere büyük darbe vurdu. kurtulanlar, israil ve abd`de kendilerine yeni yurtlar edindiler. fakat soykırıma rağmen hasidik melodileri ve klasik giysileri ile hasidizm, yahudi dini ve sosyal hayatında halen özgürlük ve gücünü korumaktadır.
ortodoks yahudilik içinde bile aşırı kalan bir akımdır hasidizm. harediliğin bir alt grubu olarak nitelendirilir. haredilik gibi doğu avrupa orijinli bir akım olmasının etkisiyle birçok hasidim tarikatı da doğu avrupa'da çıktıkları bölgelerden adlarını almaktadırlar. en yaygın hasidizm tarikatı, adını romanya'nın satu mare kentinden alan satmar tarikatıdır. herhangi bir toplumsal ve teknolojik gelişmeye ve laikliğe uzaklar, günümüzdeki hasidik topluluklar shame society olarak da nitelenebilir. toplumun çoğunluğuna uymamak, rebbe adı verilen, hasidim şeyhi de diyebileceğimiz, sözü yasa sayılan bir adama zıt düşmek, bu topluluktan çıkmak istemek gibi durumlarda insanlar şiddete bile maruz kalabiliyor. yahudi şeriatı denebilecek tarzda uygulamaları olmaktadır. evlenen hasidik kadınların saçları kazıtılıp zorla peruk giydirilmektedir. korunmadıkları için de hasidikler resmen mitoz bölünme gibi üremektedir. bundan dolayı yahudiler içinde de sayıları artmaktadır.
israil içinde de bulunmalarının yanında bu güruhun en aşırı, absürt ve(ya) ilginç örneklerine israil dışında rastlayabiliriz. satmar tarikatının üyeleri, brooklyn'deki kent yaşamının inançlarını kötü etkileyeceği bahanesiyle kente yakın, ancak kırsal bir yerde kiryas joel adlı bir yerleşim kuruyorlar. burada ancak yidiş konuşuyorlar, eğitim tamamen dinsel hükümlere göre, yaşam da yukarıda belirtilen düzene tamamen uymakta. düşünün, amerika birleşik devletleri gibi bir ülkenin sınırları içinde bulunan bir kasabada katı bir harem selamlık uygulaması var. rebbenin ya da şıhın dediği zaten yasa hükmünde; diyelim yamuk yaptınız, sizi yollamazlar da mahalle baskısı ile yıldırırlar.
bu kasabanın demografik kayıtları, hasidizm yaşamını doğrulayacak istatistikler de ortaya çıkarmaktadır. kiryas joel nüfusu 2000-2010 arasında %53.6 artmıştır, nüfus yoğunluğu km^2 başına 7000 kişi olarak hesap edilmiş 2010 abd nüfus sayımında. hong kong gibi maşallah. kasabadaki hanelerin büyük çoğunluğunda evli ve çocuklu aileler yaşamaktadır. hane başına düşen insan ortalama 5,74. iki kişiyi karı koca saydık, geri kalanların hepsi çocuk, kazaen olsa bile doğuyor. benzeri yerleşmeler amerika, kanada ve israil'de yine bulunmaktadır.
türkiye'deki en islamcı grupları bile yobazlıkta cebinden çıkaracak, yobazlığın kitabını yazmıştır hasidikler.
anadilleri olarak yidiş denen, almancanın ibranice ve diğer doğu avrupa dilleri ile karışmış halini kullanırlar. alfabeleri ibrani alfabesidir, bu dili duyduğunuzda kulağa almancanın biraz tuhaf telaffuzlu hali gibi gelir.
cemaat en yoğun olarak kuzey amerika'da new york ve kanada ile israil'de bulunur. avrupa'da da londra, berlin, frankfurt, antwerp gibi şehirlerde de bulunurlar. tamamen kapalı bir toplum yapısına sahiptirler, kendi mahalleleri, okulları, hastaneleri vesaire vardır. çok çocuk yapıp onları kendi okullarında okutup kendi sosyal çevrelerinde büyütürler. bu nedenle cemaatten çıkan veya çıkmaya cüret eden kişi new york'un göbeğinde yaşasa bile dış dünyaya dair bir şey bilmemektedir, bu nedenle ayrılan cemaat üyeleri ya suça bulaşır ya da bağımlı olup hayatını bir rehabilitasyon merkezinde geçirir. internet kullanmak, televizyon izlemek, dini kitaplar dışında seküler dünyaya ait kitapları okumak ve seküler etkinliklere katılmak yasaktır. 2012 yılında abd'de yapılan büyük toplantı sırasında cemaat liderleri akıllı telefon ve internete savaş açmıştır.
kadınlara karşı tavırları da iyi değildir, kadının eğitimi diye bir şey yok gibidir, önemsenmez. kadın yalnızca çocuk doğurmak ve soylarını devam ettirmek için vardır. kadınlar ve erkekler haremlik selamlık şekilde yaşarlar. kadınlar evlenmeden önce saçlarını tamamen kesip başörtüsü takarlar. ve islam'daki tesettüre benzer bir şekilde kapalı giyinirler.
cemaat bu kapalı toplum sayesinde varlıklarını koruduklarını savunur. cemaatten ayrılma oranı %2 civarındadır, ayrılana karşı her türlü zulmü ve dışlamayı da kendilerinde hak görürler.
Amerika'da Teknolojiyi Kullanmayı Reddeden, Geleneklerine Aşırı Bağlı Topluluk: Amişler
Bir Oturuşta İzlenen Etkileyici Netflix Dizisi: Unorthodox
1995'te Erol Evcil Tarafından Öldürülen Yahudi Tefeci: Nesim Malki
