Oradaki Birinden: Almanya, Göçmeyi Düşünen Çalışanlar İçin Ne Derece Uygun Bir Ülke?
yaklaşık 9 aydır almanya'da yaşıyorum
açıkçası bende pek bir hayal kırıklığı yaratmadı çünkü çok yüksek beklentilerle gelmedim.
türkiye'de şu anda kur inanılmaz bir şekilde baskılandığı için de maddi açıdan pek dramatik bir değişim yaşamadım ama seçimlerden sonra bu makas açılır muhtemelen. almanya uzun vadede kalıp yaşamak isteyeceğiniz bir ülke olabilir ama buna beklentilerinizin cevap vermesi gerekiyor.
burası bir expat için çok popüler bir ülke değil. tabii ki türkiye ile kıyaslanamayacak kadar iyi bir noktadadır. öncelikle gelişmiş ülkelerde bireysellik yüksektir çünkü bu refahın getirdiği bir durum.
bazı kültürler dışa açık, bazıları kapalıdır. bunda da coğrafya başat faktördür. almanya kıyılara erişimi kısıtlı olan bir ülkedir. hiç yok değil ama kısıtlıdır. bu, insanların farklı kültürlerle iletişimini azaltan bir durumdur. turizmin iktisadi bir sektör olarak belki 100-200 yıllık bir geçmişi bile yok. tarih boyunca insanlar farklı kültürlerle iletişimi savaş ve ticaret ile kurmuşlardır. kıyılara erişim azaldıkça da, ticaret ile farklı kültürlerle etkileşim ihtimali azalır.
kanada, avustralya, abd, ingiltere gibi ülkelere nazaran almanya daha kapalı bir kültüre sahipse bunda bu etken olduğu kadar almanya'nın tarihsel olarak modernleşmenin merkez çeperinde kalması da rol oynar.
bu iki durum ırkçılığı da, devlet yapısını da etkileyen parametrelerdir. toplumsal olarak yüksek toplumsal refah sunmadıklarında yaşadıkları sorunlar nedeniyle böyle bir yol izlemeye yönelen bir ülkedir. tabii buraya kadar yazdıklarım çok yüzeysel bir analiz ama bu konular çok daha detaylı incelenebilir. belki sırf bu yönü inceleyen bir yazı yazarım ileride.
gelelim ekonomik açıdan bugün yaşadıkları temel sorunlara
20 yıl sonra ortanca yaşı 60'a dayanacak bir ülke almanya. bu durum sosyal sigorta sistemine inanılmaz bir yük oluşturacak. bu yüzden çalışacak genç nüfusa ihtiyaçları var.
2004 yılındaki ab genişleme süreci sonrasında çok fazla ab içi göç ile nüfus çekse de, bu nüfusu da tükettiler. yani daha fazla ab içi göç çekemiyorlar.
ikinci sorun ise, globalleşen dünyanın getirdiği bir sorun. artık nitelikli iş gücüyle niteliksiz iş gücü arasındaki makas çok fazla açıldı. buna bir de günümüzde iş gücü hareketliliği eklenince almanya popülaritesini giderek kaybetmeye başladı.
son derece ağır olan bürokratik işleyişten bir türlü vazgeçemiyorlar. dijitalize etme ya da hızlandırma yönünde herhangi bir adım atılmıyor. bu çok rekabet gücü kaybına yol açıyor.
nitelikli iş gücü için şartları daha da gevşeteceklerini öngörmek zor değil ama bir yerden sonra tüm bunlara rağmen neden ihtiyaçlarının karşılanmadığını sorgulamaya başlarlar. bu noktada bugün hollanda ve belçika'da olduğu gibi expatlar için farklı vergi muafiyeti getirmeleri önümüzdeki yıllarda söz konusu olabilir.
ikinci olarak expatler için almanya nihai hedef değildir. öncelikle vergiler çok yüksek ve yüksek olmak da zorunda çünkü alman toplumu için sosyal devlet bir tercih değil mecburiyet. farklı toplum kesimlerinde çok yüksek refah farklılıkları yaratılınca toplumsal tansiyonlar düşmüyor.
dahası, brüt ücretler de çok yüksek sayılmaz. benzer işlerin abd'deki karşılıkları yaklaşık iki katına kadar çıkabiliyor, en azından benim alanımda. ekşi sözlük gibi sosyal mecralarda bundan yakınan insanların türkiye'deki berbat durumla kıyaslanarak eleştirildiğini görüyorum. türkiye'de standartların almanya'ya göre çok düşük olması almanya'nın expatler için cazibe merkezi olması anlamına gelmiyor.
üçüncü olarak, eğer kariyerinizde dünyada sayılı isimden biri olmak istiyorsanız, yani para değil de ben bu alanda en iyisi olmalıyım gibi bir idealiniz varsa abd dışında bir tercih söz konusu olamaz. kolay kolay bu kadar kesin konuşmam ama bugün teknolojinin merkezi abd'dir.
bugün potansiyeli yüksek almanlar da abd'ye çalışmaya gitmeyi tercih ediyor
dünya'nın farklı ülkelerindeki birçok expat için de aynı durum geçerlidir. bunun haricinde kariyer meslek sahibi almanlar için de çok farklı alternatifler yok.
okuduk ettik artık stabil bir kariyer istiyorum diyen almanların çoğu bmw, mercedes gibi büyük firmalara girerken, diğerleri vergiler daha düşük ama uzak da olmadığı için isviçre'de iş kovalıyor. gözü yüksekte olanlarsa abd'yi tercih ediyor.
şu an almanya'daki genel expat profili abd'ye göre düşük mesela bu yüzden. türkiye gibi ülkelerden gelen expatler için ilk öncelik gitmek olduğu için çok fazla beklenti içinde değiller ama uzun vadede hemen hemen hiçbiri için almanya hedef ülke olmuyor. bu da yüksek bir expat sirkülasyonuna yol açıyor.
peki almanya kimin için ideal?
vergi sistemi nedeniyle yalnız yaşayan bir expat için olabilecek en saçma ülkedir ama eşi kariyer meslek sahibi olmayan, çocuğu olan bir expat için mantıklıdır. yine de türkler bu noktada biraz dezavantajlı çünkü ciddi bir türk popülasyonu olduğu için ırkçılık daha belirgin hissedilebilir. yetişkin olarak sizi çok yıpratmayabilir ama çocuk için sorun olabilir. mesela güney afrikalı bir expat için bu sizin çocuğunuz kadar sorun yaratmaz.
bu noktada avrupa için temel önerim birden fazla resmi dili olan belçika ya da isviçre olabilir. ırkçılığı almanya'ya göre daha az hissedersiniz. tabii almanya'ya göre az olması olmadığı anlamına gelmez. bunu yazmak zorunda hissettim çünkü alacağım mesajları biliyorum. mesela ben belçika'dayım şöyle şöyle ırkçılık oldu bu doğru değil gibi dönüşler alacağımı biliyorum. genelde çok haklısınız ben yanlış düşünmüşüm diyerek başımdan savıyorum.
bunun haricinde türkiye'ye yakın olması ve sık sık uçuş olması kolaylaştırıcı bir etkendir, özellikle kısa sürede acil bir şekilde türkiye'ye gelmenizi gerektiren özel sebepleriniz varsa.
yine de, bu tarz durumlar global düzeyde almanya'yı bir expat için hedef ülke yapmaz çünkü genel expat profili bundan çok daha farklıdır. en basitinden almanca öğrenmeye hevesli kaç expat bulabilirsiniz?
ezcümle, toplumsal yapısı nedeniyle sosyal devlet anlayışının bir mecburiyet olduğu almanya küresel düzeyde nitelikli insan gücüne giderek artan bir şekilde ihtiyaç duymasına rağmen birçok expat için ya ilk hedef olamamakta, ya da zıplama tahtası olarak görülmeye bir süre daha muhtaç olacağa benziyor.