Kendi Mutfağınızda Kaliteli Kahveler Yapmanızı Sağlayan Moka Pot Nasıl Kullanılır?
Öncelikle moka pot nedir, nasıl ortaya çıkmıştır bir bakalım
moka pot, 1933 yılında patenti bialetti tarafından alınmış olan ocak üstü kahve yapma aletidir. buhar basıncı sayesinde haznedeki suyu çekilmiş kahve'nin içinden geçirerek üst kısımdaki demlikte toplama esasına göre çalışır.
espresso makinalarının kullandığı ortalama 9 bar basıncın aksine 1,5 - 2 bar basınçla pişirme işlemini gerçekleştirdiğinden, pişirdiği kahve gerçek espresso olarak addedilmez. espresso'ya göre daha farklı aromalar sunar. o kadar yoğun ve sert olmasa da filtre kahveden daha yoğundur.
kahvenin ideal öğütülme değeri espresso ile french press arasındadır. lakin kullanıcının tercihi bu konuda önem kazanır. eğer kahve çok acı ise daha kalın, aromaca fakir ve "sulu" ise daha ince çekmek gerekir.
özen gösterilmesi gereken bir alettir. özellikle pişirme işlemi takip edilmelidir. haznedeki su bitmeye yakın köpükler çıkartmaya başlar. işte bu anda alet ocaklan alınarak alt kısmı suya vb. sokulursa hem contanın ömrü uzar hem de gereksiz acılıktan uzak, daha hissedilir kahve aromaları tadılabilir. servis yapmadan demliğin içini şöyle bir karıştırmak da farklı yoğunluktaki kahvelerin karışmasını sağlayacaktır.
kahve hazırlamayı törensel bir hale getirmesi ve özen gerektirmesi benim çok hoşuma gidiyor. bialetti marka bir pot kullanıyorum ve oldukça keyif alıyorum. içtiğim kahveden de çok memnunum. espresso makinası kadar pahalı olmayan ve bence makinadan çok daha "ruhu olan" bir yöntem. tavsiye ederim.
Moka Pot ile kahve hazırlamanın en temel noktaları
moka pot kabaca üç parçadan oluşuyor. en alttaki su haznesini emniyet sübabına kadar soğuk suyla doldurmak gerek. ortadaki filtre kısmına tercihen taze çekilmiş kahve ekleniyor ve aygıtın üst kısmı (çaydanlık diyelim) sıkıca kapatılıyor. yaklaşık 5 dakika ocakta durduktan sonra alt kısımdaki su basıncın etkisi ile filtredeki kahveden geçerek, çaydanlık kısmına doluyor. işte taptaze ve leziz kahveniz hazır.
buna espresso aleti demişler ama tam olarak yoğun kıvamlı bir espresso elde ettiğimiz söylenemez
benim tecrübe ettiğim kadarıyla americano kıvamında bir şey oluyor. (belki ben suyu fazla koyduğum içindir) zaten espresso'yu çok sert bulduğum ve sıcak su eklenmiş espresso olan americano'ya bayıldığım için bana çok faydalı oldu bu aygıt.
- süt eklerseniz latte oluyor.
- yoğun karamel (bkz: caramel topping) + süt eklerseniz de caramel machiato benzeri bir şeyler elde edebiliyorsunuz.
taze kahve çekmek için kahve öğütücü almak gerekiyor
o konuda de longhi'nin k79 ürünü biçilmiş kaftan. hem çok pahalı değil (150 tl civarı) hem de piyasadaki diğer kahve öğütücüler gibi metal aksamlı değil. kaliteli değirmenler gibi ezerek öğütme yoluyla kahve çekiyor. tchibo'dan veya starbucks'tan aldığınız çekirdek kahveleri bu değirmen ile çekerek tazecik kahve yapabilirsiniz. kahve çekildiği anda gelen mükemmel koku da cabası...
önceden kurukahveci mehmet efendi'den taze çekilmiş türk kahvesi aldığımda, veya bir kahve dükkanına girdiğimde aldığım kokuyu, şimdi kendi mutfağımda tecrübe ediyorum. zaten işin hem lezzetli, hem de sağlıklı yolu bu... çekirdekten çekilmiş kahve içmek, elbette suda çözünen kahve içmekten çok daha sağlıklı ve önceden çekilmiş kahveler kısa sürede bayatladığı için çok daha da lezzetli...
not: alüminyum bir moka pot kullanmadığım için performansını bilmiyorum fakat en ünlü moka pot üreticisi olan bialetti 'nin ürününü türkiye'de bulmak neredeyse imkansız. bir süre tepe home ve jumbo'da satıldığı için bazı bloglarda geçiyor fakat mağazaları araştırmama rağmen bulamayınca ikea'da satılan bir moka pot (radig) aldım ve çok memnunum.
Moka pot kullanımında kahveyi damak zevkinize göre kişiselleştirecek tavsiyeler
moka potla yapılan kahvede kahve ateşin üstünde uzun süre kaldığı için ve suyun geçişi uzun sürdüğü için espresso makinelerine göre epey acı ve koyu tada sahip olur. espresso makinesinde ortalama 15-30 saniye arası kahve hazır olurken, moka potta bu süre 1 dakika ile 5 dakika arasında değişmekte.
eğer kahveniz daha hafif ve yumuşak tada sahip olsun istiyorsnaız alt hazneye mutlaka sıcak su koymalısınız.
bakın kahvecilikte bilgi sahibi ama ukala insanların yaptığı en büyük hata kendilerine ait bilgiyi insanlara dikte etmeleridir. kahvecilikte "bu illa böyle olur" diye bir şey yoktur. bu iş tamamen sizin damak zevkinize ve tecrübenize göre değiştirilebilir.
ha standartı belirlenmiş konular elbette var. mesela americano'ya maden suyu koyup ben böyle yaptım diyemezsin. eğer seviyorsan kendin evde pekala yaparsın ama dışarda diyemezsin.
moka pot için de durum bu; eğer acılaşmış sert kahve içmek istiyorsan alt hazneye soğuk su koyabilirsin tabii ki. tamamen damak zevkine göre değişir bu. önerim ise 80-85 derecelik sıcak su koymaktır. böylece kahve 1.5 dakika gibi bir sürede tamamen hazır olur.
zira kahveyi koyup üstüne kaşıkla bastırıp bastırmamak da tercihe bağlıdır. bastırırsan su kahve içinden daha yavaş geçer, bastırmazsan hızlı geçer. bu da lezzete doğrudan etki eder. evde tecrübe ediniz.
moka potta demleme uzun sürdüğü için ve ateşle temas olduğu için bence en kritik konu demlemeyi en kısa sürede bitirecek tüm işlemleri uygulamaktır.
dediğim gibi, kahveyi bastırma, alta sıcak su koy, kısık ateş kullanma (ki hızlı bitsin işlem) , fokurdama sesini duymadan moka potu ateşten al.
mokada kullanılacak kahve de bence dark roast olmamalı. çünkü zaten pişerken koyulaşıyor her halükârda. ama bak tekrar edeceğim: sen öyle seviyorsundur, öyle içersin. yani "doğrusu bu" diye bir şey yok. doğru diye bir şey yok. teknik sabittir, geri kalan her şey kişisel zevke göre değiştirilebilir. kahvecilikte her demleme için geçerli bu durum.
italyanlar genelde şekerli espresso içtiği için moka pota hastalar. ben de evde kullanmayı çok seviyorum.
yukarıdaki bilgilere ek olarak bi bilgi daha vereyim: moka pota hangi kalınlıkta kahve koymalıyız?
bunun cevabını şöyle vereyim, çok ince, pudra şekeri kıvamında kahve koymamalısınız. bu filtreleri tıkayacaktır.
makineler için çekilmiş ince kahve de koymamanızı öneririm. ince çekilmiş kahve ile demleme yaparsanız suyun geçişi epey zor olur. alt haznede 100 ml su varsa bunun 50 ml'si anca geçer. kalanı geçemez. geçmesi için dakikalarca ocakta kaynatmanız gerekir ki kahve tamamen yanar, rezil bir şey olur.
orta kalınlıkta çekmek idealidir. eğer demleme bitince alt haznede çok su kalmışsa bilin ki fazla ince kahve kullanıyorsunuz. hazır paket alırken paket üstünde moka pot işaretini mutlaka arayın.
Çekirdek ve moka pot bakımı hakkında tüyolar
deneylerim sonucu hazırsanız bir moka pot ile en enfes kahve nasıl yapılır, madde madde açıklıyorum:
çekirdek seçimi
moka potta en iyi sonuç aldığım çekirdek: https://shop.meinl.com/default/cafe-gourmet-auslese-beans.html olay tabii damak tadına göre değişmekle beraber, bu aroma gerek genel beğeni gerekse üstüne su ya da süt eklendiği zaman tadının verdiği haz bakımından benim için fevkaladenin fevkinde bir lezzettedir. ülkemizde bu ürün metro gross marketlerde bulunmakta.
çekirdek seçimi bonus
burası artık işin fantazisine giriyor ama kahve manyakları için level atlatacak bir bilgi paylaşıyorum, yaklaşın: https://www.deathwishcoffee.com/ bu marka dünyanın en sert kahvesi. amerika'da bir baristanın canına tak ediyor insanların "daha sert kahve yok mu sizde ya" demesi ve çalıştığı yerden ayrılarak bu markayı yaratıyor. detaylı hikayesi linkte var zaten, bakarsınız. ancak bilmeniz gereken en önemli nokta şu, içindeki kafein oranı çok çok çok yüksek olduğundan bundan günde 7 gramdan fazla tüketmemeniz öneriliyor. (yani bir shot espresso kadar) bendeniz ise moka potun haznesine doldurduğum çekilmiş kahvenin 3'te biri kadar bu çekirdekten ekliyorum. hem kahvem daha sert oluyor hem de lezzeti tarifsiz. markayı ne yazık ki yalnızca amerika'da bulabilirsiniz. ya da amazondan artık...
moka pot tüyosu 1
temizlerken asla ama asla sabun değmeyecek, baktınız içi çok karardı eski bir diş fırçasına karbonat döküp fırçalayın mis gibi olsun. (benim de pot markasında favorim elbette bialetti.) zaten kullandıkça güzelleşiyor şerefsizin verdiği lezzet. italyan ablamız bunu şöyle açıklamıştı: "pot kahveyi hatırlayacak, yıkayıp temizleyip çekirdeğini unutturma pota"
moka pot tüyosu 2
bana bu tüyoyu evinde kaldığım italyan abla verdi. o memlekette hamur işlerinin aşırı leziz olmasının sebebi, sularıymış. musluk suyu içiyor ve her yemekte bunu kullanıyorlar. bizim içtiğimiz suya nazaran farkı maden suyu olması. yani biraz baloncuklu gibi neredeyse. bu ablanın ailesinin yarısı başka memleketliymiş, kendisi de senenin yarısını o memlekette geçirirken kendi evindeki gibi kahve yapabilmek için soda ekliyormuş suya. evet yanlış duymadınız böyle bizim kızılay sodalarıyla italyan lezzetini yakalamak mümkün. su haznesine üçte bir oranında soda, üstüne su koyuyorsunuz. kahveyi bu sodalı suyla demliyorsunuz. sonra varsa bir hayır duanızı alırım.
moka pot tüyosu 3
kesinlikle kısık ateşte demleyin kahvenizi. azıcık daha beklersiniz ama o ağır ağır demlenmeyle ortaya çıkan aroma tam bir közde türk kahvesi keyfi veriyor.
ve yeri gelmişken bir zayıflama - yağ yakımını hızlandırma tüyosu vereyim. kahvenizin içine bir çay kaşığı toz tarçın ekleyin, güzelce karıştırın üstüne sonra süt mü eklersiniz su mu eklersiniz artık keyfinize kalmış. hem kan şekerinizi kontrol eder hem de akşamüstü kaymaklı ekmek kadayıfı krizini önler. süt beni bozuyor ama sek kahve de dişlerimi kirletiyor. bu sebeple bardağıma bir damla laktozsuz süt koyarak (soya sütü de olur) dişte leke bırakma riskini minimuma indiriyorum. yine de üstüne su için tabii.
potta kalan atık kahveyi değerlendirme tüyosu
hanımlar müjde, yüzlerce lira verdiğiniz selülit ürünlerini unutun. moka potun artık kahvesini kurutun, içine doğal hindistan cevizi yağı (ama onu eritip koyacaksınız, benmari usulü eritmenizi tavsiye ederim) döküp karıştırın ve banyoda peeling olarak deneyin. vücutta biraz bekletip öyle durulayın. haftada 2 kez kullanırsanız bebek poposu garanti.
ayrıca belirtmeden geçemeyeceğim, çekirdek alıp kendiniz çekip tükettiğiniz kahvenin yani doğal, katkısı olmayan, taze kahvenin hiç yan etkisi yoktur. selülit yapan şey suda eriyen gıdaların tamamıdır. buna hazır çorba da dahil. doğal ürünlerin (tuz hariç) herhangi birisi suda erimez arkadaşlar. içmeyin onları.
teşekkürler, afiyet olsun.
İyi Espresso Yapabilmek İçin Gereken Standartlar
