Stresli Olduğumuzda Neden Çişimiz Gelir?
stabil bir ortamda mesane kasları, mesane dolana kadar gevşetilir. ancak, mesane dolduğunda bile işediğimizde hala kontrol altına alırız. strese maruz kaldığımızda bu kontrol sistemi sarsılır.
ani, tekrarlanan ve aşırı idrara çıkma isteğine oab denir. "oab" aşırı aktif bir mesaneyi ifade eder. çoğumuz "oab"yi açıklanamayan garip bir dürtü olarak ya da belki de üstesinden gelemeyeceğimiz kişisel bir tuhaflık olarak düşünebiliriz. anlaşıldığı üzere, oldukça yaygın bir dürtü. aslında, yalnızca abd'de 33 milyona kadar yetişkinin oab yaşadığı bildirilmiştir. oab ile sonuçlanan birçok neden vardır. diyabetes mellitus (şeker hastalığı), bir dizi nörolojik bozukluk, multipl skleroz (ms) ve hatta dalgalanan hormon seviyelerinin tümü oab'ye katkıda bulunanlar olarak kabul edilmiştir.
bununla birlikte, oab'nin az çalışılmış ve daha az kabul edilmiş bir nedeni aslında stres, sinirlilik ve kaygıdır. stres ve kaygıya her zaman sessiz katiller veya sessiz hastalıklar denirdi ve bunun iyi bir nedeni var.
stres ve anksiyete ne kadar zararlı?
kronik stres, artan kan basıncı seviyeleri, taşikardi veya yüksek kalp hızları ve hatta kalp krizleri ve felçlerle ilişkilendirilmiştir. anksiyete ise kalp çarpıntısı, hiperventilasyon, yorgunluk ve rastgele açıklanamayan ağrı ile pozitif olarak ilişkilendirilmiştir.
oab yaşayan tüm insanların ortalama %30'una aynı zamanda yaygın anksiyete bozukluğu veya "gad" -generalized anxiety disorder- (yaygın anksiyete bozukluğu) teşhisi konmuştur. aslında, çalışmalar yaygın anksiyete bozukluğu ile oab arasında olası bir ilişki olduğunu göstermiştir. 2022'de yayınlanan bir araştırma, yaygın anksiyete bozukluğu olan tüm kadınların %40'ının ve tüm erkeklerin %30'unun oab'den muzdarip olduğunu buldu.
özellikle kadınların, oab'nin şiddetli semptomlarından muzdarip olduğu bulunmuştur. yazarlar, fizyolojik ve psikolojik strese maruz kaldıklarında daha fazla tepki gösterdikleri için kadınların stresten daha fazla zarar gördüğünü yazıyor.
peki, stres ve çiş arasındaki bağlantı nedir?
idrar yapma ve stres arasındaki bağlantı sadece bir insan özelliği değildir. bu olay, tüm hayvanlar aleminde gözlemlendi. aslında araştırmacılar bu davranışı hem doğal koşullar altında, hem de deneysel koşullar altında gözlemlemiş ve incelemişlerdir.
kontrollü laboratuvar ortamlarında araştırmacılar, mesane hassasiyeti ve stres arasındaki bağlantıyı veya korelasyonu belirlemek için fareleri kullandılar. bir grup erkek fareyi uzun süre kronik strese maruz bıraktılar. sıçanlar, yedi tam gün boyunca kronik strese maruz bırakıldı. peki bu deneyle ne buldular? araştırmacılar, sürekli olarak kronik strese maruz kalan sıçanların hem mesane kapasitesinin azaldığını hem de işeme kapasitesinin arttığını buldular. bu, çişlerini tutamadıkları ve çişlerini boşaltmak için artan bir ihtiyaç duydukları anlamına geliyordu.
aynı şey vahşi doğada da görülür. bir kaplandan son hızla koşarak uzaklaşan bir geyik düşünün. kovalama sırasında geyik kaçarken sıklıkla yırtıcı hayvanın ani ve beklenmedik tehlikesine maruz kaldığından altını ıslatır.
böyle bir bağlantı varsa hangi amaca hizmet ediyor?
strese maruz kalan hayvan vücutları, kaçma veya kavga etme şeklinde tepki verir. tepki, çok çeşitli kapsamlı fizyolojik değişikliklerle başlar: artan terleme, vazodilatasyon veya kan damarlarının genişlemesi, kan basıncında bir düşüş ve kalp atış hızında hızlı bir artış vb.
esasen, savaş ya da kaç tepkisi, vücudun enerjilerini tek bir göreve yoğunlaştırır: bir stres etkeni (tehdit) ile başa çıkmak. aynı zamanda vücut, idrarı güvenli bir şekilde depolamak gibi gerekli olmayan görevleri aktif olarak kapatır.
bir stres etkenine maruz kaldığınızda, bir kaplan tarafından kovalanan bir geyiğin önceki örneğini düşünün. beyin, kortikotropin salgılayan hormon/faktör veya crh/crf olarak bilinen bir madde salgılar.
crf'nin hipotalamustan salınması, kortizol gibi glukokortikoidlerin nihai sentezini ve salınmasını sağlayan bir stres yanıtının ilk adımıdır.
crf, strese tepki olarak oab'ye nasıl katkıda bulunur?
(crf : corticotropin-releasing hormone / kortikotropin salgılatıcı hormon )
stabil bir ortamda mesane dolana kadar mesane kasları gevşer. bununla birlikte, mesane dolsa bile, işerken kontrol bizdedir. strese maruz kaldığımızda bu kontrol sistemi sarsılır. mesane, crf için spesifik m2 reseptörlerine sahiptir. strese maruz kaldığımızda ortaya çıkan crf salınımı, normal koşullarda mesanenin olağan hormonal kontrolünü bozar.
böylece mesane, hipotalamustan crf salınımını algıladığında, kasılarak yanıt verir. mesane kaslarının bu kasılması, güçlü (hatta ezici) işeme dürtüsüne neden olur.
Göbek Deliğimiz ile Oynayınca Neden Çişimiz Gelir?
