Türkiye Ekonomisi Son Zamanlarda Nasıl Cari Fazla Verebiliyor?
türkiyenin cari fazla vermesi hayra alamet değildir
şimdi diyeceksiniz “cari açık versek dert hadi anlıyoruz da cari fazla vermemiz niye dert?”
açıklayalım... yaygın görüşün aksine türkiye'nin cari açık verme sebebi iphone ithalatı değil. ithalatımızın ağırlıklı kısmını üretimde kullandığımız hammadde, ara mal, makine ve enerji oluşturuyor.
biz bilimum veriden biliyoruz ki iç tüketimde hayvan gibi bir daralma var. aslında üfe ile tüfe arasındaki farkın bu kadar çok olma sebebi de bu. adam maliyet artışının tamamını fiyatlara yansıtsa hiç mal satamayacak. o yüzden marjından yiyor, yiyecek marjı olmayan da konkordato ilan ediyor ya da fabrikasını yakıyor.
tüketim azalınca üretim de azalıyor. üretim azalınca üretim için gerekli olan girdilerin de ithalatı azalıyor. dolayısıyla cari fazla vermiş oluyorsun. peki ihracat ve turizmdeki artışın hiç mi katkısı yok? var da cücük kadar.
ihracatın çoğu zaten uzun vadeli sözleşmelerle. yani ben bursa’da cam sileceği üretiyorum, toyota ile 5 senelik sözleşmem var. her sene 1 dolardan 100 bin cam sileceği yolluyorum. kur artmış, azalmış çok önemli değil.
kurun artışı özellikle afrika’ya yönelik oportünist ihracatta kısmen faydalı.
hani bim’e, a101’e arada bir tuhaf markalı ucuz ürünler gelir, öyle düşünün. kenya’nın bim’i gelecek ay televizyon satmak istiyor, kur sebebiyle ucuz diye vestel’den tek seferliğine 10,000 televizyon alıyor.
türkiye cumhuriyeti cari açık - yüksek büyüme sarmalında olan ülkelerin başında gelmektedir
amerikan merkez bankası faizleri düşük tutup; para arzını arttırdığı dönemlerde türkiye ve türkiye ayarındaki ülkeler cari açıklarını rahatlıkla kapatabildiği için yüksek ithalat ve yüksek büyümeye yöneldiler. 2013'ten bu yana tedrici olarak abd'de faizler yükseldiği için (şu an % 2-2,25 bandında bir arttırım daha bekleniyor ve büyük ihtimalle yakın zamanda %2,25 - 2,5 bandına çıkacak) bizim gibi ülkeler rahatça cari açık veremezler çünkü merkezden akan dolarların yöne terse çevrildi. gelişmekte olan ülkelerden abd'ye doğru akmakta artık.
bu nedenle türkiye, 2002-2013 arasında uyguladığı fazla ithalat, yüksek büyüme ve yüksek cari açık politikasını uygulayamaz. nitekim geçen ay yanılmıyorsam ithalatımız rekor seviyede bir düşüş gösterdi. yeni konjonktüre ayak uydurabilmesi için düşük ithalat düşük büyüme ve düşük cari açık hatta belki cari fazla vermemiz gerekiyor. 2019 yılı büyük ihtimalle son on yılın en düşük cari açık verilen yılı olacak. berat albayrak'ın tüm konuşmaları dikkatle incelendiğinde artık asla "yüksek büyüme, hızlı büyüme" kavramlarını kullanmadığını görülür. artık "sağlıklı büyüme, dengeli büyüme" gibi kavramlar kullanılmakta.
Almanya'nın 300 Milyar Dolar Cari Fazla Vermesi Dünya Ekonomisine Dair Neler Anlatıyor?
Üretim Ekonomisine Geçmek Türkiye İçin Neden Çok Zor?
Devam Etmekte Olan 2018 Ekonomik Krizine Dair Güncel Bir Değerlendirme
