Uçaklar Gece Uçuşlarında Önlerini Nasıl Görüyor?
uçaklar gece önlerini nasıl görüyor sorunsalı, konu hakkında sıfır bilgisi olan, hiç ya da çok az uçmuş biri için son derece makul bir soru.
pilotlar gece önlerini görmek için uçaklarında bulunan çeşitli alet ve sistemleri kullanırlar. işte bu süreci basit ve anlaşılır bir şekilde açıklayan bir rehber:
1. kokpit aydınlatması: uçakların kokpitinde, pilotların aletlerini ve kontrollerini net bir şekilde görebilmeleri için özel aydınlatmalar bulunur.
2. kokpit enstrümanları: pilotlar, uçaklarının hızını, yüksekliğini, yönünü ve diğer önemli bilgileri gösteren enstrümanlara bakarlar. bu enstrümanlar gece uçuşlarında daha belirgin olacak şekilde tasarlanmıştır.
3. radar sistemleri: uçaklarda bulunan radar sistemleri, pilotların çevredeki hava trafiklerini ve potansiyel engelleri görmelerine yardımcı olur. bu radarlar, uçakların güvenli bir şekilde yönlendirilmesini sağlar.
4. yer tabanlı navigasyon sistemleri: havaalanları ve hava yolları, uçakların güvenli bir şekilde iniş ve kalkış yapmalarını sağlamak için ışıklar ve radyo sinyalleri gibi çeşitli navigasyon sistemleri kullanır. pilotlar, bu sinyalleri alarak ve ışıkları takip ederek yönlerini bulurlar.
5. otomatik pilot ve gps: modern uçaklarda otomatik pilot ve gps (küresel konumlama sistemi) gibi ileri teknolojiler bulunmaktadır. bu sistemler, uçuşun büyük bir bölümünde uçağı yönlendirebilir ve pilotlara yardımcı olabilir.
6. göz uyumu: pilotlar, gece uçuşlarında gözlerini karanlığa uyumlu hale getirmek için dikkatli davranırlar. bu sayede, dışarıdaki ışıkları ve yer işaretlerini daha iyi görebilirler.
özetle, pilotlar gece uçuşlarında çeşitli aletler ve teknolojiler kullanarak güvenli bir şekilde yol alırlar. bu sistemler, onların çevrelerini görmelerine ve uçağı doğru bir şekilde yönlendirmelerine yardımcı olur.
Nedir bu aydınlatma sistemleri ve aletler?
aydınlatma sistemleri:
* kanat uç ucu ışıkları: uçak kanatlarının uçlarında bulunan ve ileriye doğru parlayan güçlü ışıklardır. pistte taksi yapmak ve kalkış sırasında kullanılırlar.
* burun ışıkları: uçağın ön kısmında bulunan ve ileriye ve aşağıya doğru parlayan ışıklardır. pistte taksi yapmak, kalkış, iniş ve havada engelleri görme için kullanılırlar.
* gösterge paneli ışıkları: pilotların kokpitteki aletleri ve göstergeleri görebilmeleri için kullanılan yumuşak ışıklardır.
* kabin ışıkları: yolcuların okumak veya yemek yemek için kullanabilecekleri loş ışıklardır.
aletler:
* havacılık radarı: uçağın önündeki engelleri ve diğer hava trafiklerini tespit etmek için kullanılan bir radyo dalgası sistemidir.
* enstrüman uçuş kuralları (ifr): pilotların aletleri kullanarak havada yönlerini bulmalarını ve iniş yapmalarını sağlayan bir prosedürdür.
* gece görüş görüntüleme sistemleri (nvg): pilotların karanlıkta bile önlerini görmelerini sağlayan özel gözlüklerdir.
bunlara ek olarak, hava trafik kontrolörleri de pilotlara pistler, taksi yolları ve diğer hava trafikleri hakkında bilgi vererek gece uçuşlarında güvenliği sağlarlar.
uçakların gece uçuşlarında güvenli bir şekilde önlerini görebilmeleri için tüm bu sistemlerin ve aletlerin birlikte çalışması önemlidir.
Bu sistemlerin ayrıntısı da şu şekilde
navigation (türkçesi seyrüsefer)... uçaklarda kullanılan bazı seyrüsefer sistemler;
- gps (global positioning system)
- vor (vhf omnirange radio)
- dme (distance measurement equipment)
- ndb (non directional beacon)
yaklaşmada kullanılan seyrüsefer sistemler;
ils (instrumental landing system): ils yani aletli iniş iki anten tarafından gerçekleştirilir. bunlar, localizer ve glide slope antenleridir.
localizer: uçağın ineceği pistin orta hattını tutturması icin pilota yardımcı olur.
glide slope: inilecek piste uçağın doğru bir açı ile alçalmasını ve uçağın pisti geçmeden doğru noktadan teker koymasını sağlar.
uçaklarda irs (inertial referance system) bulunur. bu sistem kabaca 3 tane accelometre ve 3 tane de gyro içerir. bu sistem uçak haraket etmeden align edilir. align işlemi birkaç dakka sürer. bu işlem bittikten sonra irs sistem artık uçağın dünya üzerindeki yerini enlem ve boylam olarak hafızasında tutar ve bu bilgiyi diğer seyrüsefer sistemler ile paylaşır.
uçak irs sistem sayesinde yerküre üzerindeki pozisyonunu biliyor, yukarıda saydığım seyrüsefer sistemler (gps, vor, vs.) yardımıyla da gideceği istasyona, rotasında bulunan waypoint'lerden geçerek ulaşıyor.
Sonuç ve ileri okuma
uçak üzerinde bulunan dahili sistemler ve seyrüsefer (navigasyon) yardımcı sistemleri ile buluyorlar.
havacı olarak şunu söyleyebilirim; konu biraz spesifik olması nedeni ile aşağıya okunması için güzel bir link bırakıyorum.
https://www.airlinehaber.com/…lunu-nasil-bulur/amp/
https://www.kokpitteyiz.com/…7198901176452636718750
ek bilgi: seyrüsefer arapça kökenli bir kelime olup seyir ve sefer kelimelerinin birleşimidir. seyir; bir yol izleme, gezi, rota, yolculuk anlamalarına gelirken, sefer; uzun yürüyüş ve yolculuk anlamlarına gelmektedir. gidilen uzun bir yolu takip etmek veya izlemek gibi düşünülebilir. ingilizceden ise bize navigasyon olarak gelmiştir.