NASA'nın Mars'taki Yaşama Dair Heyecan Yaratan Açıklaması Neleri Açıklığa Kavuşturdu?
nasa'nın resmi açıklamasının çok geniş bir özetini ve konuya ilişkin ufak bir yorumumu aşağıda bulabilirsiniz
curiosity (mars keşif robotu), mars’taki kayalar üzerinde korunmuş halde olan yeni bir kanıt buldu. bu gezegen üzerindeki eski yaşamı desteklemesinin yanında, mars atmosferinde kızıl gezegendeki mevcut yaşam arayışına ilişkin yeni kanıtları da destekliyor olabilir.
her ne kadar yaşamın kendisinin direkt bir kanıtı olmasa da, bu bulgular gezegenin yüzeyini ve yüzeyinin altını inceleyen gelecekteki görevler için olumlu sayılabilecek bir işaret.
yeni bulgular, marsta yüzeye yakın üç milyar yaşındaki tortul kayaçlardaki “sert” organik moleküller ve atmosferdeki metan seviyelerindeki mevsimsel değişimlere ilişkin bulgular, science dergisinin 8 haziran sayısında yer alacak.
organik moleküller karbon ve hidrojen içerir ve ayrıca oksijen, azot ve diğer elementleri içerebilir. genel olarak yaşamla ilişkili olsa da, organik moleküller biyolojik olmayan süreçlerle de oluşabilceği için, yaşamın göstergeleri değildirler.
nasa genel merkezinden thomas zurbuchen, “bu yeni bulgularla mars, daima gözlemde kalmamızı ve yaşam kanıtlarını aramaya devam etmemizi söylüyor” dedi. zurbuchen, “devam eden ve planlanan görevlerimizin kızıl gezegende nefes kesici keşiflerin kilidini açacağından eminim.” diyor.
yine nasa’dan jen eigenbrode’a göre, “curiosity, organik moleküllerin kaynağını belirlemedi” diyor ve ekliyor, “mars'taki organik madde, gezegenin koşullarına ilişkin kimyasal ipuçlarını veriyor.”
mars'ın yüzeyinin bugün yaşam için zor bir yer olmasına rağmen, uzak geçmişte, mars ikliminin sıvı suyun oluşumuna imkan verdiğini gösteren net bir kanıt var.
bildiğimiz gibi yaşamın vazgeçilmez bir malzemesi, yüzeyde olan su birikintileri. curiosity'den gelen veriler, milyarlarca yıl önce gale krateri içindeki bir su gölünün, kimyasal yapı taşları ve enerji kaynakları da dahil olmak üzere yaşam için gerekli olan tüm malzemeleri içerdiğini ortaya koyuyor.
mars yüzeyi uzaydan radyasyona maruz kalıyor. hem radyasyon hem de sert kimyasallar organik maddeyi bozuyor. mars'ın yaşanabilir olduğu zamanlarda biriken kayalardaki antik organik molekülleri bulmak, gelecek görevlerle mars'taki organik moleküllerin öyküsünü daha derin bir şekilde öğrenebilmemiz için önemlidir.
bilim adamları, 3 mars yılı (dünya ölçeğinde 6 ay) boyunca mars atmosferindeki metan gazındaki mevsimsel değişmeleri tanımladılar. bu değişim, curiosity'deki bir araç sayesinde (sam) tespit edildi.
su-kayaç kimyasal etkileşimi metanı üretmiş olabilir, ancak bilim adamları biyolojik kökenleri ihtimal dışı bırakamazlar. mars'ın atmosferinde daha önce büyük miktarlarda metan tespit edilmiştir. yeni sonuçlar, gale kraterindeki düşük metan seviyelerinin, düzenli olarak yaz aylarında zirveye çıktığını ve her yıl kışın düştüğünü göstermektedir.
biyolojik köken şu olabilir: mars'ta metanojen bakterisi varsa örneğin, bunlar mars'taki karbondioksiti devamlı olarak metana çeviriyor olabilirler.
mars toprağındaki organik materyali belirlemek için, curiosity gale krateri'nde dört alandan çamurtaşı olarak bilinen tortul kayaçlara odaklandı. bu çamurtaşı, milyarlarca yıl önce eski gölün dibinde biriken çamur ve kum tabakasından yavaş yavaş oluşmuştur. üstünde odaklanılan bu kayaç örnekleri, 'toz haline getirilmiş kayalardaki organik molekülleri serbest hale getirmek için numuneleri (900 fahrenheit veya 500 santigrat derece) ısıtmak için bir fırın kullanan curiosity'deki sam cihazı ile analiz edildi.
sam, çamurtaşı örneğinden (kolayca buharlaşmayan büyük organik moleküller parçaları) çıkan küçük organik molekülleri ölçtü. bu parçalardan bazıları, eigenbrode'a göre, araba lastiklerini daha dayanıklı hale getirmek kullanılan kükürtün görevine benzer şekilde bir kükürt içeriyor.
sonuçlar ayrıca milyonda 10 parça oranında organik karbon konsantrasyonunu göstermektedir. bu, mars meteorlarında gözlemlenen miktara yakın ve mars'ın yüzeyinde önceden tespit edilen organik karbondan 100 kat daha fazla. tanımlanan moleküllerin bazıları, tiofenler, benzen, tolüen ve propan veya büten gibi küçük karbon zincirlerini de içeriyor.
2013 yılında sam (curiosity'deki alet), kraterdeki en derin noktadaki kayaçlarda klor içeren bazı organik moleküller tespit etmiştir. bu yeni keşif, mars'taki eski göl çökeltilerinde tespit edilen moleküllerin sayımına-kaydına dayanıyor ve neden korunmuş olduklarını açıklamaya yardımcı oluyor.
atmosferde metan ve yüzeyde korunmuş olan antik karbonun bulunması, bilim adamlarına nasa'nın 2020'deki görevlerde hem yüzeyde hem de sığ alt yüzeylerde daha fazla organik molekül bulacağına ilişkin güven veriyor.
bu sonuçlar, aynı zamanda şunu söylüyor
elde edilen bulgular mars'taki yaşam olasılığına ilişkin sorulara cevap bulmak için çalışan bilim adamlarının, bilgi üzerinden etkilenen kararlarını da açığa çıkarıyor.
nasa genel merkezi'nde nasa'nın mars keşif programı'na öncülük eden bilim adamı michael meyer “mars'ta yaşam belirtileri var mı?” sorusuna ilişkin “bilmiyoruz, ancak bu sonuçlar bize doğru yolda olduğumuzu söylüyor.” diyor.
kişisel yorum: mars yüzeyindeki organik moleküllerin uzun süreler korunabildiğini ve bu durumun da yaşam belirtilerini keşfetmede hayati bir öneme sahip olduğunu düşünürsek, şanslıyız ve gelecek görevler için insanlık olarak giderek artan biçimde umutluyuz. ek olarak metan ve metanın mevsimsel değişkenlik göstermesi de önemli bir ayrıntı, çünkü bu değişkenlik, yaşam formu bağlamında bir kaynak ihtimalini güçlendiriyor olabilir.
kaynak: https://www.nasa.gov/…al-mysterious-methane-on-mars
video ve fotoğraflar için: https://www.nasa.gov/mediaresources
Bu içerikler de ilginizi çekebilir
