Kill Bill Filmi ile Tüm Dünyanın Tanıdığı Hattori Hanzo'nun Gerçek Hikayesi

"if on your journey, you should encounter god, god will be cut." - hattori hanzo (kill bill: vol.1)

bu cümlenin sahibi olan “hattori hanzo”nun adını çoğu kişi quentin tarantino’nun “kill bill” serisinde duydu; oysa ki hanzo, kurgusal bir karakter olmaktan öte, yaşamış efsanevi bir japon savaşçının ta kendisidir. “oni no hanzo” (iblis hanzo) lakaplı bu efsanevi savaşçının kökleri, 16. yüzyıl japonya’sının kanlı sengoku çağında tokugawa ieyasu’ya hizmet eden gerçek bir samuraya uzanır. 1542’de mikawa’da doğan hanzo, iga-ryu’nun ninja taktikleriyle klasik samuray disiplinini harmanlayarak hem kılıç hem strateji ustası oldu; tokugawa ailesini sayısız pusudan kurtardı, edo (bugünkü tokyo) kalesi’nin batısındaki hanzo-mon kapısı’na adını verdi ve ölümünden sonra bile efsanesi “ışınlanma” gibi doğaüstü öykülerle büyüdü. bugün mezarı tokyo’daki sainen-ji tapınağında, efsaneleşmiş mızrağıyla yan yana dururken, popüler kültür onu garip bir şekilde hiç olmadığı kılıç ustasına dönüştürdü ve kill bill’de "sonny chiba"nın canlandırdığı film karakteri aracılığıyla tüm dünyaya yaydı.

sengoku’nun gölgelerinde bir çocukluk

hanzo masanari, samuray bir ailenin oğlu olarak mikawa’da dünyaya geldi ve henüz çocuk yaşta hem kılıç hem ninja teknikleriyle tanıştı. babası hattori yasunaga onu iga dağlarına göndererek sert arazi eğitimine soktu; gece baskınları, sessiz ilerleme ve tuzak kurma gibi “ninja” becerileri burada şekillendi. on altı yaşına geldiğinde udo kalesi’ne düzenlenen gece saldırısında yer aldı; bu ilk sınav, ona tokugawa kuvvetlerinin dikkatini çekecek özgüveni verdi.

kılıçtan öte bir ustalık

hanzo’nun şöhreti, yalnızca keskin bir katana kullanmasından değil, sahada komuta ettiği iga mensuplarının “görünmez” harekatlarından doğdu. 1562’de tokugawa ieyasu’nun rehin tutulan çocuklarını kurtarması, sadakatini efsaneleştirdi. savaş meydanında mızrakla gösterdiği maharet yüzünden “yari-no hanzo” (mızrakçı hanzo) diye de anıldı; bu mızrak bugün hâlâ tokyo-yotsuya’daki sainen-ji’de sergileniyor. düşmanları, ani hücumlarını açıklayamayınca ona “oni no hanzo” lakabını taktı.

efsanenin doğduğu yıllar

1582’de honno-ji ihaneti sonrası ieyasu’nun kaçışına rehberlik eden 200 iga ninjasının başında yine hanzo vardı ve bu konvoyu dağ yollarında bandit baskınlarından koruması, otoritelerin gözünde onu yarı-efsane kıldı. rivayet, hanzo’nun düşman oklarına “ışınlanarak” yakalanmadığını, hatta geleceği önceden sezdiğini söyler; tarih yazımında bu iddialar “teleportasyon” ve “prekognisyon” gibi terimlerle kayda geçti.

hanzo-mon kapısı ve sainen-ji’deki sessizlik

edo kalesi’nin batı çıkışı, stratejik bir kaçış rotası olduğundan sürekli hanzo birliğince tutulur ve zamanla “hanzo-mon” adını alır. bugün tokyo metrosunun mor hanzomon hattı da ismini bu kapıdan, dolayısıyla hanzo’dan devralır. hanzo 1597’de 55 yaşında öldüğünde yine kendi elleriyle kurduğu sainen-ji’ye gömüldü; tapınak duvarında bombardımanda zarar görmüş ama hâlâ parıltısını koruyan 4.2 metrelik mızrağı asılıdır.

popüler kültürde hanzo: kılıç ustasına dönüşüm

gerçek hanzo’nun her ne kadar mızrağı öne çıksa da 20. yüzyılda japon televizyonu onu “ninja kılıç ustası”na çevirdi. sonny chiba, 1980 tarihli kage no gundan dizisinde hanzo’yu ve torunlarını oynayarak karakteri küreselleştirdi. tarantino, bu diziyi izleyerek büyüdüğünü ve kill bill’deki hattori hanzo’yu doğrudan chiba’ya göre yazdığını itiraf etti; böylece hanzo, okinawa’da “en iyi kılıcı yapıp sonra yemin edip bu zanaatı bırakan” gururlu bir ustaya dönüştü. filmde geleneği bozup tek bir kılıç dövmesine rağmen, efsanenin kılıç ustası imajı dünya çapında yerleşti.

az bilinen gerçekler: efsanenin çatlakları

“hanzo” adı aslında tek kişiye ait değildir; hattori ailesinde en az beş halef “hanzo” ünvanını devralmıştır ve bu durum öykülerin karışmasına yol açar. kendi çağında demir dövmekle anılmaz; kılıç ustası ünvanı, modern popüler kültürün onu yeniden yazmasıyla oluşur. budist rahip olarak aldığı “sainen” (amitabha yolundaki keşiş) adı, askeri sertliğinin yanında spiritüel bir yönü olduğunu gösterir fakat bu nüans, filmlerde nadiren işlenir. ayrıca hanzo-mon hattının düğüm noktasındaki eski mahalle, 1943’e dek “iga-cho” (iga kasabası) olarak anılmıştır; tokyo haritasında hâlâ bu izleri bulmak mümkündür.

kill bill’in hanzo’su ile tarihin hanzo’su arasındaki ince kesik

tarihi hanzo, sadakat ve stratejiyle şekillenen bir askerdi; tarantino’nun hanzo’su ise tövbe etmiş bir silah ustası. bu iki figür arasındaki ortak nokta, “yaşam onurdan hafiftir” anlayışıdır. gerçek hanzo’nun mızrağında pas tutmayan bu söz, sinema perdesinde parlak çelik olarak karşımıza çıkar -lakin ikisi de izleyene aynayı uzatır: “silah sağlam olabilir; asıl sınav, onu tutan yürektir.”