Soğuk Savaş Döneminin En Büyük Casuslarından: George Blake
1922 yılında george behar ismiyle hollanda'da dünyaya gelmiştir. babası yahudi olup hollanda'da ticaretle uğraşmaktadır ve aynı zamanda ingiliz vatandaşıdır. anne koyu bir hollandalı protestan olarak çocuklarının dini olarak iyi yetişmeleri için düzenli olarak protestan kilisesine götüren ve bakıldığında muhafazakar olarak kabul edilebilecek bir kadındır. george küçükken annesi ile gittiği kilise ziyaretlerinden etkilenerek papaz olmak ister. babası 14 yaşındayken ölür. anne çocukları ile kalır. işler bozulur, parasız kalacak durumda olurlar. anne çocuğunu alır babası tarafından akrabalarının yaşadığı kahire'ye gider. kuzenihenry curiel en yakınlarından biri olur. henry o sırada mısır sosyetesinde bir playboy olarak yaşamaktadır. minik george da orada ingilizce ve fransızca öğrenebileceği iyi bir okula devam etmektedir.
1930'larda faşist avrupa'nın yaşadığı sıkıntılar, kahire'de pek hissedilmemektedir. george ve ailesi iyi bir çevre içinde yaşamlarını sürdürürken, zaman geçtikçe george kahire banliyölerinde açlığı ve fakirliği gözlemlemeye başlar. tanrı'ya güçlü şekilde inanmaktadır. kendisinden 8 yaş büyük olan henry ile sorgulamaya başlarlar. henry playboy yaşamı bırakım mısır'daki komunist partisine girmiştir. komunizm ideali henry'yi de cezbetmeye başlar.
1939'da savaş başladığında george hollanda'ya geri dönmüştür. almanlar'a karşı savaşan direnişçi güçlere katılır. annesi savaş başladığında kardeşlerini alıp ingiltere'ye gitmiştir. george bir süre sonra ingiltere'ye gitmeye karar verir. tehlikeli bir rota izler. belçika, fransa, ispanya ve cebelitarık üzerinden ingiltere'ye giriş yapar.
ingiliz deniz kuvvetlerine katılır. 1944'te ise mi6 tarafından göreve alınır. savaş sırasında hollanda cephesi üzerinde faaliyetlerini sürdürür. mı6 savaş sonrası soğuk savaşından başlangıcında doğu blokuna yapılacak operasyonlar için blake'i cambridge'de rusça kursuna gönderir. kursta ders veren hocası, blake'i rus edebiyatına ve rus kültürüne ilişkin herşeye büyük bir aşkla bağlanmasını sağlar.
blake 1948'de güney kore'ye gönderilir. seul'da konsoloslukta çalışmaya başlar. ülke karışıklık içindedir. görevi kore'ye çok yakın olan vladivostok'ta ingiliz istihbaratı için ajan devşirmektir. görev oldukça zordur. vladivostok o dönemde sovyet rusya'nın en stratejik şehirlerinden biridir. hem çin hem de kore sınırındadır. sovyet deniz kuvvetlerinin seçkin birliği de bu şehirdedir.
1950'de kuzey kore güney'e saldırır. savaşta hızlı ilerleyen taraf kuzey kore'dir. seul komunist güçler tarafından işgal edilir. blake de esir alınır. diğer esirler ile beraber zorlu bir yolculuk yapar. esir kamplarında tutulur. bu dönemde blake kgb ile ilk temasını yapar. komunizme sempati duyduğunu ve çifte ajan olmak istediğini belirtir. diğer esirlerin bu görüşmeden haberi yoktur. 3 yıllık esaret biter. 1953'de biten savaş sonrası esir değişimi kapsamında bir kahraman olarak ingiltere'ye çifte ajan olarak geri döner.
george blake berlin'de çalışmaya başlar. berlin o dönemde casuslar için savaş alanıdır. ingiliz istihbaratının berlin olimpiyat stadı yakınlarındaki merkezinde tüm kritik operasyonlar hakkında bilgi sahibi olup, bunları fotoğraflayıp ruslara iletmektedir. görevi berlin'de rus ajanlarını ingiltere istihbaratı için çalışmalarını sağlamaktır. mi6, bir çifte ajana rus ajanlarını çifte ajan olarak devşirmesini istemekle çok büyük bir hata yapmıştır. devşirilmiş ve devşirilen ruslar öncelikle kgb'ye bildirilmektedir.
ancak george blake kgb için yaptıkları bunlarla sınırlı değildir. doğu berlin'de rusların telefonlarını dinlemekte zorluk yaşayan müttefikler yer altından bir tünel kazarak doğu berlindeki telefon hatlarını dinlemek için bir operasyon kararı alırlar. proje cia tarafından önerilmiş ve mi6 bu projede aktif olarak yer almaktadır. george blake operasyon toplantılarına düzenli katılır. ilk önce sınıra yakın bir bina yapılara üzerine antenler ve vericiler takılır. ruslar için havadan radyo sinyallerini dinlemek için bir tesis izlenimi verilir. bina içerisinde gizlice tünel kazılmasına başlanır.
1955'de tünel kazılması işlemi tamamlanır. ruslar bu operasyonu bilmesine rağmen kgb operasyonu hemen ortaya çıkartmaz. uzaktan izler. george blake'den bilgileri alarak müttefik kuvvetlerin dinledikleri telefon görüşmelerini yönlendirir. müttefikler ağırlıklı olara rus askerlerin seks ve sıkıcı işler hakkında konuşmalarını dinlerler. kritik ve gizli bir bilgi telefon dinelmelrinden sızmaz. blake 1955 yılında başka bir ülkede operasyon için görevlendirilir. rusya blake'in gitmesi sonrası düğmeye basar. 1956'da tüm gazeteciler çağırılır. bir pr çalışması yapılır. basına tünel gösterilir. ortaya büyük bir skandal çıkar. müttefikler rezil olurlar. yapılan soruşturmada cia bu operasyonun başarısızlığını kontrolümüzde olmayan sebepler nedeniyle olmuştur ifaddesi ile kapatır. operasyonun başarısızlığı için bir köstebek suçlanmaz.
blake beyrut'a arapça öğrenmesi için gönderilir. o dönemde ortadoğu'nun paris'i olan beyrut'ta iyi bir hayat sürdürmektedir. işler yolunda gitmektedir. ancak polonya'lı bir ajan cia'ye ilginç bilgiler verir; kgb için çalışan çifte ajan listesi. aralarında george blake de vardır. cia bu bilgiyi mi6'e iletir. george blake ingiltere'ye çağrılır. mi6 binasında soruşturma geçirir. soruşturmada tüm suçlamaları reddeder. ancak bir soruya verdiği yanlış cevap casusluk kariyerinin sonu olur. kuzey korelilerin işkence ve şantaj yapmadığını, kendi isteği ile taraf değiştirdiğini söyler. sonra herşeyi itiraf etmek zorunda kalır. blake yargılanır ve vatana ihanetten suçlu bulunur. 1961 yılında 42 yıl ağır hapis cezası alır.
bu ceza sonrası hapisteki yaşamında örnek mahkum olur. hücreden çıkar. savaş karşıtı sol görüşlü genç aktivistler ile aynı koğuşta kalırlar. gençler hapisten kaçmayı planladıkları fikrini açtıklarında blake bu planda yer almayı kabul eder. bir gece koridordaki camı kırıp, aşağı ip sarkıtıp basit bir operasyonla kaçarlar 3 kişilerdir. blake duvardan atlarken kayar ve bileğini kırar. hapisten kaçtıktan sonra sürekli ev değiştirirler. tedavi olur. arkadaşlarının arabasında gizli bölmede seyahat eder. çocuklar bölmenin üstünde uyduğu için görenler şüphelenmez. aynı şekilde doğu almanya sınırına kadar seyahat ederler. içinde bir aile bulunan karavanı gören ve gizli bölme üzerinde uyuyan 3 çocuğu farkeden sınır görevlileri hiç sorun yaratmazlar. doğu almanya sınırına yaklaştıklarında blake arabadan iner. kapıdaki görevliye kgb görevlisini çağırmasını söyler ve 1966 yılında doğu almanya'ya kabul edilir. diğer arkadaşları ise ingiltere'ye geri dönerler.
blake bir süre sonra moskova'da ortaya çıkar. hapisten kaçtıktan sonra zaten zor durumda olan mi6 ikinci darbeyi blake'in rusya'ya iltica etmesi ile yaşar. blake rusya'da tekrar evlenir 1 oğlu olur. moskova yakınlarında bir apartmanda kgb gözetiminde yaşamaktadır. uzun yıllar moskova'da bir think tank'te çalışır. komunizm hayalinin rusya'daki uygulamasından hiçbir zaman hoşnut kalmaz. ben komunizm idealine bağlıyım der. george blake hayattadır ve 93 yaşında moskova'da yaşamaktadır.
gelelim asıl konuya. george blake'in babası albert behar ingiliz vatandaşıdır.birinci dünya savaşı başladığında sorbonne'da okumaktadır. savaş başladığında fransız ordusuna yazılır. kaza geçirir ve ingiltere'ye gönderilir londra'da hastanede tedavi olur ve roterdam'da görevlendirilir. savaş sonrası ise hollanda'ya yerleşmiş ve orada hollanda'lı bir kadınla evlenmiş, hayatı boyunca flemenkçe de öğrenmemiştir. annesi londra'ya geldiğinde behar olan soyisimlerini antisemitik tehdit karşısında blake olarak değiştirmiştir. albert behar aynı zamanda istanbul'ludur. babası istanbul'da halı tüccarlığı yaparak hayatını kazananmaktadır. eşine yahudi olduğunu söylememiştir. sadece kahire'de yaşayan kardeşi olduğunu ölümüne yakın ifade etmiştir. eşi zor zamanda mısır'da yaşayan zefira'ya yazdığı mektuba yanıt almış. o zaman albert'in bir yahıdi olduğunu öğrenip ufak bir şok geçirmiştir. albert behar'ın önceki hayatı hakkında çok fazla bilgi bulunmamaktadır.
kuzen henry curiel ise 1950 nasır darbesi sonrası ülkeden sürgün edilmiş ve paris'e yerleşmiştir. paris'teki yerel komunistler ile örgütlenmiş, dünyadaki diğer direniş hareketlerine yardım sağlamıştır. 1950'lerde cezayir bağımsızlık savaşında cezayir'e silah ve para göndermiştir. 1978'de paris'te bir apartman dairesinde 64 yaşında bir suikast sonucu öldürülmüştür. suikastı kimin düzenlediği hala aydınlatılamamıştır.
çift taraflı ajanlık faaliyetleri, hapisten ve ingiltereden rusya'ya kaçışı hakkında
4 dk'lık kısa video:
