Kişinin Sürekli Tehdit Altında Hissedip Gerçeklikten Kopması: Paranoid Şizofreni
paranoid şizofreni; genel olarak düş ve halüsinasyon görmeyi de içeren, şizofreninin pozitif semptonlarını gösteren bir durumdur. bu belirtiler gerçek ve hayali arasındaki farkı bulanıklaştırır ve insanların sıradan bir hayat yaşamasını zorlaştırır.
şizofreni toplumun yaklaşık yüzde 1.1’inde bulunur, ve paranoid şizofreni en sık görülen şeklidir. belirtiler yetişkinliğe ulaşma ve orta yaşa başlama arasında, tipik olarak 18-30 yaşları arasında başlar. 45 yaşından sonra veya 16 yaşından önce belirtilere rastlamak olağan değildir. erkeklerde genelde kadınlardan daha önce başlar.
şizofrenin erken belirtileri sıradan görülebilir ve başka faktörlerle açıklanabilir. bunların arasında arkadaşlarla daha az sosyalleşmek, uyumada güçlük, asabi davranışlar, ve ders notlarında düşüşler vardır. şizofreninin çıkışı sırasında negatif belirtiler ortaya çıkar. bunların arasında motivasyon azalması, dikkat eksikliğindeki artış ve sosyal izolasyon vardır.
psikoz, yani çıldırmanın yaklaşmasının ikazcıları arasında:
- başkalarının görmediği, duymadığı veya tatmadığı şeylerin hissedilmesi.
- şüphecilik ve genel olarak başkalarının icraatlarından korkma.
- sıradışı ve geçmeyen düşünce ve inançlar.
- net biçimde düşünmede zorluk.
- aile ve arkadaşlardan uzaklaşmak.
- kişisel bakıma gösterilen özensizlik.
bu belirtilerin hepsinin görülmesi şizofreni anlamına gelmek zorunda olmamakla beraber bir akıl sağlığı muayenesinin yapılması tavsiye edilmektedir. eğer bir insan şizofreninin erken aşamalarını yaşıyorsa erken bir müdahale yerinde olacaktır.
şizofreninin pozitif belirtileri, yani hülya (delusion) ve sanrıların (hallucination) fark edilmeme olasılığı düşüktür. hasta kişi, öncül aşamadan sonra şizofreninin aktif aşamasına girer. bu aşamada acı verici düşünceler ve algısal bozunmalar oluşur. bu kişiler, tertipsiz ve donuk konuşma ve davranış da dahil olmak üzere kusurlu motor ve bilişsel fonksiyon eksikliği yaşayabilirler.
paranoyak şizofrenideki paranoya hülya -kanıtların aksine inatla inanılan düşünceler- ve sanrılardan -başkalarının görmediği ya da duymadığı şeylerin algılanması- oluşur. bütün bunlar doğada eziyet verici veya tehdit edici şeyler olabilir. vaka, kafasında kendi düşünceleri veya iç sesi olarak algılamadığı sesler duyabilir. bu sesler tehditkâr veya alçaltıcı olabilir, ve kişinin aksi halde yapmayacağı şeyleri yapmasına yol açabilir.
bu hülya ve sanrılardan ötürü olağan dışı davranışlar oluşabilir. şizofren kişi devletin zarar vermek amacıyla kendisini takip ettiğini düşünebilir. bu şizofreni kişinin evini korumaya alması, pencereleri kapatması, kapının açılmasını önlemek için arkasına eşya koymayı, veya dinleme cihazı ve gizli kamera olduğu düşünülen eşyaları kaldırmak gibi şeyler yapılmasına sebep olabilir. zanlıları yakalamak için gece geç saatlere kadar uykusuz durabilirler.
