Yıllar Sonra Yeniden Gündeme Gelen Kut'ül Amare Savaşı'nın Hikayesi
tarihler 1916'yı gösterirken, general townshend komutasındaki ingiliz birlikleri bağdat'ı fethetmek amacıyla kanal basra körfezi'nden kuzeye doğru ilerlemeye başlarlar.
osmanlı ordusu arka arkaya yenilgilerle geri çekilir. osmanlı'nın gittikçe daha zayıf düştüğünü düşünen townshend ilerlemeye devam eder. o sıralarda 6. ordu'nun komutanlığına atanan halil paşa, hilal taktiği benzeri bir taktikle 13.000 kişilik ingiliz kuvvetini kut'ül amara'da çevreler.
haber ulaştığında ingiliz hükümeti askerlerinin kurtarılması için operasyon düzenlemeye karar verir. başka cephelerden kaydırılan yaklaşık 50.000 kişilik bir kuvvetle dışarıdan kuşatmayı yarmayı denerler, fakat halil paşa komutasındaki 6. ordu her saldırıyı püskürtür. kuşatma altındaki ingiliz kuvvetleri kurtulma şanslarının kalmadığını anlayınca 13 general 481 subay ve 13.300 er mevcuduyla 6. ordu'ya teslim olmaya karar verirler.
halil paşa, bu zaferden sonra yayınladığı bir mesajla tüm ordusunu kutlar: (fars ve arap kökenli kelimeleri mümkün mertebe türkçeleştirdim)
"arslanlarım;
bugün türklere şeref-ü şan, ingilizlere kara meydan olan şu kızgın toprağın güneşli gökyüzünde şehitlerimizin ruhları neşeyle pervaz ederken, ben de hepinizin pak alınlarından öperek cümlenizi tebrik ediyorum. bize iki yüz seneden beri tarihimizde okunmayan bir vakayı kaydettiren cenab-ı allah'a hamd ve şükür eylerim. allah'ın azametine bakınız ki, bin beş yüz senelik ingiliz devleti'nin tarihine bu vakayı ilk defa yazdıran türk süngüsü oldu. iki senedir devam eden cihan harbi böyle parlak bir vaka daha göstermemiştir. ordum gerek kut karşısında ve gerekse kut'u kurtarmaya gelen ordular karşısında 350 subay ve 10.000 neferini şehit vermiştir. fakat buna karşılık bugün kut'ta 13 general, 481 subay ve 13.300 er teslim alıyorum. bu teslim aldığımız orduyu kurtarmaya gelen ingiliz kuvvetleri de 30.000 zayiat vererek geri dönmüşlerdir. şu iki sayıya bakınca cihanı hayretlere düşürecek kadar büyük bir fark görülür. tarih bu vakayı yazmak için kelime bulmakta zorlanacaktır. işte türk sebatının ingiliz inadını kırdığı birinci vakayı çanakkale'de, ikinci vakayı burada görüyoruz. yalnız süngü ve göğsümüzle kazandığımız bu zafer yeni tamamlanan savaşımız karşısında başarılı başkaldırımızın parlak bir başlangıcıdır. bugüne kut bayramı ismini veriyorum. ordumun her ferdi, her sene bu günü geçirirken şehitlerimize yasinler, tebarekeler, fatihalar okusunlar. şehitlerimiz hayatı semada kızıl kanlarla devam ettirirken gazilerimiz de gelecekteki zaferlerimizin bekçisi olsunlar."
1952 yılına dek, türk silahlı kuvvetleri'nde kutlanan 29 nisan kut bayramı, türkiye'nin nato'ya girmesinin akabinde, ingilizlerin baskısıyla bayram olmaktan çıkarılmış, ingiliz güçlerini felç ederek güney cephesi'ndeki savaşı en az bir yıl uzatan, ingiltere'nin üç ana kara ordusundan birini başkomutanı ile birlikte ele geçiren halil paşa'nın hikayesi ilk ve orta öğretim tarih kitaplarından dahi silinmiştir.
savaşın akabinde alman gazetelerinde yayınlanan bir karikatür:
