Pikap Almaya Heveslenen Plak Meraklılarının Bilmesi Gereken Zorluklar
çocukluğumdan beri evimde olan, sürekli dinlediğim, asla vazgeçmeyeceğim bir alettir pikap.
30 senedir pikap dinleyen biri olarak (asla uzmanı olduğumu idda etmeyeceğim) siz sevgili pikap heveslilerine iyi kötü bir iki bir tavsiyede bulunayım.
öncelikle şunu bilmenizde yarar var. bu iş sandığınızdan daha zor! hem öncesinde setup işi zor (pikap ve amfi seçimi vs.) hem sonrasında plakların ve pikabın bakımı zor. kısaca üşengeç adamsanız bu işe hiç girmeyin. bir süreden sonra “ehhh sikerim” diyebilirsiniz.
anlatmaya işin zor tarafından başlamanın uygun olduğunu düşünüyorum. böylece bu işe heveslenmiş insanlar neyin ne olduğunu anlasınlar ki doğru bir karar verebilsinler. bu iş için de pikap nasıl çalışır kısmını iyi algılamak gerekiyor.
discovery'i kanal güzelce anlatmış, açın izleyin lütfen
bu videodaki dikkat edeceğimiz ve asla aklımızdan çıkarmayacağımız kısım, pikap iğnesinin mikroskobik vadi ve tepelerde yürüyor olması. bakın burası çok önemli. iğne mikroskobik girinti ve çıkıntılarda ilerleyerek saniyede 18.000 kez kıpraşıyor ve bu kıpraşmalar iğnenin içinde bulunan bir kristal sayesinde elektrik sinyallerine çevriliyor. analog vs. dijital farkı burada ortaya çıkıyor.
anlaşıldığı üzere elimizde bir adet iğne ve o iğnenin oluşturduğu bir adet elektrik sinyali var. (amk ben o iğnenin) şimdi neden iğnenin çalışma prensibi bu kadar önemli kısmını açıklığa kavuşturalım.
zorluklar
1) plağınızda bulunan mikroskobik girinti ve vadilerdeki en ufak pislik, toz, yağ vs. sesi olumsuz etkileyecektir ve çıtırtılar meydana getirecektir. "plak sesi bambaşka ağğğbiiii, cihangir de record shop açıcam kanka. mp3,dijital çağ filan beni anlatamıyorğğğ, yaaaa vintıçççç be abi vintıçç olay vintıçda" şeklinde bir heves aldığınız pikaptan bok gibi bir ses elde edebilirsiniz.
"e sileriz ulan plağı nolcek" dediğinizi duyar gibiyim. çok pardon ama nah silersin. plak temizliği başlı başına bir iştir ve bu konu yabancı forumlarda hala tartışılıyor. bununla ilgili bir iki örnek ürün linki paylaşayım da ne olduğunu anlayıverin.
bu aralar çok popüler olan bir ürün
veya böyle bir şey mesela
youtube'da record cleaning yazdığınızda karşınıza ne kadar çok sonuç çıktığını arayıp görebilirsiniz. yabancı forumlarda kullanılacak bezin bilmem nesini bile tartışıyorlar. amonyakla temizleyen de var, wd-40 kullanarak da...
2) ikinci ürüne dikkat ettiyseniz eğer solüsyonlardan birinde şu ibareyi göreceksiniz; anti-static. geldik ikinci belaya: "statik elektrik sorunu"
ne demiştik en başta? iğne demiştik, kıpraşıyor demiştik. bu kıpraşmalar elektirk sinyaline dönüyor demiştik. işte bizim plaklarımız deli gibi statik elektrik sahibi olabiliyorlar. özellikle sıfır alınan ürünlerde bu sorun ciddi olarak yaşanıyor. statik elektrik yüzünden plaklar iç kaptan bile çıkmıyorlar. (iç kap konusuna da sonra değineceğiz bebeğim. o da bir sorun evet!)
e peki statik elektrik ne gibi bir sorun yaratıyor diyorsanız cevabı çok basit: statik elektrik, iğnenin ürettiği elektrik sinyallerini bozuyor. olmaması gereken bir sinyal üretimi gerçekleşiyor ve bu da sesin bozulmasına, özellikle de distorsiyon'a neden oluyor. bununla baş etmenin şu an için en etkili yolu bu... millet bu iş için 80 dolar para veriyor anlayacağınız. plağı suya tutmak da bir çözüm. bazıları anti statik bezler ve solüsyonlar kullanıyorlar. hiçbirinden memnun kaldığımı söyleyemeyeceğim. bu videoda statik elektrik sorunu ve az önce linkini verdiğim ürünün testini inceleyebilirsiniz:
3) gelelim diğer bir soruna: manyetik alan sorunu. yukarıda uzun uzun açıkladım zaten. tekrar etmenin gereği yok. iğnemizin elektrik sinyallerinizi bozacak her şeyden uzak durmamız gerekiyor. bunlardan biri de manyetik alan. bu özellikle hoparlörlerin (işin hoparlör kısmı ile ilgili başka bir sorun daha var) veya televizyonun çok yakınına konumlanmış pikaplarda oldukça sık görülen bir sorun. çevredeki manyetik alan pikabın sesini bozabilir arkadaşlar.
4) sorunlarımız bunla da bitmiyor canlarım. diğer bir sorun ise (bkz: rezonans) kısaca titreşim. ne demiştik iğnemiz mikroskobik tepelerde, vadilerde hareket ediyor demiştik. bu iğne kıpraşıyor demiştik. sizin bu iğnenin kıpraşmasına dışardan asla bir etkiniz olmamalı. kısaca bulunduğunuz ortamda asla titreşim olmamalı. şimdi diyeceksiniz ki; "e be arkadaş pikabı ekskavatör üzerinde dinlemeyeceğiz ya..." o iş öyle olmuyor işte canım. evindeki ses çıkarmaya yarayan alet var ya hani! hoparlör... hah işte. o baslar güm güm vururken ne oluyor sanıyorsunuz canlarım? rezonans oluyor. kısaca anlatmak gerekirse pikabınız ile hoparlörünüz arasında bir miktar mesafe olmalı ve pikabınız hoparlörünüzün ürettiği titreşimlerden etkilenmemeli.
5) bu maddede anlatacaklarım evlerimizin elektrik tesisatı ile ilgili bir durum. yeni bir evde oturuyorsanız ve binanızın elektrik tesisatı düzgünse eğer, sorun yaşamanız zor. bu sorun biraz benim evime ve veya evi benim gibi eski olan kişilere özel bir durum. şimdi şöyle açıklayayım; sanırım evimde kaçak akım gibi bir şey var. az sonra kısaca ele alacağımız amfilerin bazılarında kendiliğinden phono katı vardır (pikap girişi) ve bu amfilerde ground yani topraklama hedesi bulunur. pikaptan çıkan ince bir kabloyu amfinin toprak girişine bağlarsınız ve pikap üzerindeki kaçak göçek akımı amfiye gönderir. ne demiştik? elektrik sinyalini sadece iğne üretir. manyetik alan, kaçak elektrik, statik elektrik gibi şeyler sesi bozar. benim evimde var olan elektrik sorunları nedeniyle çok ciddi bir dip ses ve distorsiyon oluşuyor. işte benim pikap almaya hevesli kardeşlerim bütün bu konulara dikkat etmeniz gerekiyor.
sorun sayılabilecek bir konu daha var
iğnemizi de aynı plaklarımız gibi temiz tutmalıyız. bu tür ürünlerle sık sık temizlemeliyiz. şunu asla unutmamalıyız; bütün iğnelerin bir ömrü vardır ve dinlenme sayısına, dinlenen plağın temizliğine ve kondisyonuna göre zamanla yıpranırlar.
dikkat edilmesi gereken hususlara da bir göz atalım
evet canlarım, dediğim gibi plakların bir dinlenme ömrü vardır. bu konu üzerinden hemen ikinci el plak mevzusuna da girelim. ne diyorduk yine hatırlayalım, iğne plağın üzerinde titreşiyor diyorduk. kısaca ortamda bir adet sürtünme var ve bu sürtünme zamanla hem iğnemizi hem de plağımızı yıpratıyor. iğnemizi belirli periyodlarla değiştirebiliyorken plağımızı değiştirmemiz mümkün değil.
ikinci el plak alırken (ben pek tavsiye etmiyorum bu ikinci el olayını) çok dikkat edilmesi gereken kısım da tam olarak bu işte. çok dinlenmiş plakların sesi bozulur ve iğnenize zarar verebilir. aldığınız bir plağın üzerinde çizik bile olmaması plağınızda sizin gözünüzle göremeyeceğiniz bir takım hasarlar, mikroskobik bir takım sorunlar olmadığı anlamına gelmiyor. almadan önce az dinlendiğine, iyi bakıldığına, iyi saklandığına emin olursanız alın. alırken mutlaka dinleyin, hatta bazıları almadan önce büyüteçle bile bakıyor.
diğer bir konu ise: aldığımız plağı nasıl saklayacağız?
kısaca gavurların inner jacket veya inner record sleeves dedikleri sorun. şöyle açıklayayım; mesela bugün gidin dnr'dan bir sıfır plak alın. kabın içinde bir ince kap daha göreceksiniz. plak bu kabın içinde durur. genelde bu kap kağıt olur ve plağı sokup çıkarırken ne yazık ki yüzeyi traşlar. yani çizer. hatta yukarıda bahsettiğim statik elektrik yüzünden genelde sıfır plaklar iç ceketten çıkmak istemezler ve plak kağıda iyice yapışır. çizmeden zor bela çıkardığımız iç ceketi gavurlar eğer üzerinde söz möz yazmıyorsa, yani kısaca sıradan bir kağıtsa hemen çöpe atıyorlar ve plaklarını şu tür iç ceketlere sokuyorlar. üzerine albümün kabı ve üzerine de yine bu tür bir ürünle koruma sağlıyorlar.
youtube'da gezerken rastladığım, satın aldığınız plaklarda bulunan inner slave (iç ceketlerin) plağınıza nasıl zarar verebileceğini çok güzel anlatan bir adet video
işte benim sevgili "vintıççç abi yaaa" arkadaşlarım... olay o kadar da kolay değil.
iğne ayarı gibi konulara burada çok değinmek istemiyorum. aldığınız yere yaptırırsınız. olmadı bir sürü videosu var internette
amfi seçimi ise bambaşka bir konu. tavsiyem phono katı olan streo bir amfi seçmeniz yönünde. pikap girişi olan sinema amfileri de var ama streo amfilerin ses kalitesi sinema amfilerine oranla bir tık daha iyi. ben mesela şunu kullanıyorum.
eğer amfinizde phono girişi yoksa cd veya aux girişinden ses alamazsınız. mutlaka preamp almanız gerekiyor. bunun gibi mesela. bu üründe en solda gözüken vida gibi şey ground (toprak) bağlantısıdır mesela.
bütün bu sorunları hallettiğinizde geriye muhteşem bir müzik dinleme keyfi kalıyor
albümü baştan sona dinleyebilme, çabucak tüketmeme, elle tutulur gözle görülür bir şeye sahip olma ve tabii ki ses.
nazlı bir kız gibidir plak dinlemek. zordur, ehemmiyet ister, ilgi ister, alaka ister. ama sonunda cidden mükemmel bir sonuç alırsınız.
Plak Koleksiyonu Yapmaya Başlayacaklar İçin Faydalı Alışveriş Önerileri
