Cezayirli Boksör Imane Khelif Kadın mı, Erkek mi, Trans mı?
- 2018 aiba kadınlar dünya boks şampiyonası'nda 17. olmuş.
- 2019 aiba kadınlar dünya boks şampiyonası'nda cezayir'i temsil etmiş ve natalia shadrina'ya karşı ilk turda elendikten sonra 33. olmuş.
- 2020 yaz olimpiyatlarında çeyrek finalde elenmiş.
- 2022 iba kadınlar dünya boks şampiyonası'da finale çıkmış ve finalde elenmiş.
bu tarihe kadar cinsiyeti hakkında herhangi bir tartışma yok. her şey 2023 yılında başlıyor.
mart 2023'te yang liu'ya karşı altın madalya maçından kısa bir süre önce cinsiyet uygunluk testinde başarısız olduğu için 2023 ıba kadınlar dünya boks şampiyonası'ndan diskalifiye ediliyor.
uluslararası boks birliği (iba) başkanı umar kremlev, bir dna testinin khelif'in xy kromozomlarına sahip olduğunu gösterdiğini ve "meslektaşlarını kandırmaya ve kadınmış gibi davranmaya çalıştıklarını" söylüyor. (iba başkanı, xy kromozom iddasına dair bir kanıt sunamadı. konu spekülasyondan ibaret kaldı.) uluslararası olimpiyat komitesi (ioc) daha sonra khelif'in yüksek testosteron seviyeleri nedeniyle diskalifiye edildiğini söylüyor buna karşılık khelif, diskalifiyenin bir cezayirli boksörün kazanmasını engellemek için bir komplo olduğunu iddia etmiş. (kaynak: wikipedia)
yani süreç bana çok karışık geldi. 2023 yılına kadar sporcunun cinsiyeti tartışma konusu değilmiş. öyle önüne geleni de indiren bir sporcu değil. erkek gücü son yılda mı çıktı ortaya.
muhtemelen kendisi trans değil de, interseks bir birey. bana göre normal olmayan bir hormon düzeyi ile yarışması yine rekabete aykırı. ama söylendiği gibi erkek de değil.
(interseks, bireyin doğuştan gelen biyolojik özelliklerinin tipik erkek veya kadın kategorilerine tam olarak uymadığı bir durumdur. kromozomlar, genital organlar veya hormonlardaki farklılıklar nedeniyle ortaya çıkabilir.)
busenaz kendisini paket edecektir umarım. trans sporcuların kadın kategorilerinde yarışmalarına sonuna kadar karşıyım. amacım bu ablayı savunmak değil. ama trans olmayan birisine de trans demek haksızlık olur gibi geliyor.
cezayir'de cinsiyet değiştirme ameliyatı yasak olduğu, lgbt suç sayıldığı halde olimpiyatlara trans birey gönderdikleri varsayılmış. imane khelif'in trans birey olmadığı -en azından bu yönde bir bilginin bulunmadığı- bilgisine çok ufak bir aramayla ulaşılabiliyor ama sanırım haberciler henüz araştırma yapmayı öğrenememiş.
cezayir olimpiyat ve spor komitesi bunun yalan haber olduğunu söylüyor. onlara göre imane khelif'in biyolojik cinsiyeti kadın.
öyleyse niye bu iddiayla karşı karşıya? birincisi, khelif bunun toplumsal cinsiyet rollerine uymayan görünüşünden kaynaklandığını düşünüyor. yoğun programı esnasında uğraşmak istemediği için kısa saç kullanıyormuş ki bu da maskülen algılanışında komik de olsa etkili oluyor. ancak daha önemli bir sebep, sporcunun geçen sene girdiği cinsiyet testinde testosteron seviyesi yüksek çıktığı için dünya şampiyonasından diskalifiye edilmiş olması. fakat bu, onun trans olduğunu göstermiyor.
1) sporcunun çocukluk fotoğrafları onun trans olmadığını kanıtlıyor. bu durumda komplocu davranıp fotoğrafları sahte sayabilirsiniz -eh, mümkün. ama birazdan göstereceğim gibi testosteronu yüksek başka kadın sporcular da var. daha makul bir ihtimal; interseks mi -yani doğuştan testosteron seviyesi yüksek, iki cinsiyete dair unsurlar taşıyan biri mi? bu konu meçhul, olabilir gibi duruyor. interseksüellik kavramına pek hakim değilim ama sanırım bu kapsama alabiliriz.
2) cinsiyet testinden geçemeyen tek kadın o değil. kadın koşucu caster semenya aynı sebepten testosteron düşürücü almaya zorlandı, itiraz edince yarışlara katılamadı ve aihm bunun insan hakları ihlali olduğuna hükmetti. beatrice masilingi ve christine mboma diğer örnekler.
3) olimpiyatların bazı dallarında trans sporcular yarışabilir. bu dallarda 12 yaşından önce cinsiyet değiştirmiş olmak ve testosteronun düşüklüğünü kanıtlamak gibi katı kurallar bulunuyor. atletizm, bisiklet, yüzmede vb. erkek ergenliği yaşamış kadınlar yarışamıyor. konu kürek ve boksa geldiği zaman, trans kadınların katılımına açık değil. demek ki khelif'in değerleri olimpiyatların kadın standartlarına uygunmuş ki katılabilmiş.