Her Yerde Aynı Sanılan İskambil Destesinin Ülkeden Ülkeye Değişen Farklı Versiyonları
iskambil kartlarının günümüzde en çok kullanılan çeşidi french-suited playing cards yani fransızlara uygun oyun kartlarının standart 52 kartlık destesi, günümüzde kullanılan en yaygın oyun kartı paketidir. bununla beraber genellikle farklı sayı ve şekiller ve boyutlarına sahip olan ispanyol, italyan, alman-isviçre oyun kartları da mevcuttur.
bizim de kullandığımız fransız stili iskambil kartları ya da kağıtları bir deste içerisinde, dört takımın her birinde 13 sıra içerir: sinekler, karolar, kupalar ve maçalar. her renk, ters çevrilebilir (yani çift başlı) resimlere sahip üç resimli kart (court card), papaz, kız ve vale içerir. bu resimli kartlarda kullanılan harfler papaz için k (king) veya r (roi) veya h (heer), kız için q (queen) veya d (dame) veya v (vrouw), bacak(vale) için de j (jack) veya v(valet) veya b (boer) şeklindedir.
fransız 52'lik destesinin en popüler standart modeli, bazen uluslararası model veya anglo-amerikan modeli olarak da adlandırılan ingiliz modelidir:
ikinci en yaygın olanı, fransa'da ihracat için tasarlanan ve ispanya, italya, osmanlı imparatorluğu, balkanlar ve kuzey afrika ile orta doğu'nun büyük bir kısmına yayılan belçika-cenova modelidir.
bu model osmanlı imparatorluğu oyun kağıdı yasağını gevşettiğinde ithal edilmeye başlandı ve şu anda balkanlar, kuzey afrika ve orta doğu'da da sıkça bulunuyor.
ayrıca berlin modeli, iskandinav modeli, dondorf rheinland modeli ve avrupa modelinin çeşitleri gibi çok sayıda farklı model daha vardır.
fransızlar resimleri kartları şekillendirirken tarihi kişilerden esinlenmişlerdir
hemen herkes papazların kimi temsil ettiğini biliyor misal: maça kral david', (hz davud), kupa kral şarlman'ı(charlemagne), karo julius ceaser(sezar)'ı, sinek ise büyük iskender'i. pek bilinmeyen ve burada da yazılmayan ise diğer resimli kartlardır. bunlar da kızlarda(dam); maça athena'yı, kupa yudit'i, karo rahel'i (yakup'un karısı, yusuf'un annesi), sinek ise polybus'un karısı ve argus'un annesi argea'yı simgeler. valeler ise; maça danimarka holgar'ı, kupa chatelain de longueville'i, karo truvalı hektor'u, sinek ise lancelot'u temsil eder.
fransız stili denilen iskambil destesi, bizim aşina olduğumuz sinek, karo, kupa ve maça stiline sahiptir. diğer stillerden alman-isviçre varyantı, ispanyol stili ise farklı sembollere sahiptir.
her ne kadar standart iskambil destesinde 52 kart uluslararası alanda kullanılan en yaygın oyun destesi de olsa, geleneksel deste boyutunun yalnızca 36 (rusya, bavyera) veya 32 (kuzey ve orta almanya, avusturya) olduğu veya bölgesel olduğu birçok ülke veya bölge vardır. birçok oyun için daha küçük paketlere sahip kartlar tercih edilebilir. örneğin, 40 veya 48 kartlı italyanlara uygun paketler italya'da yaygındır; iber yarımadasında 40 ve 48 kartlı ispanyollara destesi ve 36 kartlı alman-isviçre destesi bavyera ve avusturya'da çok yaygındır.
ayrıca alman-isviçre ve ispanyol kart destelerinde herhangi bir kız da yoktur. alman-isviçre tipinde her takım için üç erkek yüz kartı vardır: unter/under (alt sınıftan bir adam veya asker), ober (daha yüksek rütbeli bir adam) ve könig (oturan bir kral).
italyan ve ispanyol oyun kartlarında fante veya sota (knave, ayakta duran genç bir adam), cavallo veya caballo (şövalye veya cavalier, atın üzerinde oturan bir adam) ve re veya rey (kral, taç giyen) bulunur. italyan oyun kartlarında krallar otururken, ispanyol kartlarında ise krallar ayakta durur:
not: esasında iskambil destesi zaten tarottan esinlenilmiş. belki de ilk tarot kartları ile oynanmaya başlanmış sonra oyun karmaşık hale geldiği için sadeleştirmeye gidilmiş olabileceği gibi basımını yapan firmaların tercihinde ötürü de bu şekilde bir kullanım olabilir. zira net bir bilgi bulamadım ben de araştırırken...