Hollywood'da Yazarlar ve Oyuncular Neden Greve Gitti?
Öncelikle, greve giden sendikanın açıklaması
sag-aftra işçi sendikası, grev kararı aldı.
sayın üyemiz,
amazon, apple, disney, nbcuniversal, netflix, paramount, sony ve warner bros discovery gibi büyük stüdyoları ve yayıncıları temsil eden sinema ve televizyon yapımcıları birliği (amptp), dört haftayı aşkın bir süredir devam eden müzakerelerin ardından, sizin için önemli olduğunu söylediğiniz temel konularda adil bir anlaşma sunma konusunda isteksizliğini sürdürüyor. bu nedenle, grev kararını oylamak üzere bu sabah ulusal kurulumuzu toplantıya çağırdık.
müzakerelerin başladığı 7 haziran'dan bu yana, müzakere komitemizin üyeleri ve personel ekibimiz, sizleri, bu sektörün güvendiği çalışan aktörleri ve sanatçıları koruyan bir anlaşma elde etmek için uzun günler, hafta sonları ve tatiller geçirdi. bildiğiniz gibi, son on yılda, yayın ekosisteminin yükselişi nedeniyle ücretleriniz ciddi şekilde erozyona uğradı. dahası, yapay zeka yaratıcı meslekler için varoluşsal bir tehdit oluşturuyor ve tüm aktörler ve sanatçılar, kimliklerinin ve yeteneklerinin rıza ve ödeme olmaksızın sömürülmesine karşı kendilerini koruyan bir sözleşme dilini hak ediyor. ekibimizin sizin adınıza savunuculuk yapma konusundaki kararlılığına rağmen, amptp sektördeki ve ekonomideki muazzam değişimlerin stüdyolar için emek harcayanlar üzerinde zararlı bir etkisi olduğunu kabul etmeyi reddetti.
müzakereleri iyi niyetle yürütmemize ve sanatçıların endişelerini yeterince giderecek bir anlaşmaya varmak için istekli olmamıza rağmen, amptp'nin tekliflerimize verdiği yanıtlar yeterli olmadı.
ulusal kurul'un oylamasından hemen sonra sizi bilgilendireceğiz ve grevin çalışma kabiliyetinizi nasıl etkileyeceği konusunda bilgi vereceğiz. grev zamanları ve yerleri ile ilgili ayrıntılar da sağlanacaktır. lütfen gelen kutunuzu kontrol edin.
doksan yıllık tarihimiz, inancımız ve birlikteliğimiz sayesinde neleri başarabileceğimizin bir kanıtıdır. mesleğimizin geleceği için bir arada duruyoruz.
birlik içinde,
fran drescher - başkan
duncan crabtree-ireland - ulusal icra direktörü ve başmüzakereci
Neden?
aslında meselenin özünü, bir parça, üreten bizsek yöneten de biz olmalıyız anlayışı oluşturuyor ve bu durum kesinlikle sadece senaristlerin sorunu değil, genel anlamda içerik oluşturan şair, yazar, besteci, şarkıcı vb. nin de sorunu; bunu ise azmış kapitalizm meydana getiriyor; şöyle ki;
zihni ürün ortaya zor çıkar ve değerlidir; "eser" sıfatıyla hukuken korunur ve temel olan eser sahibinin, bu eser dolayısıyla ortaya çıkan mali ve manevi haklarının korunmasıdır; ancak uygulamada iş karmaşık hale gelir ve sorunlar ortaya çıkar.
ortalama bir yazar, kabaca, etiket üzerinde yazan fiyatın yüzde onunu alır; orhan pamuk gibi star ve çok satan yazarlarda bu tutar yüzde on beşleri bulur ama bunun çok da üzerine çıkmaz; neden böyledir, çünkü, yazarımızın ortaya çıkardığı metnin, kitap haline getirilip nihai okur ile buluşturulması aşamalarında araya mecburen bu kitabın düzeltmesini yapacak editörler, son hale gelen metnin kapak tasarımı, dizgisi, fontu, formatı, özetle fiziki kitap haline getirecek bir takım çalışanlar, ardından bu kitabı binlerce adet basacak bir matbaa, basılan bu kitapları türkiye'nin dört bir tarafına dağıtacak bir dağıtım şirketi ve sonrasında dağıtılan kitapları nihai okura sunacak kitapevlerine ihtiyaç vardır.
dolayısıyla, yazar, en zor işi yapıp, ortaya belki on numara bir metin çıkartır ama bu metnin son hale gelmesine kadar geçecek sürede kim bilir kaç kişi devreye girmek durumunda kalır ve toplam satış bedelinin çok küçük bir kısmı yazara döner; bu nedenle, türkiye dahil hemen her ülkede, hiç bir yazar, çok satar olmadıkça, tek başına yazarlıkla hayatını geçiremez.
film üretimi için de böyle bir durum var; yapım şirketi bir film, dizi çekecek; önce senaryoya ihtiyacı var; sonra bu senaryoda görev alacak oyuncular, dizinin filmin çekilmesini sağlayan teknik görevliler, ekipman, set, ardından yine dağıtım şirketi ve son tahlilde bu dizinin, filmin gösterileceği platform, sinemaların da payları söz konusu. dolayısıyla, ilk fikri ortaya çıkartan senaristler, tüm pastada çok küçük bir pay alıyor.
peki payın büyüğünü kim alıyor; işte orada her zaman, şirketler, kişileri dövüyor; ayakta kalabilen yayınevleri, dağıtım şirketleri, satış evleri, hepsi büyük işletmeler, gelirleri de giderleri de büyük oluyor ve ayakta kalanlar kazanıyor; arada star yazar olamayan senaristi, yazarı, star oyuncu olamayan figüranı, normal rol oyuncusu kaybediyor; işin özü bu. bu büyük şirketler ise daha fazla kazanabilmek için giderleri kısmanın ve gelirleri artırmanın peşinde, bu nedenle, ağlamayan herkese az para vermeye gayret ediyor; üç kuruşa adam çalıştırıp kârını maksimize etmeye çalışıyor; o şirketleri de suçlamak zor çünkü kapitalizmin özü bu malesef.
sonuç olarak bir noktada besin zincirinin en altında bulunan ama en zor işi yapan bu yazarların emeklerinin karşılıklarının daha fazla verilmesi gerekiyor; bunu yapacak olanlar da büyük şirketler; herkes neyin ne olduğunu çok iyi biliyor ama işlerine gelmiyor ama mecburen bunu yapacaklar.
aslında, pandemi sonrası ortaya çıkan büyük istifa hareketi de bununla ilgili biraz; şirketler, devasa kârlar elde etmeye başladılar ancak bu kârları, çalışanlarına vermek yerine, şirketin büyük hissedarının devasa yat, kat, jetlerine harcamayı tercih ediyorlar; böyle olunca da sabit gelirle çalışmanın bir mantığı kalmadı; yaratıcı insanlar, üç kuruşa köle gibi çalışacaklarına, kendi şanslarını denemeyi on kere tercih ediyor; doğrusu da bu.
toparlayalım; hollywood şirketleri, verin kardeşim adamların paralarını, uzatmayın, teşekkür ederim.
belki farkında değilsiniz ama şuan hollywood'da son 60 yılın en büyük grevi başladı
halihazırda süren senarist ve yazar grevine oyuncu sendikasi grevi de eklenince şuan hollywood çıkmaza girdi ve disney ceo'su bob iger gibi aygırlar yüzünden yakın tarihte de grev çözülecek gibi gözükmüyor.
bundan önce vcd/cd dönemine geçişte en büyük grev ve 60 yıl sonrada şimdi de streaming servis ve yapay zeka nedeniyle 2.buyuk grev başladı. konu tabi ki para. her ne kadar grev sözcüğü bir türk'ün lugatinda olmasa da sektörün %99'nun durmasına rağmen hakkını arayan direnişçilerin yanındayız. ha grev, çok para isterük diyenlerin sadece brad pitt'in 25. şatosu, jennifer lawrence'in 5.özel jeti nedeniyle değil sektörde boom'cusundan figüranına kadar bu işten evine ekmek götüren adamın hak ettiğini almasıdır amaç. yoksa grev dediğim gibi leonardo di caprio veya robert de niro yüzünden başlamadı.
bob iger demişken ve neden bu grev çıkmazda, onu da açıklayayım
walt disney ve streaming servisi işveren olarak bob iger özel jetinden, bırakın oyuncular greve gitsinler. evi arabayı villalarini satıp para suyunu çekince ne de olsa seve seve geri geldikleri gibi kucağımıza oturturuz fikrini her yerde deklare ettiği için.
şu an sektör durdu. mesela yanılmıyorsam oppenheimer galasında oyuncular poz verdikten sonra grev başladı denildiği için filmi izlemek için bile salonda durmayıp ayrılmışlar. ve şu anda oyuncuların bırakın sete gitmesini, filmler için cast edilmesi bile yasak.
bu sene hissedilmez ama seneye hatta 2 sene boyunca grev nedeniyle hollywood'dan yeni film/dizi projesi beklemeyin. yani 2. bir emre kadar ne house of dragons, ne yüzüklerin efendisi dizisi ne de brad pitt'in yeni formula 1 filmini bekleyin.
bende imdb'de 7 puan üstü tüm filmleri sıralayıp izlemediklerimi izlemeye başladım. çünkü 2 sene ya çöp filmler ya da filmsiz kalacağız.
Yani ne istiyor grevciler?
streaming servislerinin yaygınlaşmasıyla birlikte stream yayınlarından da pay almayı ve sektördeki yapay zeka kullanımına bir sınırlama getirilmesini. çünkü yapay zeka haliyle meslekleri için bir tehdit. geçtiğimiz aylarda scarlet johansson da benzer bir mevzu yüzünden disney ile davalık olmuştu:
Scarlett Johansson, Marvel Filmlerinin de Sahibi Olan Disney'e Neden Dava Açtı?
