BİLİM 16 Kasım 2017
87,4b OKUNMA     1065 PAYLAŞIM

İpliği İğneden Geçirebilen Tek Canlı Neden İnsanoğlu?

Bir zürafanın ipliği iğneden geçiremeyişini tabii ki anlarız ama homo sapiensin en yakın akrabaları bile bu özelliğe sahip değil, sadece biz ipliği iğneden geçirebiliyoruz.
iStock

doğada milyonlarca canlı türü vardır. ama bir iğneden bir ipliği geçirebilecek canlı sayısı sizce kaçtır? bu denli ince işçiliği tabi ki insan yapar ama nasıl?

bize en yakın akrabalarımız olan diğer primat türlerinin hiç biri bir iğneden bir ipliği geçiremezler. sebebi ise beyinleri değil, kaslarıdır. yani beyinleri istese ve yapabilse bile kasları buna izin vermeyecektir.


bu konuya girmeden kasın yapısını açıklıyayım

kaslar önce bölgelere ayrılır. mesela biceps gibi. biceps de kendi içinde 3 farklı gruba ayrılır. bu 3 farklı grup da liflerden oluşur. lifler de, sarkomer ve içinde bulunan fibrillerden oluşur. şu liflerin çevresinde sinir sonlanmaları ve kan damarları bulunur.


normalde sinir hücreleri liflerin içinde bulunan sarkomer ve fibrillere doğrudan etki etmez. fakat insanda doğrudan etki eder. bunu fibrillerin arasında t tübül denilen kanallar vasıtası ile yapar. sinir hücreleri t tübüllerde sonlanır. t tübüller fibrillerin aralarına kadar girer (t tübül-er bağlantısı). aşağıda t tübülü görebilirsiniz.

bu size bütün lif yerine sadece belli fibrilleri kasma yeteneği sunar. yani diğer canlılardan farklı olarak siz lifi değil fibrilleri kasarsınız. daha basit ifade ile diğer primatlar kaslarına komut verdiklerinde tüm kas lifini kasar. ama siz mikro çaptaki fibrilleri kasar/kontrol edersiniz. bu da size iğneden iplik geçirebilme özelliği kazandırır.

tabi bu yeteneğe karşı bedel olarak kasın üreteceği gücü azaltırsınız

zira tüm lif içindeki fibrillerin aynı anda kasılması muazzam bir güç açığa çıkarırken belli fibrillerin kasılması açığa çıkan gücü çok azaltacaktır. zaten diğer primatlar arasında en güçsüz olanı da insandır.

bu fark sayesinde bir goril demir parmaklığı iki eli ile açabilir, ama insan açamaz. buna karşılık bir goril iğneden ipliği geçiremez, ama insan geçirebilir.

son bir ekleme yapayım; eğer doğru bir antrenman metodu kullanırsanız siz de goril benzeri bir kas sistemi oluşturabilirsiniz. bu konuyu bir örnekle sonlandırayım:

işte bunlar hep t tübül