Metamfetaminin (Meth) İnsanları Ağına Düşüren Sinsi Bağımlılık Doğası
konu metamfetamin (meth) olunca diğer var olan çoğu maddeden sıkıntılı bir bağımlılık ile karşı karşıya kalıyoruz. uyarıcı bir madde olması ve yarattığı susuzluk, iştahsızlık ve uykusuzluk vücudun hızla harap olması için mükemmel bir ortam hazırlarken sürekli kuruyan ağız ve bakımsızlık meth ağzı diye hitap ettiğimiz o korkunç görüntünün başlangıcı oluyor. (hurafelerde 1-2 içiş denilse de bu, çok daha uzun yıllarda olan bir görüntüdür.)
sürekli uyarılma hali beraberinde anksiyete getiriyor ve stres hormonları da artıyor. beyin kısacası yüksek ısıda çalışmaya başlıyor. ve tam olarak bu yüzden de (kim tahmin edebilirdi ki?) ara sıra soğuk hava almak veya hatta yüze buz sürmek harika bir koruyucu önlem.
meth bütün bunlarla beraber tansiyonu yükseltip kalp ve damarlar için çok zorlu koşullar oluşturacaktır. hele de meth içen kişi sigara da kullanıyorsa (ki genelde kullanırlar) vah vah. " ben meth'i düzgün içebiliyorum " diyen kitlenin de aslında kaçınılmaz kehaneti bu. en teorik koşullarda bile meth'i tamamen optimize bir şekilde tüketseniz dahi harap edici etkileri kaçınılmaz.
bu maddenin bir diğer doğası da (içenler kesinlikle anlayacaktır) diğer bütün farklı maddeleri gitgide değersiz, tatsız ve anlamsız yapması. birçok madde kullanan birisi ara sıra da meth içeyim derse böyle sıkıntılı bir sonla karşılaşabilir. diğer maddeler zevk vermez ve meth'e geçilir. bu ne kadar sık olur, bilemiyorum. ancak bu cidden şaşırtıcı değil, mümkün olan en uyarıcı maddeyi kullanıyorsunuz. (desoksipipradol gibi 6 gün süren bir uyarıcıdan bile kuvvetli) bu tür bir maddenin diğer maddelere olan isteği buğulaması çok normal. hatta, metamfetamin kullanım süreci ve bağımlılığı da tamamen hedonistik bir haz veya obsesif bir verimlilik olarak deneyimlenir. bir tür doyumsuzluk doğası maddenin kafasının ta kendisindedir.
dopamin reseptörleri yine bir nebze hasara dayanıklı olsa da meth kullanımıyla dopamin arttıran davranışlara istek de bir o kadar artar. methin, dopamine yaptığı baskı yetmiyor gibi çoklu, saatler süren mastürbasyon seansları veya dürtüsellik dopamin ve dolayısıyla ödül sistemini de mahvetmektedir.
bu ödül sistemi çok kilit bir nokta, bakın. bu ödül sisteminin bozulması metamfetamin bağımlılığını çözememenin asıl noktası. bırakanlar arasında bile tekrar içme dürtüleri olmasına sebep olan ve aylar sonra bile aniden tekrar bu batağa düşme senaryolarının mimarı. ve nihayetinde, hasar azaltmanın gereksinimini de gösteren şey bu olacak.
diyelim ki 6 ay düzenli bir meth kullanımından söz ediyor (bu 1 aylık aşırı kötüye kullanımlı bir şekil de olabilir) böyle bir durumda bırakma kararı alınıp buna başlandığında, -bazen-, şaşırtıcı bir şekilde verimli, pozitif ve methin akla gelmediği 2 haftalık bir dönem yaşanır. bu kullanıcı içinde şaşırtıcı ancak hoş gelmiş bir deneyimdir.
sorun şu ki bu dönem aldatıcı olabiliyor. ilk 2 haftadan sonra kişi yine birden kendini hiç bir şeye motive olamayan, enerjisiz, yorgun, işte zorlanan ve fiziksel olarak bitmiş, duygusuz bir halde bulabiliyor. bir tür "burn-out" yaşanıyor. kimisi burada geri başlıyor. bakın bu çok önemli, herhangi bir yoksunluk krizi ile tekrar başlanmıyor. direkt olarak birden oluşan bir arzu bir anda bir çuval inciyi çöp ediyor. (gemidekilerin bir kısmı burada düşüyor.)
genelde ikinci kez bırakanlar bu dönemi deneyimlediklerinden ötürü olayın farkında oluyorlar ve bitkin, enerjisiz bir halde gündelik hayatlarını yapmaya devam ediyorlar. bu takdir edilesi. içmeden devam ediyorlar. hatta günlerce uyudukları ve sürekli yedikleri vakitler geçiriyorlar. yoğun hareketli bir meth döneminden sonra belki haftalar süren uyku ve abur cubur yemek, sonrasında enerji ve dinçlik kazanmayı yine zorlaştırıyor. ayrıca dopamin taramasına uğrayan beynin ödül mekanizmaları hala iyileşmedi.
burada hayal kırıklığı başlıyor. 6 ay boyunca kullanılan meth'in böyle bir geri ödemesi olabilir miydi? bıraktıktan sonra 6 ay geçiyor ve hala bir tür bitkinlik var. bunun sebebi genelde çoğu anekdotal rapor gösteriyor ki kullandığınız sürenin 2 katına kadar bir süre bırakmış olmalısınız. kimisi farklı süreçlerle ilerleyecektir ancak 3 ay içen birinin 6 ay, 1 yıl içen birinin 2 yıl vb. olması gerçekten hiç de nadir değil. evet, kısa bir sürede dürtüler gidiyor. içme isteği olmuyor, ancak o tarz yoğun bir hissin de ödemesi misali duygularda bir kesilme, odaklanma ve hafızada sorunlar oluşuyor.
bakın meth o kadar absürt bir madde ki, bir araştırma meth'e olan toleransınız (alışkanlığınız) çok, çok ilginç bir şey tarafından resetlenebildiğini keşfetti. "a single social defeat" yani duygusal bir ortamda ezilme, dışlanma, sosyal bir kayıp tarzındaki olaylar ve hisler metamfetamine olan toleransı resetliyor. bu meth bağımlılarının ileriki evrelerinde izole olma, insanları dışlama ve başkalarını şeytanlaştırmalarının çok ciddi bir sebebi.
meth kullanıcılarının homicide (cinayet) eylemlerine 4,5 kat daha meyilli olduğunu buldu. ama buna sakın meth delirtiyor da öldürtüyor diye bakmayın. emin olun ki bu ölümlerin sebebinin çoğu alış-satış ve anlaşamama işleri. diğer bir kısım da zaten bu kitlelerin yaşadığı ortamların tehlkeli olma riski daha fazla. elbette delirenler de olmuştur.
son sinsi özelliği olarak ise şunu ekleyelim: meth genelde kendi ortamını talep eder. yani şunu demek istiyorum: 4-5 farklı kişi farklı kafalarda olduğunda eğlenebilir. ancak meth içtiğinizde başta ne kadar sosyal bir madde olduğunu keşfedebilseniz de bu gitgide sadece beraber meth kullandığınız bir çevreye evrilir. bu çevredeki insanlar belli belirsiz iyi veya kötü insanlar olabilir. zaten bunu birkaç kez deneyen birisi direkt olarak bunu görecektir. meth sosyal bir madde gibi görünse de aslında sadece başkasıyla / başkalarıyla beraber tüketildiği ortamda sosyal olabilir. bu tıpkı sigara gibidir. sigara aslında sosyal bir madde değildir. sadece sigara içenler kendileri aralarında bir tür sosyallik çerçevesi yaratır. mesela meth içen biri ayık birisiyle sosyal olabilse de er ya da geç fazla hipomanik / obsesif veya tükenmiş görünebilir.
ayrıca meth'i 3 ... 6.. 9.. ayda bir kullanarak güvende olduğunu düşünen arkadaşlar toleransların paylaşılması kavramını unutuyor. uyarıcılarda tolerans paylaşımı az olsa dahi amfetaminler biraz daha istisnadır. o 3-6-9 aylık aralıklarda siz mdma, ex, kok veya hatta çok ritalin kullandıysanız bile fark etmeden kendinize "dopamine burnout" yaratıyor olabilirsiniz. yani tıpkı bir meth enkazına benzer bir şeyi geciktiriyorsunuz. ki zaten meth deneyimleri arasındaki diğer madde kullanımlarınız daha az etki edeceği için bu çıkmaz sokağa giden bir yol olabilir.
Kristal Meth (Metamfetamin) Türkiye'de Nasıl Popüler Bir Uyuşturucu Oldu?
