Pepsi'nin, Sovyetler'e Fabrika Açması Karşılığında Votka ve Denizaltı Filosu Alması
pepsi ve sovyetler birliği ile arasında çok ilginç bir hikaye var
tahmin edilenin aksine sscb yönetimi kola konusunda pek tutucu değildi. aslında pepsi'nin sscb ile ilk teması stalin döneminde olmuştu. marka tescili yapılmış ve üretim planlanıyordu fakat araya önce ikinci dünya savaşı, akabinde soğuk savaş girince üretim yirmi sene kadar ertelendi.
1950'li yılların sonlarına doğru nikita kruşçev ve dwight eisenhower ilişkileri yumuşatma adına bazı adımlar attılar. örneğin abd ürünlerinin bazılarının moskova'da satışına izin verildi. sscb'e satış yapmak isteyen abd markaları ile birlikte büyük bir fuar düzenlediler. arabalardan çamaşır makinelerine kadar türlü çeşitli ürünler sovyet halkına tanıtıldı. aralarında en çok ilgi çeken ise basit bir içecek olan pepsi kola idi. bunun bir sebebi de coca cola'nın kati şekilde sscb'e satış yapmama kararı almasıydı. halk ise yıllardır duydukları kolanın ne olduğunu merak ediyordu.
bir ay kadar süren fuarda pepsi üç milyon şişe kola dağıttı. hatta önceki temaslarına bağlı olarak büyük bir sözleşme de kopardılar lakin iki ülke arasında süren soğuk savaştan ötürü üretim yine ötelendi. en nihayetinde ilişkilerin toparlanmasıyla sscb'deki ilk pepsi fabrikası 1974'te novorossiysk'te açıldı. yalnız sovyet rublesi o dönem takas edilebilir bir para birimi olmadığından ötürü, pepsi, ekipman ve ham madde tedariki için ödemeyi stolichnaya votka olarak aldı.
sonrasında ise hızını kesmeden fabrikaları moskova, leningrad, kiev, tallinn, taşkent ve diğer şehirlerde açmaya devam ettiler. 1978'de yılda 200 milyon şişe pepsi üretiyorlardı. 1973'ten 1981'e kadar abd'e 1,9 milyon dekalitre votka gönderildi. para konusu bir türlü çözülemediği için votkaya ilaveten şampanya ve kanyak takası da yapılmaya başlandı. 1989'da pepsi'nin sovyetler birliğinde 21 fabrikası vardı. 26 tane daha açılması planlandı, ancak hem ticaret anlaşması sona eriyordu hem de para yerine votka almak pepsi'yi tatmin etmemeye başlamıştı. üstüne üstlük sscb'nin çöküş sürecine girmesi votka takasını dahi imkansız bırakmıştı.
asıl bomba kısım da bu noktada başlıyor
votka olmuyorsa başka bir sürü bok püsürümüz var diyen mihail gorbaçov, pepsi'ye, hammadde ve ekipman temini karşılığında 20 adet eski savaş gemisi, 17 adet proekt 613 modeli denizaltı, bir muhrip, 1 kruvazör ve 1 torpido bombardıman uçağı veriyor. bu anlaşma sonrasında pepsi dünyanın en büyük altıncı deniz filosuna sahip oluyor. bütün bu absürtlüğün üzerine dönemin pepsi ceo'su kendall, abd yöneticilerine meşhur espriyi patlatıyor: "sovyetler birliği'ni sizden daha hızlı silahsızlandırıyoruz!"
akabinde pepsi bu savaş araçlarını hurdaya çevrilmek üzere satıyor. sscb ile yeniden bir anlaşma yapılıyor. bu kez tanker ve yük gemileri de alınacak fakat sscb dağılınca bu planlar yatıyor. üzerine coca cola piyasaya girince haliyle pepsi ikinci plana düşüyor. bu arada pepsi, 1988 yılında sscb televizyonlarına ilk kez reklam veren şirket oluyor. ilk reklam tabii ki dönemin yıldızı michael jackson'lı olan. hiçbir ekleme çıkarma yapmadan abd versiyonunu yayınlatıyorlar:
mevzubahis reklam
sonrasında şöyle birkaç lokal reklam filmi çekiyorlar fakat kısa bir süre sonra sscb dağıldığı için uzun soluklu olmuyor
son olarak
pizza hut'ın rusya'ya girişinin yolunu yapan da pepsi oluyor. o dönem pizza hut bir pepsi co markasıydı. kola konsantresi karşılığında kruvazör veren gözden düşmüş yoldaş gorbaçov tabi ki reklam fırsatını da kaçırmıyor:
Bir Kutu Coca-Cola İçince 1 Saat İçinde Vücutta Olanlar
