SAĞLIK 25 Kasım 2021
18b OKUNMA     449 PAYLAŞIM

COVID-19 Aşılarının Bir Süre Sonra Etkinliğini Kaybettiği İddiasının Bilimsel Açıklaması

COVID-19 hastalığına karşı koruma sağlayan mRNA aşılarının etkinliği gerçekten de bir süre sonra düşüyor mu? Virüs testleri nasıl çalışıyor? Bu sorulara cevap arıyoruz.
iStock

bugün sizlerle yeni öğrendiğim bir bilgiyi paylaşacağım. bu bilgi çok ama çok ama çok önemli. gelecekle ilgili plan yapmadan önce bu bilgiyi öğrenmek gerekli. aşağıdaki grafiğe kısa süreliğine lütfen bakın, bir doktor olarak benim bile anlamakta zorlanacağım bir grafik. bu grafik israil'de 16 000 insan üzerinde yapılan araştırmanın sonucu:


bu grafikten anlamamız gereken şeyleri özetleyeceğim

grafiğin x ekseininde ct regresyon katsayıları var. grafiğin y ekseninde geçen süre var. burada yan yana duran iki grafik var. bunlardan birincisi aşılanmış, ikincisi aşılanmamış kişiler. 16.000 kişi böyle bir araştırma için çok ama çok iyi bir sayı. sonuçlara geçmeden önce bilmemiz gereken bir terim var: ct regresyon kat sayısı ne demek?

hastaneye gittiğimizde covid pcr testi yaptırıyoruz ya, bu testte burnunuzdan örnek alındı ve makineye kondu. örnek alınan numunede 1 tane virüs genomu var diyelim. pcr testinin pozitif çıkması için 512 birimlik covid genomuna ihtiyaç var diyelim.

makine ne yapıyor? sendeki numuneyi alıyor ve döngüsel olarak orada var olan genetik yapıları 2 ile çarpıyor.

1-2-4-8-16-32-64-128-256-512

10. döngüde 512 sayısına ulaşıyor. covid test cihazlarının ve covid test kitinin tipine göre pozitif sonuç kabul etmek için belir miktar virüs genomu sayısı ve belir miktarda döngü sınırı var. bizim testimiz 10 döngü ve 2048 sınırı ile çalışan bir test olsun. gerçekte sayılar daha fazla, ben sayıları temsili olarak veriyorum.

siz de hastaneye gittiniz ve örnek verdiniz. örnek numunenizde 2 tane virüs var. ama 10 döngü sonunda bu 2 virüs 1024 sayısına ulaşır. sınır 2048 olduğu için test sonucunuz negatif gelir.
bu bir hata değildir. çünkü elinizden de numune alsak belki 2 virüs olabilir. her yerde var bu virüsten. gerçekten hasta olduğunuzda öyle 2 virüs olmuyor. ne oluyor peki? genelde 248 virüs ile başlıyor iş. ve daha 4. döngüde 2048 sınırına ulaşıp makine sizin test sonucunu pozitif olarak yorumluyor.

ct katsayısı işte bu anlama geliyor. kaçıncı döngüde pozitif çıktığınızı. yani vücudunuzda ne kadar viral yük olduğunu. viral yük ne kadar çok ise o kadar hasta olursunuz. hastalığınız o kadar ağır geçer gibi kaba bir tahminde bulunabiliriz.

aşılanmış kişiler ile aşılanmamış kişiler arasında 4.5 ct kat sayısı kadar fark var. yani ikiz iki kardeşten birisi aşılanmış, diğer aşılanmamış ise... covid'li amcaları eve gelmiş ve odanın içinde öksürüp durmuş, ikiz iki kardeş aynı odada aynı süre bu havayı solumuş olsun. 2 gün sonra amcaları covid olduğu ortaya çıkığı için hastaneye test vermeye giden ikiz kardeşlerden birinin vücudundaki covid virüsü sayısı 9 kat daha az olduğu görülür. makine, aşılı kişinin vücudundaki covid virüsünü tespit etmek için ortalama 4.5 döngü daha fazla yapar.

yani covid aşıları işe yarıyor. aşısı olan bir insanı hasta etmek için aşısız birine göre 10 kat fazla virüs gerekli.


peki bu hep böyle sürüyor mu?

işte dananın kuyruğunun koptuğu nokta burası. böyle devam etmiyor.

aşı sonrası 7-30 gün 9 kat
31-60 gün arası 5 kat
61-120 gün arası 2 .5 kat
120 180 gün arası 1.5 kat

daha fazla virüs aşılı kişileri aşısızlara göre hasta ediyor. yani aşılar işe yarıyor. ama işe yaramaları çok ama çok uzun süre devam etmiyor. olsun, neredeyse hepimiz 3. doz aşı olduk. hatırlatma dozları yapıyoruz. bu yüzden güvendeyiz... mi?

değiliz. grafikte booster olarak ifade edilen bir sutun var. bu sütun aşı olduktan 6 ay sonra güçlendirme dozu yapılan kişilerin ct katsayı araştırılmış. ilk aşılamada aşı bizi aşısızlara göre 10 kat daha fazla virüsle temas etmemiz halinde hasta olmamızı sağlarken, güçlendirme dozunda bu rakam 5'e düşüyor. güçlendirme dozunun ct katsayısı 3 dozda 3'e düşüyor. araştırma burada bitiyor. bu yüzden 4 dozu bilmiyoruz.

ama görünen köy kılavuz istemez: 4. dozun ct katsayısı çok daha düşük olacak ve belki de 5. 6 dozda artık ihmal edilebilecek seviyeye inecek.

bu araştırmanın bir başka ilginç sonucu ise şu şekilde

aşılandınız, 6 ay sonra 2. doz aşıyı yaptırdınız. arkadaşınız ise aşılanmadı. ama 6 ay sonra neyse inadımdan vazgeçtim dedi. ve o da aşılandı. ikinizin ct katsayısı neredeyse eşit. aranızda sadece 0.32 puanlık bir fark var. yani aşısız kişi 6 ay hastalanmadan hayatta kaldı ve sonra aşılanmaya başladı. sizinle aynı noktada olur.

peki niye böyle? neden aşıların etkinliği gün geçtikçe düşüyor. cevabı artık hiç birimizin söylediklerini ciddiye almadığımız dünya sağlık örgütünün başkanı aylar önce yapmış olduğu uyarıda bulabiliriz.

https://edition.cnn.com/…r-intl-06-16-21/index.html

dünya sağlık örgütü başkanı 16 haziran'daki konuşmasında artık covid ile mücadelemizde ikinci perde başladı demişti.

yeni mücadelenin ismi: covid varyantları/covid aşıları

ve bu mücadelede şu an önde olan varyantlar. covid mutasyona uğrayarak her geçen gün aşılarımızın etkinliğini azaltıyor. covid yüzünden şu ana kadar 5 milyon insan öldü. aşı olmasaydı bu rakam 20 milyonun üzerinde olurdu.

şimdi aşıyı nasıl yapacağımızı biliyoruz ama aşıyı virüsün hangi antijenine karşı yapacağımızı bilmiyoruz. yapacağımız bu yeni aşının işe yarayıp yaramayacağını da bilmiyoruz.

kaynak
kaynak 2