basit bir ekonomi terimiyle açıklanabilir: kıt mallar

kıt mallar, elde etmek için bedel ödenen şeylere denir. bir şey ne kadar az bulunuyorsa onun için ödenecek bedel de artacaktır.

bundan on sene önce, birini hem görsel hem de ruhsal olarak çekici bulabilmek için o kişiyle karşılaşmak, görüşmek, konuşmak gerekiyordu. ne tepki verir, o da beni beğenir mi, şu mekanda karşılaşmıştık, yine gelir mi, aha geldi, bana mı bakıyor, yok ya şimdi nasıl merhaba diyeyim vs. vs. uykusuz geceler, merak, heyecan. karşılaşınca taşikardiler geçirmek, aptallaşmak. geleceğini biliyorsan ona göre giyinmek, süslenmek. etkilemeye çalışmak. bunlar hep maliyet, hep emek, hep bedel. karşılığında o elektrik alınır da sevgili olunur ise, o sevgili değerli ve kaybedilmesi istenmeyen bir şey oluyordu. boyu boyuma, huyu huyuma; her allahın günü nasıl bulayım böyle adamı/kadını diye sevdikçe sevesimiz geliyordu.

şimdiki durumu ise serbest mallar terimiyle açıklamak mümkün

türlü türlü online dating uygulaması ile, yerimizden bile kalkmadan, üstümüzdeki yer bezinden hallice tişörtü/pijamayı değiştirmeye bile gerek kalmaksızın, oturduğumuz/yattığımız yerden katalogdan beğenir gibi insan beğeniyoruz. yaş aralığı, km bazında yakınlık gibi kriterler giriyoruz; istanbul için konuşacak olursak insandan bol ne var ayol! aa boyu kısaymış geç. aman uzakta oturuyor salla. ayy ne bileyim ya, köpekleri varmış ben köpek sevmiyorum. hmmm bilemedim bi değişik geldi. ay yok, bunun egosu çok yüksek salla gitsin.

denk geldi diyelim. bir barda, kafede görsek götümüzün düşeceği karşı cinsle aynı masaya oturduk birkaç günlük merhaba-nasılsın faslı sonrasında. görüştük. her bir şeyler uydu. aynı müzikleri dinliyoruz, birbirimize aynı anda mesaj attık, aaa sen de mi o konserdeydin, bak bu benim çocukluğum, kahvaltıdan sonra ne yapalım? yedi gibi mi buluşuyoruz? çok özledim, ben de öyle tatlım. sonra hoooppp; amaan neyse ya şimdi ilişki milişki uğraşamam diye sallamak/sallanmak da an meselesi. hava gibi, su gibi, deniz kumu gibi bir şey insan dediğin. zaten gani. zaten her birinin alternatifi var. 180 olmaz da 175 olur; senin semtte oturan olmaz da az ötedeki olur.

normalde belki aynı yolda karşılaşıp çarpışma olasılığımız olmadığı için hiç rastlayamayacağımız ruh eşimizi kilometrelerce öteden bulup getiriyormuş gibi görünen bu kolay erişim; "sevgili" denen şeyin içini boşaltıyor. aşk filan zaten yalan. "overrated" bir takım kimyasal reaksiyonlar.

biri gideerr, biri gelir. altın değil, elmas değil ayol. yer gök insan. sana adam/kadın mı yok. değersizleştirdikçe değersizleşiyoruz, vice versa. zaman böyle. yerseniz.

evlilik kurumunun zaten bir ayağı çukurda. tamamen ortadan kalkmayacak olsa da evlilik oranlarının çok ciddi anlamda düşeceğini görmemek için ahmak olmak gerekiyor artık.

ne var ki sevgililik de yavaş yavaş düşüşe geçiyor.

yani ikili insan ilişkilerine yönelik altına girilecek hukukî ve maddi sorumluluk (yani evlilik) çeşitli gerekçelerle makul seviyenin altında görüldüğü için düşüyor, bu tamam.
bunun yanı sıra ikili insan ilişkilerine yönelik yapılan duygusal yatırım ve buna bağlı olarak altına girilen duygusal sorumluluk da hızla düşüyor.

insanlar neden sorumluluk istemez hale geliyor olabilir?

söz konusu sorumluluğun karşılığında edinmek istedikleri şey, altına girdikleri sorumluluğun ağırlığı ile kıyaslandığında makul gelmiyordur da ondan!

bunların yerini fuckbuddy, friends with benefits, one night stand türevi ilişkiler alıyor artık. ne anlama geliyor bu?

--- spoiler ---

ey sen karşımdaki kişi, seninle evlenerek hiçbir hukukî ve maddi sorumluluk altına girmek istemem. çünkü sen şu özelliklerin, şu düşüncelerin, şu yaptıkların sebebiyle altına gireceğim hukukî ve maddi sorumluluğa değecek biri değilsin.

ve ey sen karşımdaki kişi, seninle ciddi bir ilişki içine de girmek istemem. bu ilişkiye duygusal yatırım yapmak da istemem. senin sevgilim olarak dahi yanımda bulunmanı istemem. çünkü sen öyle birisin ki, şu özelliğinle, şu düşüncenle, şu yaptıklarınla benim sevgilim olmayı hak etmiyorsun. nitekim toplumsal hiyerarşideki yerimi kaybetmeme neden olabilirsin. buna değmezsin.

ama seninle yatarım! tıpkı bir escort/jigolo ile yatar gibi. benim için değerin bu kadar. benim için sadece ve sadece bundan ibaretsin!

--- spoiler ---

öyleyse bu durumdan rahatsız olan kadın/erkek her kimse, onlar bir şey yapacak bunun için.

sorumsuzluk insanı orta vadede dahi daha mutlu edecek değil elbette. çoğu zaman insanı hayata bağlayan az sayıda unsurdan biri aldığı sorumluluk(lar).