1938'de Adana'da İdam Edilen Kadın: Karsantılı Ayşe
idam edilen kadının adı: ayşe gelget. neden idam edildi?
6 mayıs 1938 tarih ve 3900 sayılı resmi gazete'de yayımlanan idamına ilişkin 1047 nolu karar:
"karaisalı kazasının karsantı nahiyesine bağlı mansurlu köyünden kasım ali hasan'ın karısı dudu ile oğlu ali'yi zehirlemek suretile taammüdle öldürmekten suçlu kasım ali'nin yanında hizmetçi adı altında metresi bulunan ali kızı 1319 doğumlu ayşe gelget hakkında seyhan ağır ceza mahkemesince hükmolunan ölüm cezasının değiştirilmesini ve hafifi estirilmesini müstelzim bir sebeb görülemediğinden teşkilâtı esasiye kanunu'nun 26 ncı maddesi mucibince bu cezanın infazına karar verilmiştir. (2 mayıs 1938)"
kaynak: tbmm.gov.tr
eski hukukumuzda kısasa dair idam suçlarının alenî sergilenmesinin sebebi nedir?
belki maktulün yakınlarının bu manzarayı görüp de rikkate gelebileceğinin düşünülmesidir. yani katile belki acırlar, buna razı olmazlar da kısas uygulanmasından vazgeçerler diye. eğer vazgeçerlerse devlet, katili kendi kamu hakkından ötürü ta'zîr cezasına (hapis, kürek vesaire) çarptırır, katil de maktulün yakınlarına kan parası (diyet) öderdi.
şahsî kanaatim de bunun son derece makul ve adil olduğudur. şu dünyada kimseye para cezası kadar bir şey koymuyor, adam para ödeyeceğine, 10 yıl içeride yatmaya razı oluyor. bu yüzden dinlerde de genellikle malî ve bedenî cezalar cârîdir. çünkü statü farkı olmaksızın, herkese aynı elemi verir. ayrıca şimdilerde uygulanan hapis cezası, suçun şahsîliği ilkesine aykırıdır. bir insanı içeri atıyorsunuz, 10 sene, 20 sene, artık her ne ise, bu suçun cezasını yakınları da o müddet boyunca çekiyor. hakikatte hiçbir cezamızın adil olmadığı gerçeğiyle ne zaman yüzleşeceğiz modern insanlık olarak bilemiyorum. eskiler çok daha adildi.
yani kimse ruh hastası olduğu için veya "ibret-i âlem" için bunları sergilemiyordu. devlete karşı işlenmiş suçlarda böyle olabilir ama kısastaki maksad bu değildir. tabiî 1938'teki durumu da bilemiyorum pek.