Patlamayla Dikkatleri Üzerine Çeken Beyrut'un Dünden Bugüne Tarihi
beyrut... lübnan'ın başkenti. şu an 2 milyon nüfusu var. lübnan'ın toplam nüfusu yaklaşık 6,5 milyon. tarihte toplam 7 kere yıkılıp yeniden kurulmuştur.
milâttan önce ii. binyılın ilk yarısında bağımsız fenike şehir devletlerinden biri olan beyrut, daha sonra bölgedeki byblos krallığı’na bağlı bir prenslik haline geliyor mö 15. yy civarında.
büyük iskender zamanında bir liman şehri olarak gelişiyor, mö 300'ler. sonra augustos zamanında (mö 27-14) roma imparatorluğu’nun hâkimiyetine giriyor. beyrut’u muhteşem binalar, tiyatrolar ve sağlam kulelerle donatarak yeniden inşa ve imar eden romalılar burayı bir askerî koloni haline getiriyorlar.
sonra bölgenin idare, ticaret ve kültür merkezi olan şehir, septimius severus (193-211) tarafından kurulan hukuk mektebiyle de eğitim alanında ün kazanıyor ve roma hukukunun öğretildiği merkezlerden biri oluyor. bizans imparatorluğu’nun idaresine geçince bir yandan burada yeniden kurulan hukuk mektepleri sayesinde şöhret kazanırken öte yandan ipek ve cam endüstrisiyle ticarette gelişme gösteriyor.
ms 635 yılında hz ömer şehri alıyor. ms 1110 yılında haçlı seferleri ile beyrut kudüs krallığı’nın eline geçiyor. 1187’de şehri selâhaddîn-i eyyûbî geri aldıysa da ölünce on yıl sonra haçlılar burayı tekrar alıyor ve 1291 yılına kadar da ellerinde tutuyorlar.
1516 yılında yavuz sultan selim mısır seferi ile burayı alıyor
evliya çelebi'nin bahsettiğine göre; beyrut’un sayda eyaletinde bir sancak ve 600 köy ile sekiz nahiye bulunuyor. limanın iki burnunda birer kalenin ve asıl beyrut kalesi’nin içinde de 2600 ev var. manastırdan camiye dönüştürülen ulucami veâsaf paşa camii’nden başka mîr münzir ve amrî camii’nin şehirdeki başlıca camiler var. evliya çelebi’nin varlıklarını bildirdiği on yedi medrese, sekiz sıbyan mektebi, dört hamam, yedi çeşme, 300 dükkân, kırk kahvehane ve sekiz ticaret hanı beyrut’un bu asırda sosyal bakımdan gelişmiş bir şehir olduğunu gösteriyor.
1. dünya savaşı'nda osmanlılar beyrut'tan çekiliyor ve fransızlar işgal ediyor. 1920'den 1943'e kadar fransızların egemenliği altında kalıyor. 1943 yılında lübnan bağımsızlığını kazanınca beyrut başkent oluyor.
beyrut amerikan üniversitesi (1866), cizvitler tarafından kurulan fransız saint joseph üniversitesi (1875), lübnan üniversitesi (1951) çok eski üniversitelerdir.
18.yy sonlarında 10.000 civarında olan nüfusu,
1860’ta 46.200,
1895’te 120.000,
1930’da 180.000,
1960’ta 531.000’e yükselmiştir.
şehrin 1985’teki nüfusu 1.500.000
2020 itibariyle ise 2 milyon civarı.
beyrut, 1950-70 yılları arasında orta doğu'nun gözbebeği idi
bankalar, üniversiteler, turizm ve yüksek yatırımlar burayı müthiş ilgi gösterilen bir yer haline getirmişti. zengin arapların banka merkezi idi. ama 1970'lerden sonra başlayan toplumsal ve siyasal karışıklıklar ve bu yüzden patlayan lübnan iç savaşı (1975-1991) sonucu bu özelliğini kaybetmiştir.
iç savaş beyrut'un çok ağır maddi hasarına ve can kaybına yol açtı. savaş 1991 yılında sona erdiğinde beyrut bir harabeye dönüşmüştü ve 150.000 lübnanlı can vermişti.
iç savaştan önce hristiyan ve müslümanların sayısı nerdeyse eşitti ama zamanla hristiyanlar göç edince müslümanlar çoğunluk oldu. ülkede arapça, fransızca ve ingilizce neredeyse eşit derecede konuşuluyor.
ortadoğunun en kozmopolit şehirlerinden birisidir. 18 ayrı dini grup var resmi olarak tanınan.
şehrin merkezinde çok fazla bar ve clup mevcut. lokantalar alış veriş merkezleri sayısı da epey fazla. tüm ortadoğuda insanların en rahat takıldıkları şehir olarak bilinir beyrut.
Lübnan'ın Başkenti Beyrut'u Yerle Bir Eden Büyük Patlamanın Sebebi Ne Olabilir?
