Recep Tayyip Erdoğan'ın Gelecek Seçimlerde Aday Olamama İhtimali Var mı?
5 ocak 2023 altılı masanın 10. toplantı açıklaması... bu toplantı aslında çok önemli bir kararın alındığı bir toplantı. o da altılı masanın 6 nisan'dan önceki erken seçime evet demeleri veya sonrasına denk gelen bir erken seçime hayır demelerinden kaynaklanıyor. bu senaryoda cumhurbaşkanı erdoğan'ın aday olamama ihtimali var.
hikaye şöyle: geçtiğimiz sene, yani 6 nisan 2022 tarihinde cumhur ittifakı seçim kanunu'nda değişiklik yaptı. anayasa'ya göre de bu değişikliklerin uygulanabilmesi için 1 sene geçmesi lazım.
anayasa madde 67/son: "seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz."
dolayısıyla altılı masa bu 4 sayfalık metinle diyor ki, 6 nisan 2023'ten sonra olursa erken seçime hayır diyeceğiz. önce olursa da evet diyeceğiz. çünkü geçen sene cumhur ittifakının seçim kanunundaki değişiklikleri ekarte etmek için bir hamle yapılması gerek ve bizim de hamlemiz bu (tıpkı bir satranç oyunu gibi). ve bu erken seçime ancak tbmm'nin karar vermesiyle rte üçüncü kez adaylığını koyabilecek, işin kritik noktası burada. cumhur ittifakının oyları erken seçimin meclis üzerinden karar verilmesine de yetmiyor.
peki rte'nin üçüncü kez seçilebileceği erken seçim nasıl olabiliyor?
cevap: eğer cumhurbaşkanı ikinci dönemindeyse (öyle) ve üçüncü kez seçilmek istiyorsa, bunun koşulu ancak bir meclis kararıyla erken seçim kararı verilmesi. bunun için de meclis tam sayısının beşte üç çoğunluğu yani 360 sayısı aranıyor (ay 116). hesabı da şöyle: 600x3/5=360.
akp + mhp + bbp oyları ise toplamda 335.
anayasa madde 116/3: "cumhurbaşkanının ikinci döneminde meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir."
e bütün bu tantana niye? yine anayasa'da yazdığı üzere, bir kişi en fazla 2 kez cumhurbaşkanı seçilebilir ibaresi yüzünden. bu da 101/ll/2'de yer alıyor:
"cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir."
bütün bunları topladığımızda şuraya varıyoruz
a) muhalefet istemezse yeni seçim kanunuyla erken seçime gidilemez. bu senaryoda rte yeniden cb olamaz.
b) muhalefet isterse eski seçim kanunuyla erken seçime gidilebilir. bu senaryoda rte yeniden cb olabilir.
c) akp yeni seçim sistemiyle erken seçim isterse muhalefetin reddiyle karşılaşır, rte üçüncü kez cumhurbaşkanı olamaz.
d) akp eski seçim sistemiyle erken seçime giderse muhalefet bunu onaylar, fakat eski sistem akp'nin ve mhp'nin aleyhine olduğu için bu sefer işler onlar için oldukça olumsuz bir vaziyete bürünür.
şahsi görüşüm: sadece (b) ve (d) şıkkında rte cb olabilir. haricinde meclis kararıyla erken seçim olamayacağından rte anayasa gereğince doğrudan üçüncü kez cb olamaz. ortalık karışacak gibi. yepisyeni bir anayasal krize hoşgeldiniz...