Demiryolu İnşaatında Bulunmuş Bir Mühendisin Ağzından: Çorlu-Halkalı Yolcu Treni Neden Devrildi?
öncelikle merak edenler için demiryolu imalatında uyulması zaruri bazı güncel gerekleri belirteyim
bu tip hatların inşaası için hatta özel yönetmelikler hazırlanır. bu yönetmelikler dünya standartlarından (dolgular için özellikle uic-code719r) alıntılar yapılarak, ihtiyaç halinde emniyet katsayıları güvenli tarafa çekilerek derlenirler. bazen de direkt ilgili yönetmelik hedef gösterilerek uygunluğu istenir. bir malzemenin dolgu malzemesi olarak kullanılabilir kabul edilmesi için bir dizi deneyden (cbr, los angeles aşınma deneyi, proktor, yassilik indisi tayini vb.) yeterlilikler sağlaması gerekir. bunun yanında kullanılacak maksimum dane çapı gibi deney gerektirmeyecek fiziksel özellikler de açıkça belirtilir. ayrıca demiryolu hatlarında kullanılacak malzemenin niteliği karayolu inşaatında kullanılan malzemeden oldukça yukarıdadır. yht inşaatlarında dolgu malzemesi bulamayıp kara kara düşünen bir sürü müteahhit firma vardır. yani öyle her önünüze gelen malzemeyi dolgu malzemesi olarak kullanamazsınız/kullanmamanız gerekir. alınan numuneler "bağımsız" laboratuvarlarda test edilip uygunluğu devlet adına denetim yapan müşavir firmalarca onaylanmadan bir kova malzeme bile dökemezsiniz. ilgili bölgelerde dolgu tamamlandıktan sonra da en fazla 25 er metre ara ile çökme tablası testi yapılır ve imalatın uygunluğu kontrol edilir. sıkıştırma işlemi hayatı önem taşır.
menfez-dolgu birleşimi, köprü/viyadük-dolgu birleşimi gibi yerlerde özel bir dolgu çeşidi olan (yaklaşım dolgusu) uygulanır. bu özel dolgu ilgili sanat yapısı ile platform dolgusunun gelen yüklere karşı bir bütün olarak çalışmasını sağlar ve hayati önem arz eder. yaklaşım dolgularında "çimento karışımlı granuler malzeme ile dolgu" gibi özel ve görece pahalı teknikler kullanılır/kullanılmalıdır. tek seferde sıkıştırılan tabaka kalınlığı da platform dolgularının en az yarısıdır. yani daha yüksek standartlarda malzeme ve işçilik gerektirir.
kazanın nedenine dair tahminler
birkaç fotoğraf ve video ile teknik analiz yapmak asla doğru değildir. yerinde görülmeli ve dolgu numuneleri alınarak kapsamlı bir tahkikat gerçekleştirilmelidir ancak yine de şahsi uzman görüşümü daha da doğrusu tahminlerimi belirtmeden edemeyeceğim.
hat rehabilite edilmiş yani yht lokomotifinin de geçebileceği hale getirilip bırakılmış. yosun bağlamış dolu tuğladan mamul menfezden anladığım kadarıyla alt yapıya muhtemelen hiç bulaşılmamış. yine muhtemelen üst yapının son elemanı olan balasta kadar revize işlemi yapılıp hatta elektrik bağlantısı sağlanarak yht lokomotifinin de düşük hızlarda seyredeceği bir hat oluşturulmuş. yani alt yapıdaki platform dolgusu ve menfez elden geçirilmemiş.
yukarıda bahsi geçen yaklaşım dolgusu ise işin çığırından çıktığı yer. dolgu ile menfezin gelen yüke karşı bir arada çalışmasını sağlayamayarak başarısız olduğu aşikar. buna sebep olan da muhtemelen hattın ilk yapıldığı dönemdeki yanlış malzeme seçimi ve özensiz işçiliktir. hattın ne zaman yapıldığı bilgisine sahip değilim ancak fotoğraflardan görüldüğü kadarıyla günümüz standartlarında bir yaklaşım dolgusuna sahip olmadığı fikrindeyim.
ilgili dolgu, tahminimin aksine rehabilitasyon sürecinde yapıldıysa düpedüz cinayettir. öncesinde yapıldıysa ve ilgili idare tarafından dolguların uygunluğu tahkik edilmeden sadece üst yapı rehabilitasyonu yapıldıysa bu da bir başka cinayettir. ilgili yaklaşım dolgusunun tahkiki yapılıp geçer sonuç aldıktan sonra üst yapı revizyonu yapıldıysa bu da daha bir başka cinayettir.
ayrıca fotoğraflarda görünen menfez de detaylı olarak incelenmelidir. malzeme itibariyle epey eski olduğu aşikar. mevcut eğimle ve ilgili çapta aktarabileceği maksimum debi ile yağan yağmurun oluşturabileceği yüzey akışı arasındaki ilişki irdelenmelidir. tam dolu hale ulaşıp platformun memba kısmında birikmeye ve platformda yanal itkiye sebep olup olmadığı belirlenmelidir. şayet menfez yetersizse veya bir şekilde kapasitesinin altında çalışıyorsa bu konuda her hangi bir girişim olup olmadığı da araştırılması gerekenlerdendir.
tek dileğim olayın üstünün fıtrat vs. gibi bilimsellikten uzak safsatalarla kapatılmayıp sorumluların hak ettikleri cezayı bulmasıdır. hava muhalefetinden dolayı tren kazası yaşanması inşaat mühendisliği açısından asla ve asla kabul edilebilir bir yaklaşım değildir. ihmaller kazaları değil cinayetleri doğurur. katillerin yeri hapishanelerdir.
muhtelif demiryolu hatlarının inşaatlarında bulunmuş bir mühendis olarak çok ama çok üzüldüğüm, ulaştırma mühendisliği adına kara bir leke bırakacak acı bir olay bu kaza. hayatını kaybedenlerin ailelerine sabır ve baş sağlığı dilerim.
Bu içerik de ilginizi çekebilir
