Kirpiler Dikenlerine Rağmen Nasıl Çiftleşiyorlar?
kirpiler, ekoloji ve sosyal yapı açısından birbirlerinden oldukça farklı olan eski dünya ve yeni dünya türleri olarak ikiye ayrılabilir.
kuzey amerika kirpisi de (erethizon dorsatum) dahil olmak üzere, yeni dünya kirpileri ağaçlarda yaşar ve yaprak, meyve ve ağaç kabuğu yerler. eski dünya kirpileri ise yerde yaşar ve meyve, kök ve soğanlarla beslenir. yeni dünya kirpileri genellikle yalnız yaşayan hayvanlardır, eski dünya kirpileri ise aile grupları halinde yaşarlar.
eski dünya kirpileri, tek eşli olan birkaç hayvandan biridir. kirpi uzmanı uldis roze, yetişkin bir çiftin ömür boyu partnerlik yapacağını ve her yıl birkaç kez üreyeceğini söylüyor.
dişi kuzey amerika oklu kirpileri ise yılda sadece bir kez sekiz ila 12 saatlik bir süre için doğurgan oluyor.
roze; "aslına bakılırsa, cinsel açıdan o kadar inaktifler ki, vajina genellikle bir zarla kapatılıyor" diyor.
eylül ayında bu vajina kapatma zarı çözülür. dişi daha sonra idrarıyla birlikte erkekleri kendi bölgesine çeken kokulu vajinal mukus salgılamaya başlar. ancak ilk erkek geldiğinde, dişi hala yumurtlamaya hazır değildir, bu yüzden beklemek zorundadır. bu diğer erkeklerin de onu bulması için zaman verir. erkekler daha sonra yara izleri, eksik kulaklar ve diğer yaralanmalarla sonuçlanabilecek şiddetli savaşlara girer.
galip gelen erkek, ağacın alt dallarından birine oturarak dişiyi korur ve böylece yaklaşan diğer erkeklerin önünü kesebilir. sonunda, üzerine işeyerek dişiyi kızgınlık dönemine girmesi için uyarır.
roze, "ancak bu, mesaneniz dolduğunda yaptığınız türden bir idrara çıkma değildir". bunun yerine, idrara çıkma boşalmaya benziyor. "bu, bir ağaç dalından diğerine idrar damlaları fırlatan yüksek hızlı bir mermi gibidir." diyor.
dişi, erkeğin tekliflerini kabul etmediğini ona bağırarak, idrarı silkeleyerek ve kaçarak belli eder. ayrıca düşmanca davranabilir ve erkek istenmediğini anlamazsa onu ısırmaya ya da kuyruğunu koparmaya çalışabilir. roze, "erkek [dişinin kararına] saygı duymak zorundadır. dişi ile zorla çiftleşemez" diyor.
dişi çiftleşmeye hazır olduğunda, arka bacaklarını gösterecek ve kuyruğunu sırtına doğru kıvıracak, böylece tüyleri erkeğe batmayacak. ayrıca tüylerinin geri kalanını vücuduna doğru düz bir şekilde yatırarak erkeğin çok az bir tehlikeyle kısa süreliğine ona binmesine izin verir.
dişi yeterince beslenip erkekten uzaklaşana kadar çift birkaç kez daha çiftleşir. erkek daha fazla eş bulmak için hızla oradan ayrılır; dişi sonraki yedi ayı hamile olarak, sonraki dört ayı da yeni doğan bebeğini emzirerek geçirdikten sonra dişi çiftleşme oyununa yeniden başlamaya hazırdır.
ilginçtir ki, eski dünya kirpileri dişi doğum yaptıktan kısa bir süre sonra tekrar çiftleşir. roze, "ancak bu steril bir çiftleşme ve bebek üretilmiyor, bu muhtemelen aile sistemini sağlam tutmanın bir yoludur." diyor.
Cinsel Organı Çiftleşmek İçin Vücudundan Ayrılarak Dişisini Bulan Canlı: Argonot
