Boeing'in 737 MAX Skandalının Perde Arkasını Gözler Önüne Seren Belgesel: Downfall
boeing'in mcdonnell douglas ile birleştikten sonra, öncesinde mühendisliği ve güvenliği ön plana koyan bir firma iken, sadece daha fazla kar etme amacı güden bir firmaya nasıl dönüştüğünü gözler önüne seren ve beklentimi büyük ölçüde karşılayan bir belgesel downfall: the case against boeing.
1974'te yaşanan ve 346 kişinin ölümüne neden olan türk hava yolları kazasında mcdonnell douglas şirketinin ne mal olduğu gayet net ortadaydı. bu kaza, mcdonnell douglas dc-10 tipi uçağın kargo kapısı uçuş esnasında koptuğu için meydana gelmişti. 2 yıl öncesinde american airlines'a ait bir dc-10'un da uçuş esnasında kargo kapağı kopmuş, ancak o uçak düşmeden inebilmişti. thy'nin kazasından sonra yapılan araştırmalar, kargo kapısının sorunlu olduğunun daha tasarım aşamasında bilindiğini ancak gerekli önlemlerin alınmadığını ortaya çıkarmıştı.
mcdonnell douglas'ın imajına büyük zarar veren ve 1997'de boeing ile birleşmesi ile sonuçlanan sürecin başlamasına neden olan kargo kapağı faciasından nasıl ders alınmadığını, bu kar odaklı yaklaşımlarını hiç değiştirmeden nasıl boeing'e de taşıdıklarını bu belgesel çok net bir şekilde ortaya koymuş. dc-10'daki sorun daha tasarım aşamasında bilindiği halde nasıl önlem alınmadıysa, boeing 737 max tipi uçaklara konulan mcas sisteminin de benzer bir şekilde, henüz tasarım aşamasında sorunlu olduğu bilinmesine rağmen bu gerçek tamamen gözardı edilmiş. ayrıca test aşamasında dahi birçok pilot 737 max tipi uçakları kontrol etmekte zorlandıklarını bildirmişler.
fakat sanki bu bildirimler hiç yapılmamış gibi uçağın sorunlu bir sistemle üretimine devam edilmiş. daha da kötüsü, lion air kazasında, sorunun uçağın tasarımı ve mcas kaynaklı olduğu bilinmesine ve o kazadan hemen sonra 737 max tipi uçakların yere indirilmesinin gerekmesine rağmen, hem imaj kaygısı, hem de “bir seferden bir şey olmaz” mantığı ile uçakları uçurmaya devam etmişler. aslında burada faa'nin de net bir şekilde max'lerin uçuştan çekilmesi gerektiği kararını vermeyerek, kurumun aslında ne bok olduğu gayet açık bir şekilde ifade ediliyor. etiophian airlines kazasından sonra eğer çin devleti sorumluluk alıp 737 max'leri yere indirme konusunda ilk adımı atmamış olsaydı, boeing lion air kazasında olduğu gibi bu kazada da suçu pilotlara yıkmaya çalışacak ve sorunlu bir uçakla her gün onbinlerce insanın hayatını riske atmaya devam edecekti.
aç gözlülüğün nelere mal olduğunu ve bunun zararlarından 45 yıl geçmesine rağmen ders alınmadığını çok net anlatmış bu belgesel. mcdonnell douglas'ın boeing'e dönüşmesini beklerken boeing'in nasıl mcdonnell douglas olduğunu görmek gerçekten aşırı sinir bozucu.
bir amerikan firması olan boeing, bir netflix belgeselinde çok açık ve ağır şekilde eleştirilmiş. belgesele göre, sorunun kökeni avrupa menşeli airbus ile rekabette boeing'in kaliteden taviz vermesine dayanıyor. boeing havacılıkta tek önemli firmayken, airbus yaklaşık 30 yıl içinde onu yakalıyor ve yüksek yakıt verimliliğine sahip airbus a320 neo ile öne geçiyor.
boeing de buna cevap olarak, zaten kullanılan bir tasarıma verimli motor eklemek gibi kısmi revizyonlarla hızlı bir yanıt veriyor (kısa sürede 5000 uçak siparişi alarak ciddi bir başarı yakalıyor). yeni motor eski tasarımdakine göre büyük ve güçlü olduğu için, kanatlardaki konumunun da farklı olması gerekiyor. bu durum ise uçağın burnunun yukarıya kalkmasına neden olabiliyor. bu sorunun önüne geçmek için mcas isimli bir sistem tasarlanıyor. ana sorun, bu sistemin tek bir noktadan aldığı veriye göre karar vermesi ve şirket dışındaki kişilerin yeni sistemle ilgili bilgilendirilmemesi. faa bilgilendirilirse eğer, uçak için gereken onay süreçleri uzayacağı ve pilotlara simülasyon eğitimi gerekeceği için bu durumdan kaçınıyorlar.
belgeselde yer alan bilgiye göre, pilotun bu sistem hakkında bilgisi olsa bile, uyarıdan sonraki 10 saniye gibi çok kısa bir süre içerisinde sorunu fark etmesi ve hareket geçmesi gerekiyor. dizayn konusunda ciddi hatalarla birlikte, yönetimin kar odaklı hareket etmesi ve düzenleyici kuruluşların yetersiz kalması gibi pek çok neden ölümcül iki kazanın nedeni olarak gözüküyor.
Uçaklar Neden Tibet'in Üzerinden Uçmaz veya Uçmak İstemez?
