SGR 1806−20 Nötron Yıldızındaki, Dünya'yı Bile Etkileyen 23 Büyüklüğündeki Deprem
deprem olduğunda medyada klişe bir soru ortaya çıkar: "beklenen büyük istanbul depremi'ni tetikler mi?" ben bu yazıda 50000 ışık yılı ötedeki bir depremin dünya'yı nasıl etkilediğinden bahsedeceğim.
tarih: 27 aralık 2004
yer: sgr 1806-20 yıldızı
kozmik ışınların ışık hızıyla 50000 yılda dünya'ya ulaştığını düşünürsek, bu olay aslında bu tarihten 50000 yıl önce yani mö 48000 yılı gibi yaşandı.
sgr 1806-20, nötron yıldızı dediğimiz oluşumların bir türü, bir magnetar. magnetarlarda öyle güçlü manyetik alan bulunur ki (dünya'nın 1 katrilyon katı) yıldızın kabuğu ile manyetik alan birbirinin üstüne binmiştir. birinde yaşanan değişiklik anında diğerini de etkiler.
burada, bahsedilen tarihte, yıldız kabuğunun yırtılması (tahminler bu yönde) ve oluşan deprem (starquake) ile manyetik alan etkilenerek büyük bir enerji fırlattı. buradaki sismik enerji o kadar yüksekti ki şu ana kadar evrende gerçekleşmiş en büyük depremi fark ettik. hem de 50000 ışık yılı öteden.
dünya'da kaydedilmiş en büyük deprem, richter ölçeğine göre 9,5 büyüklükle 1960 şili depremi. sgr 1806-20'deki depremin ise 23 büyüklüğünde olduğu tahmin ediliyor. bu ölçeğin logaritmik olduğunu düşünürseniz çıkan enerjinin boyutunu hayal bile edemezsiniz. patlama o kadar şiddetliydi ki güneş'in 250000 yılda saçtığı enerjiyi sadece 200 milisaniye içerisinde uzaya fırlattı.
bu deprem sonrasında uzaya saçılan kozmik ışınlar, 27 aralık 2004'te dünya'ya ulaştı. sonucunda uydular kör oldu. atmosferin üst katmanları kısmen iyonize oldu. manyetosfer bir çan gibi sallandı.
işte dünya'dan 50000 ışık yılı ötede (samanyolu galaksi'nin 100000 ışık yılı mesafede yayıldığı düşünülürse neredeyse galaksinin diğer ucu) yaşanan bir yıldız depremi dünya'yı fiziksel olarak bu şekilde etkiledi.
Kaynak: Scientific American
39 Kişinin İntihar Etmesine Neden Olan Kuyruklu Yıldız: Hale Bopp
