Elektronik Sigara Sağlığa Zararlı mı, İçinde Ne var, Türkiye'de Neden Yasak?
elektronik sigaranın (e-sigara) ne olduğunu bilmeyenlere, sağlık kaygısı olanlara, daha pahalıya mı ucuza mı denk gelir diye soranlara görece yeni başlayan biri olarak tecrübelerimi aktarmak isterim.
öncelikle e-sigara bir sigara değildir
sigarayla nikotin içermeleri dışında ortak yanı yoktur. bu yüzden bunu içenler e-sigara denmesinden hoşlanmaz, yurt dışında genellikle vaporizer (buharlaştıran?) denir. siz bunu içinize çektikten sonra çıkan şey duman değil, buhardır zira.
e-sigaranın (vaporizer) çalışma mantığı çok basittir
likiti koyduğunuz tankın altında ateşleyicinin içinde bulunan likiti emen bir madde vardır. rebuildable'larda (ateşleyicisi manuel olarak yapılan, ileri seviye vaporizer) çok fazla buhar vermesi sebebiyle organik pamuk kullanır insanlar. organik olmasının sebebi, markette satılan normal pamukların üstüne kimyasal koruyucu madde sıkılması. pamuğun eksisi, çok tecrübeli değilsen kullanımı zordur, çok fazla dry-hit alırsın. bu yüzden giriş ve orta seviyede bir süredir silika denen madde kullanılıyor her vaporizerın içinde. bunların kullanımı çok basittir, tanka likiti doldurur ve içersin. aynı zamanda seramik kullanan bazı markalarda var ve giderek yaygınlaşıyor. evet, wick denilen likiti emen madde yani fitil böyle. bu fitilin etrafında iletken bir tel sarılıdır. bu tel bataryadan aldığı elektriği ısıya çevirir, fitilinizi ısıtır ve fitilinizdeki likitin buharlaşmasına sebep olur. bu kadar basittir çalışma mantığı.
gelelim hafif karmaşıklaştığı yere
bu işe yeni başlayanın bunları bilmesine gerek yok, zira hazır ateşleyici alıp uğraşmayacaktır sarımla falan ama çalışma mantığını öğrenmek istediğiniz vaping tecrübesine ulaşmanızı kolaylaştıracaktır. fitilin etrafında sarılı olan telin kalınlığına, cinsine ve sarım sayısına bağlı olarak bu teldeki direnç kuvveti artar veya azalır. örneğin 0,2 mm telle, bir silika fitili 4-5 sarım sardığınızda 1.8 ohm'luk bir direnç yakalarsınız. direnciniz yani ohm değeriniz düştükçe, bataryanızdan gelen volt değeri sabitse tel üzerinden daha fazla akım geçer ve fitildeki likitin daha hızlı buharlaşmasına sebep olur. böylece daha kısa süre içinize çekerek aynı buharı alabilirsiniz, ama ohm değeri düştükçe buharın sıcaklığı artar. bazı insanlar biraz daha sıcak buhar severken, bazıları 2.5 ohm'luk direnç kullanarak daha zor ısınan ve daha soğuk buharı terchih eder. ateşleyicinizi vaporizerın içine koyduktan sonra, bu ohm değerinden kaç volt geçeceğini de variable voltage(ayarlanabilir voltaj) bataryalardan ayarlayabilirsiniz. giriş seviyesi cihazlar genelde sabit, çoğu zaman 3.7 voltajla gelir ve şarjı azaldıkça voltaj yavaş yavaş düşer. fakat likitin özelliğine, ohm değerine bağlı olarak voltaj'ın ayarlanması çok daha tatmin edici bi tecrübe sunar. biraz daha gelişmiş cihazlarda variable voltage'ın yanında variable wattage da vardır ki bence en iyisidir. volt'u ohm değerine göre ayarlamanız gerekirken, watt'ı voltaj ve dirençten bağımsız ayarlarsınız. atıyorum 10 watt'ta içmeyi seviyorsanız, içine istediğiniz dirençi koyun, batarya direnç değerini algılayıp ona göre voltaj verecektir. aynı voltta dirence göre içim değişirken, 10 watt'da içim değişkenlerden bağımsız her zaman aynıdır kısacası. watt'u otomatik hesaplayan bataryanız yoksa, watt= volt² / ohm denklemiyle hesaplayabilirsiniz :)
e-sigaradaki bu likitin ve dolayısıyla buharın içinde ne var?
e-sigaranın içinde dört ana madde vardır. aroma, nikotin, propilen glikol ve/veya vegetable gliserin. propilen glikol'den pg, vegetable gliserin'den vg diye bahsedilir. iki madde de dünyanın her yerindeki sağlık organizasyonları (who dahil) tarafından güvenli madde olarak kabul görmüştür, ki yediğiniz içtiğiniz herşeyin içinde bu iki madde vardır zaten. en önemlisi, ne pg ne vg ne de nikotin kanserojen değildir. nikotin ise, bağımlılık yapıcı özelliğinin dışında kafein'den zararlı değildir, hatta son çalışmalar beyin sağlığına olumlu etkileri olduğunu gösterir ki bazı doktorlar şizofreni hastalarına sigara içmelerini önerir. nikotin de kafein gibi aşırı alınmadığı takdirde vücutta kayda değer bir zarar bırakmaz. ama şunu da söyliyeyim; e-sigara içmek mükemmel sağlıklı, 0 risk filan değildir. ama manuel sigaraların yanında inanılmaz sağlıklı alternatiflerdir, sigara içerken keyif aldığınız, canınızı tekrar içmek isteten şey nikotindir zira. ve siz e-sigara içerek katran, arsenik, benzen, formaldehit gibi insan vücudu için saf zehir birçok inorganik maddeyi vücudunuza almazsınız. en önemlisi de, e-sigara'da yanma tepkimesi olmadığından, karbon monoksit salınımı sıfırdır ve vücudunuza en çok zarar veren, akciğerlerinizi sikip atan şey de bu maddedir. zaten eğer sigarayı bırakabilirseniz anlarsınız, yanan bir şeyi içmek gerçekten çok saçma. benim için sigarayı bırakmanın gözle gördüğüm en büyük yararları sabahları bok yemiş gibi uyanmamın bitmesi, ki o kadar uzun zamandır böyle uyanıyormuşum ki sigarayı bırakınca anladım normal olmadığını. nefesim inanılmaz açıldı, ki zaten e-sigarayı içmek devamlı derin nefes alış gerektirdiğinden, ben ve çoğu kişi de diyaframdan 'lung inhale' yaptığından dolayı e-sigaranın nefes açıcı bi etkisi de var. ağız kokusu filan kalmadı zaten. pasif içicilik riski olmadan istediğim yerde içebilmem (yasak olmasına rağmen metroda, sinemada filan da içiyorum), odamın kokmaması filan falan bir sürü güzel özelliği var kısaca, başlarsan anlarsın. sigarayı bırakmak için başlayan ve sigarayı bırakma zorluğunu 100'den 10'a indirir, bırakan çok kişi de vardır ama ben ve çoğu kişi sigarayı bırakmaktan ziyade sağlıklı bi alternatif olarak bakıyo olaya. bir şeyler içmeyi kökten bırakmak istiyorsanız, nikotin sakızı, e-sigara filan size bir yere kadar yardımcı olur, çok kararlı olmalısınız. ve büyük bi şehir efsanesini yıkmak adına, e-sigara ciğerde su toplatıyormuş abi yaa diye kulaktan dolma ve düz mantık bilgileri etrafına saçan insanlara kıçımızla gülüyoruz. yok öyle bişey. çok düz düşünüyorsunuz :)
elektronik sigara türkiye'de ve bazı ülkelerde neden yasak?
birinci sebep geri zekalı olmamız; ama gerizekalı olmamız e-sigaranın zararlı olduğuna inanmamızdan değil, bu marketi tamamen kontrol altında tutmaya çalışmamızdan kaynaklanıyor. bir de ciddi sigara lobisi var tabii. türkiye ve yasaklayan ülkeler bunları eczanede satın dedi, şirketler bunlar ilaç değil, eczacı ne anlasın e-sigara'dan dedi, türkiye çok vergi istedi, şirketler vermeyik dedi falan filan. yoksa dünya sağlık organizasyonunun sigarayı bırakmak isteyenlere tavsiye ettiği; amerika, avrupa gibi yerlerde teşvik edilen, toplumca kabul gören bişeyi biz araştırıp zararlı bu demeyiz, devlet bünyesinde bunu diyebilecek kadar nitelikli araştırmacıların da olduğuna inanmıyorum zaten.
ama devletin haklı olduğu kısımlar da vari örneğin; yasaklandığında piyasada çocuk kilidi olmayan likitler vardı ki, 30 mililitrelik 12 mg nikotinli bir likiti lıkır lıkır içmek demek, ölüm tehlikesi demek. ya da likit evde çok kolay yapılabilen ve çoğu e-sigaracının evde kendi likitini kendi hazırladığı bir şey olduğundan, kendi likitini satan tedarikçiler üzerinde yeterli kontrol yoktu. ve çok fazla küçük, dandik firma ve kaliteli firmaların çakma ürünlerini süren aymazlar vardı. ama bunu direkt yasaklamak yerine, avrupa ve amerika'daki gibi denetimli satışa yönelmemiz gerekirdi. avrupa'da 10 milyondan fazla kişi kullanıyor. amerika'da daha fazla. çinlilerin 2005'te bulduğu bu ürün şu an 18 milyar dolar piyasa değerine sahip. ve büyüme hızı her sene üstüne koyarak artıyor. şirketler para kazandıkça, e-sigara teknolojisi de inanılmaz bi hızla gelişiyor.
gelelim pg ve vg likitlerin farkına
vg görece daha yeni kullanılmaya başlanan bi likit türü. saf (base) pg'ler yoğunluk olarak suya yakınken, vg likitler nerdeyse bal kadar yoğundur. iki likitten hangisini içeceğiniz tercih meselesidir, ki zaten çoğu likit %50 pg %50 vg'dir ki en sorunsuz vaping tecrübesini yaşatır. pg daha az buhar verir, throat hit denilen boğaz vurumu daha çoktur, vg'ler çok duman verir, boğaz vurumu azdır. %50 %50 karıştırınca iki tarafta kötü özelliklerini göstermez, iyi özelliklerini gösterir. zaten ikisinin de yoğun olduğu likitler ya sızdırır, ya ateşleyicinizin ömürü kısaltır, ya dry-hit alırsınız.
en önemlisi, eminönü'nde falan satılan, e-sigara demeye bin şahit isteyen saçma sapan dandik ürünlerden almayın, zevk mevk almazsınız. buhar çıkmaz, sorun çıkarır, likit kaçırır. kaliteli bir şey içince 'vay be e-sigara buymuş' dersiniz. araştırın, alın.
youtube'da e-sigara incelemesi yapan çok kaliteli insanlar var. bunların başında pbusardo gelir. evod incelemesine burdan bakabilirsiniz. yeni başlayanlar için videosu da var. rip trippers da oldukça güzel incelemeler yapar. bu adamların videolarını izleyip her şeyi öğrenebilirsiniz, ayrıca hem türk hem yabancı çok kaliteli forumlar var.
likit tavsiyesi olarak captivape likitlerin f/p oranı çok iyidir %50 pg/%50 vg'lerdir. alien vision %100 vg'dir çok kalitelidir. halo'da pg seviyesi daha yüksektir, yine en kaliteli likit markalarındandır, belki en kalitelisidir. suicide bunny, mountain oak vapors filan hepsi kalitelidir. damak zevkinize kalmış. aklınıza gelebilecek her şeyin aroması var. virginia tütün, marlboro aroması, badem, muz, tarçın, mentol, kavun, kurabiye, pasta, anason, daha önce almadığım, bişeyle bağdaştıramadım tadlar. gerçekten her şeyin likiti var.
Sigara Sektöründe Çalışmış Bir Ekşi Sözlük Yazarının Paylaştığı "İçeriden" Bilgiler
