KÜLTÜR 4 Mart 2016
25,3b OKUNMA     1142 PAYLAŞIM

Hayatını Yapayalnız Sürdüren ve Maalesef Öldüğünde Değerlenen Yazar: Fernando Pessoa

Yazılarında birden fazla isim kullanan Fernando Pessoa Portekizlidir ve yazılarında sık sık Lizbon’dan bahseder. Yaşamı boyunca bir kitap çıkarmıştır bilinen diğer kitapları o öldükten sonra derlenmiştir.

20.yy portekiz edebiyatının büyük ismi.yaşadığı dönemde cok az insan tarafından tanındı, bir kitap yayınladı, ölümünden sonra sandığında bulunan yayınlanmaya hazır eserleri ailesi tarafından portekiz hükümetine satıldı. pesoa portekizce kişi anlamına gelir ve romalı oyuncuların maskesi olan personadan gelmektedir.maske, hayali kişi, hiç kimse tüm bu kelimeler aslında pesooanın şiirini, kaybolmuş kimliği arayışını anlatmaktadır. hayali şairler, takma isimler* bir başkasının varlığında yol alan özgür arayış.

franz kafka'ya öldükten sonra yapılan saygısızlığın bir benzeri portekiz'in bağrından çıkmı$ en muazzam edebiyatçıya da yapılmasa idi herhalde a hora do diabo adındaki kitabını asla okuyamayacak,"iyi bir dü$çü asla uyanmaz" cümlesi ile beyinlerimizi optimal kullanıp uçmayı öğrenemeyecektik.
lakin eserlerinin bir kısmı ölümünden sonra yayınlanmı$tır..a hora do diabo da bunlardan biridir.

tanınmamak kaygısını yoğun olarak ta$ıdığı için yazar,orlando furioso'nun da belirttiği üzere binbirsurat gibi dolanmı$,onlarca takma isim kullanmı$tır..

ayrıca pessoa kelime anlamı olarak da hiçkimseye tekabül eder.

john hollander nam zat demiş ki "eğer fernando pessoa hiç var olmasaydı jorge lois borges onu keşfederdi"

vatanı portekiz dili olan, portekiz edebiyatının mihenk taşı aşmış edebiyatçı.

kendisinin sandığından çıkan 25.000 küsür belge halen daha tam olarak elden geçirilmiş değil. ancak elimizde olan daha doğrusu çok az bir kısmı türkçeye çevrilen o güzel yapıtlar bile onun ne kadar önemli bir dünya şairi olduğunu özetlemeye yetiyor.

"tanımaya başlıyorum kendimi. ben yokum!
olmak istediğimle başkalarının gözündeki
ben arasında boşluğum ben.
ya da o boşluğun yarısı, çünkü orada da hayat var...
sonunda ben oyum işte...
ışığı söndür, kapıyı kapa, son ver koridorda terliklerini sürüklemeye.
rahat bırak beni odamda tek başıma.
aşağılık bir yer bu dünya." - alvaro de campos kimliğiyle yazdığı bir şiir. uzaklıklar, eski denizler kitabından.

soyadı portekizce’de “kişi” anlamına gelen, yarattığı kimliklerle farklı yazma üsluplarıyla donanan, kendi kendini yaratan dünyasında kendisinin en az gerçek kişi olduğunu öne süren, son derece kesin ya da son derece belirsiz şair.

yıllardır hayatım için aradığım sözleri onun dışkimliklerinden biri alvaro de campos'un yazdığı cümlelerde buldum:

"hepimizin iki yaşamı var;
sahici olanı: çocukluğumuzda düşlediğimiz yaşam...
sahte olanı: başkalarıyla ortaklaşa yaşadığımız" ...?

huzursuzluğun kitabı'nın ingilizce ismi* therapy?'nin son albümüne* ilham veren yazar.

tarihte bugün, 1935 yılında, (antonio tabucchi'nin fernando pessoa'nın son üç günü adlı eserine göre) saat 20:30'da (ve gene aynı esere göre) aşırı alkol alımından kaynaklı hepatit krizi yüzünden hayata gözlerini yuman yazar. bernardo soares kimliğiyle yazdığı huzursuzluğun kitabı'nda(bkz: #19882409) şu cümlelerin geçiyor olması bazı şeyleri biraz daha anlamlandırıyor olmalı:

"bir insan sadece sarhoşken iyi yazabiliyorsa, sarhoş dolaşsın. 'karaciğerime kötü geliyor', derse, 'karaciğeriniz neymiş ki?' derim. 'ömrü sizinkiyle sınırlı, ölü bir şey; oysa yazabileceğiniz şiirler yaşayacak, herhangi bir şeyle sınırlı olmaksızın.' "

Pessoa’nın Lisbon'da café a brasileira'da masada oturmuş biçimdeki bronz heykeli vardır.