Salgın Haberleriyle Duyduğumuz Uyuz Hastalığı Nedir, Belirtileri Nelerdir?
uyuz, yaygın inanışın aksine kötü hijyen kaynaklı bir hastalık olmadığından toplumun her kesiminde görülebiliyor. uyuzun bulaşması için hasta (veya hasta olduğundan henüz haberdar olmayan) bir kişiye temas etmeniz yeterli. kişisel hijyen, korunmanızı maalesef sağlamıyor.
uyuz nedir?
uyuz, bilimsel adı "sarcoptes scabiei var. hominis" olan çok küçük bir böceğin (aslında akar) neden olduğu kaşıntılı ve bulaşıcı bir deri hastalığıdır.
uyuz hastalığının belirtileri
en önemli belirtileri çoğunlukla şiddetli olan kaşıntı, deri atlında uyuz böceğinin açmış olduğu tüneller, ciltte kırmızı kabarıklıklar ve içi sıvı dolu küçük kabarcıklardır. bu belirtiler vücudun herhangi bir bölgesinde olabilir ama en çok parmak araları, koltuk altı, bel, bilek içleri, dirsek içleri, ayak tabanı, meme bölgesi, kalça, dizler ve erkeklerde genital bölgede bulunur. bebekler ve küçük çocuklarda ise en çok saç derisi, yüz, avuç içi ve ayak tabanlarında görülür.
yaşlı, bağışıklık sistemi baskılanmış veya hasta kişilerde bu belirtilere ilave olarak kabuklanma ve pullanma oluşur ve lezyonlar vücudun pek çok yerine yayılır. bu tip hastalığın tedavisi daha zordur.
kaşıntı, geceleri ve sıcak suyla duş yaparken artar.
belirtiler, daha önce uyuz hastalığı geçirmiş olanlarda etkeni aldıktan bir kaç gün sonra, ilk defa uyuz geçirenlerde 2-6 hafta sonra başlar. hastalığın nereden bulaşmış olabileceğini tahmin etmede bu bilgi faydalı olabilir. işin kötü tarafı uyuz böceği bulaşmış fakat belirtiler henüz başlamamış olsa bile kişi hastalığı etrafındakilere bulaştırabilir. ayrıca, temas etmekle çok kolay bulaşan bir hastalık olduğundan belirti göstermeseler bile diğer aile bireylerine de tedavi uygulanır.
uyuzun bulaşması
en kolay dokunmakla bulaşır. hasta kişinin kıyafetinden, oturduğu yerden ve yatağından da bulaşma mümkündür. etken sıçrayamaz, dolayısıyla yakın durmakla bulaşmaz.
hastaların aileleri, sınıfları, yatakhanede beraber kaldığı kişiler gibi kalabalık ortamlarda beraber bulunduğu kişiler bulaşma riski altındadır.
özellikle kreş çocukları yüksek risk altındadır. birbirlerine sık sık dokunurlar, birbirlerinin yataklarına yatarlar ve oyuncaklarıyla oynarlar.
teşhis
doktorunuz lezyonları inceleyerek teşhis koyabilir. gerekli görürse deri kazıntısı alınıp laboratuvara gönderilebilir.
çok sayıda deri hastalığı çok benzer deri lezyonlarına veya kaşıntıya neden olabileceğinden kendinizin teşhis koyması mümkün değil.
tedavi
hastalık kendi kendine düzelmez. ciltteki uyuz böcekleri sıcak su, sabun ve keselenmekle uzaklaşmaz, çünkü deri katmanları içindedir. doktorunuzun reçete ettiği krem veya losyon şeklindeki ilaçları tarifine tam olarak uyarak kullanmalısınız. en yaygın kullanılan etkin madde permetrindir. büyük ihtimalle sadece lezyonlu bölgeler için değil boyundan aşağı tüm vücudunuz için kullanmanızı önerecektir. tedavinin ilk haftasında kaşıntı ve lezyonlar artar, bu durum normaldir. ancak 4 hafta sonra belirtilerin devam etmesi durumunda kontrol muayenesine gidilmelidir.
tedaviye paralel olarak tüm kıyafetler, yastık, yorgan, çarşaf ve havlular sen az 50 derecelik sıcak su ile yıkanmalı, mümkünse kurutma makinesinde yüksek sıcaklıkta kurutulmalı ve ütülenmelidir. kuru temizleme de yapılabilir. yıkanamayacak veya kuru temizlemeye verilemeyecek eşyalar hava almayacak şekilde poşetlenip bir hafta bekletilirse uyuz etkenleri ölür. ev günlük olarak elektrikli süpürgeyle süpürülmeli ve toz torbası atılmalıdır.
uyuzdan korunma
ortak eşya ve giysi kullanılmamalı. ailenizde, sınıfınızda veya iş yerinizde uyuz belirtileri gösterenler olup olmadığı konusunda dikkatli olmalısınız. hastalıktan şüphelenir şüphelenmez doktora başvurmalısınız. hasta kişi uyuzu hızla temasta olduğu kişilere bulaştırdığından sadece kendinizden değil toplum için de sorumlusunuz.
hastalığı nasıl tanırım
kırmızı kabartılı ve kabarcıklı (veya ilk aşamada gözle görülebilir lezyon olmadan) şiddetli kaşıntı, kaşıntının sıcak duşta veya geceleri artması, aile bireylerinde de benzer belirtilerin bulunması, rahatsızlığın kaşıntı veya alerji için kullanılan ilaçlarla düzelmemesi uyuz hastalığını aklınıza getirmeli ve doktora başvurmalısınız.
uyarı: burada yazdıklarım veya herhangi bir kaynaktan okuyacağınız bilgiler, doktorunuzdan alacağınız profesyonel tıbbi tavsiyenin yerine geçmez.
Aylar Sürebilen Uykulara Neden Olan Tuhaf Hastalık: Letarjik Ensefalit
